πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Άρης Πορτοσάλτε: Κυρίες και κύριοι καλημέρα σας! Καλή Κυριακή εύχομαι σε όλους και σε όλες. Η σημερινή ημέρα για την Ελλάδα μας αλλά και για την Αθήνα κατά την ταπεινή μου άποψη είναι ιδιαιτέρως σημαντική. Υπενθυμίζω ότι είμαστε στην 20η Ιουνίου του έτους 2010 και ακριβώς έναν χρόνο πριν, συνέπεσε να είναι Σάββατο, η Αθήνα και η Ελλάδα εγκαινίαζαν το νέο Μουσείο Ακροπόλεως. Τον έναν χρόνο συνεπώς της λειτουργίας με τα 2.000.000 εκατομμύρια των επισκεπτών, όπως ανακοινώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, σήμερα λοιπόν τιμούμε τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του νέου Μουσείου Ακροπόλεως. Και τιμούμε τον πρώτο χρόνο με μια έκπληξη που μας ετοίμασε το Μουσείο Ακροπόλεως. Εδώ σήμερα εγκαινιάζεται η πρώτη περιοδική έκθεση με θέμα τον Περικλή. Τον Περικλή ο οποίος συνέλαβε στα χρόνια της κλασικής Αθήνας το οικοδομικό πρόγραμμα της Ακροπόλεως. Φιλοξενούμε συνεπώς, μάλλον φιλοξενούμενοι φιλοξενούμε, τον πρόεδρο του Μουσείο Ακροπόλεως, καθηγητή κύριο Δημήτρη Παντερμαλή. Κύριε Καθηγητά καλημέρα σας! Καλή Κυριακή!
Δημήτριος Παντερμαλής: Καλή σας μέρα κ.Πορτοσάλτε.
Άρης Πορτοσάλτε: Εύχομαι ότι καλύτερο για την συνέχεια του Μουσείου, από βάθους ψυχής. Νιώθουμε πάρα πολύ όμορφα που βρισκόμαστε στο Μουσείο αλλά και για την ύπαρξη του οποίου επίσης. Λοιπόν τιμάτε τον πρώτο χρόνο λειτουργίας με αυτή την έκθεση που την αφιερώνετε στον κυβερνήτη της πόλεως των Αθηνών.
Δημήτριος Παντερμαλής: Ακριβώς όπως τα λέτε είναι. Βέβαια στην ουσία το οικοδομικό πρόγραμμα όπως αναφέρατε της Ακρόπολης, είναι ένα κομμάτι της ευρύτερης πολιτικής του Περικλή που αφορά την ουσιαστική εφαρμογή της Πρώτης Δημοκρατίας. Γιατί η δημοκρατία με τον Κλεισθένη ξεκίνησε αρκετά νωρίτερα, αλλά όλες οι συνέπειες αυτής της διακυβέρνησης που ήτανε πρωτόγνωρη για την αρχαιότητα, προέκυψαν με τις εφαρμογές που τόλμησε ο Περικλής. Και αυτό θέλουμε να δείξουμε στην έκθεση. Δηλαδή αυτή η έκθεση είναι μικρή σε μέγεθος αλλά έχει πολύ μεγάλη σημασία για τον επισκέπτη του μουσείου, δεν είναι δηλαδή για να φέρουμε κάτι παράξενο, κάτι γενικώς ενδιαφέρον. Είναι μια έκθεση η οποία βοηθά τον επισκέπτη έτσι ώστε όταν ανεβαίνει στην αίθουσα του Παρθενώνα, να ανεβαίνει υποψιασμένος. Δηλαδή να μην έχει μια αφελή στάση: τι ωραία, ο Χρυσούς Αιώνας του Περικλή, η Αθήνα σε τεράστια ευημερία και προκύπτουν και τα λαμπρά αυτά έργα, πολυτελή και σπουδαία. Ίσα –ίσα συμβαίνει το αντίθετο. Τα έργα αυτά προέκυψαν μετά από τις μεγάλες ανατροπές που έγιναν στα μέσα του 5ου αιώνα, δηλαδή για πρώτη φορά ο Περικλής τόλμησε να χρηματοδοτήσει όλους όσοι μετείχαν στα κοινά. Αυτό ήταν μια δημοκρατική ανατροπή από την άποψη ότι υπήρχαν πάρα πολλοί οι οποίοι ανήκαν στις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις, και οι οποίοι θεωρητικά είχαν την ευχέρεια να παίρνουν μέρος παντού, να γίνονται δικαστές, να γίνονται άρχοντες και λοιπά. Δεν μπορούσαν να το κάνουν όμως, διότι τα έσοδα τους δεν επαρκούσαν, δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν τη δουλειά και να ‘ρθουν στην πόλη, επομένως ότι έπαιρναν την ημερήσια αποζημίωση όπως θα λέγαμε, ήτανε πολύ σημαντικό, και γι’ αυτό βλέπουμε ότι ακόμα και θήτες, δηλαδή η τελευταία κοινωνική τάξη, η πιο χαμηλή, μπορούσε να ανέβει στα ανώτατα αξιώματα. Αυτό ήταν ένα τεράστιο βήμα και μια ανατροπή όσον αφορά την εφαρμογή της δημοκρατίας. Το άλλο ήταν η καθολική κλήρωση, εκτός από ορισμένες Αρχές, για τα αξιώματα. Και αυτό άφηνε τη Δημοκρατία να λειτουργεί σε ένα πρωτοβάθμιο επίπεδο αλλά με την ευχέρεια που έδινε ο κλήρος στον οποιοδήποτε να μετάσχει στα κοινά. Το πρόγραμμα της Ακρόπολης συνδέθηκε και με άλλα πράγματα, παραδείγματος χάρη άνοιξαν θέσεις εργασίας για όλους τους Αθηναίους. Αν διαβάσει κανείς τον Πλούταρχο καταλαβαίνει τι γινότανε. Ήτανε όλη η Αθήνα ένα τεράστιο εργοτάξιο, κάθε είδους καλλιτέχνης, τεχνίτης, οικοδόμος, μπορούσε να βρει δουλειά και όλη μαζί η Αθήνα έχτιζε το μεγαλείο της. Δηλαδή αυτά δεν προέκυψαν από την απόφαση ενός ηγεμόνα ο οποίος είχε το όραμα και υλοποίησε το όραμα, αλλά ήταν κάτι που βγήκε μέσα από τις διαδικασίες και μέσα από το πρόγραμμα της δημοκρατίας. Επίσης, κάτι που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι ο Περικλής παρουσίασε το πρόγραμμά του στην Εκκλησία του Δήμου, πέρασε όλες τις διαδικασίες τις δημοκρατικές, πήρε τις εγκρίσεις που χρειαζόταν, και άρχισε η εφαρμογή. Και κάτι άλλο που ίσως μας διαφεύγει συνήθως είναι ότι για πρώτη φορά έχουμε καταγραφή όλων των δαπανών των δημοσίων χρημάτων, των δαπανών που έγιναν για τα έργα αυτά και η καταγραφή αυτή ήτανε πάνω σε στήλες μαρμάρινες, το Μουσείο της Ακρόπολης διαθέτει αρκετές απ’αυτές, και έτσι αυτές στήνονταν επάνω στην Ακρόπολη και ο κάθε πολίτης μπορούσε να δει πόσο στοίχισε αυτό το περίφημο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου, πόσο στοίχισε η κατασκευή του Παρθενώνα, η ολοκλήρωση του έργου, η κατασκευή των γλυπτών του και λοιπά.
Άρης Πορτοσάλτε: Γινόταν ανάρτηση στο internet της εποχής.
Δημήτριος Παντερμαλής: Ναι, ναι ακριβώς. Μπορούσε κανείς να πληροφορηθεί και μάλιστα διασώθηκε στον Πλούταρχο και αυτή η αντιπαράθεση ανάμεσα στην άλλη πολιτική παράταξη, την αριστοκρατική, τη συντηρητική θα λέγαμε, οι οποίοι κατηγορήσαν τον Περικλή ότι καταχράστηκε τα χρήματα των συμμάχων, δεν τα χρησιμοποίησε εκεί που έπρεπε και η απάντηση ήταν αυτή, η πολύ γνωστή στους ιστορικούς, ότι τα χρήματα δόθηκαν για συγκεκριμένο στόχο, αφού εμείς εκπληρώνουμε το στόχο άρα η διαχείριση των επιμέρους δεν αφορά κάποιους άλλους αλλά αφορά μόνο τους ίδιους τους Αθηναίους. Όλο αυτό λοιπόν που θέλουμε να δείξουμε, είναι να περάσουν τα γλυπτά του Παρθενώνα που εκτίθενται στο Μουσείο, μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο. Διότι είναι πολύ σημαντικό να βλέπουμε τα πράγματα από την ιστορική τους πλευρά και ωραία είναι η δημιουργία των θεωριών, αλλά πάντοτε πρέπει να βασίζεται στην ιστορία.
Άρης Πορτοσάλτε: Αυτή η έκθεση κύριε Παντερμαλή βασίζεται σε ένα βασικό έκθεμα το οποίο έρχεται από το Μουσείο του Βερολίνου. Απ’ ότι διάβασα είναι η μοναδική σωζόμενη προτομή του Περικλή;
Δημήτριος Παντερμαλής: Όχι ακριβώς έτσι, είναι πάρα πολύ σημαντικό, σώζονται και άλλες προτομές, στο Βρετανικό Μουσείο, στο Βατικανό, στο Μουσείο Μπαράκο στη Ρώμη, αυτή όμως έχει μια ιδιαίτερη φρεσκάδα η προτομή, είναι έργο πιθανώς ενός νεοαττικού εργαστηρίου του 1ου αιώνα μ.Χ., βρέθηκε στη Λέσβο στα τέλη του περασμένου αιώνα και κατέληξε κάποια στιγμή στο Μουσείο του Βερολίνου, στο Μουσείο της Περγάμου.