ΠΡΟΟΙΜΙΟ Το θέμα της Αμφίπολης [1] Μην απορήσεις, Φίλιππε, που θα αρχίσω τον λόγο μου όχι με αυτά που πρόκειται να πω προσωπικά σ᾽ εσένα και να εκθέσω αυτή τη στιγμή, αλλά με αυτά που ήδη έχω γράψει σχετικά με την Αμφίπολη. Γι᾽ αυτό το ζήτημα ακριβώς θέλω να διατυπώσω στην αρχή σύντομα τις σκέψεις μου, για να δηλώσω και σ᾽ εσένα και στους άλλους πως δεν είναι από άγνοια ούτε που με παράσυρε η τωρινή μου αδυναμία και αποφάσισα να γράψω αυτόν εδώ τον λόγο μου σ᾽ εσένα· η απόφαση μου έχει τον λόγο της και ωρίμασε σιγά-σιγά μες στο μυαλό μου. [2] Έβλεπα δηλαδή ότι ο πόλεμος που ξεσηκώθηκε ανάμεσα σ᾽ εσένα και στην πόλη μας για την Αμφίπολη γινόταν πρόξενος μεγάλων συμφορών, γι᾽ αυτό και αποφάσισα να σου εκθέσω τις απόψεις μου γι᾽ αυτή την πόλη και για όλη την περιοχή της γενικότερα, όχι όμως με τον τρόπο και τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούσαν κάθε μέρα οι σύντροφοι και οι φίλοι σου, ούτε πάλι με την επιχειρηματολογία των δικών μας των ρητόρων, αλλά όσο γινόταν διαφορετικά από το πνεύμα αυτών· [3] γιατί είναι γνωστό ότι αυτοί προσπαθούσαν να σας παρασύρουν στον πόλεμο, διερμηνεύοντας και κολακεύοντας τις δικές σας τις επιθυμίες, ενώ εγώ για τα αμφισβητούμενα σημεία καμία θέση δεν έπαιρνα και έριχνα όλο το βάρος της φροντίδας μου στον λόγο που έκρινα πως εξυπηρετούσε περισσότερο το θέμα της ειρήνης. Έλεγα δηλαδή πως και οι δυο σας πέφτετε έξω στην ορθή εκτίμηση της κατάστασης και ότι εσύ πολεμάς για το δικό μας συμφέρο, ενώ η πόλη μας για τη δική σου εξουσία. Γιατί δικό σου όφελος είναι να κρατούμε εμείς αυτή τη χώρα, στην πόλη όμως τη δική μας με κανέναν τρόπο δεν συμφέρει να την καταλάβει. [4] Και όσοι με άκουγαν που μίλαγα γι᾽ αυτά τέτοια γνώμη σχημάτιζαν, ώστε κανένας τους δεν επαινούσε ούτε τη ρητορική αξία του λόγου μου ούτε την ακρίβεια και τη σαφήνεια στην έκφραση, πράγμα που συνηθίζουν να κάνουν μερικοί, αλλά θαύμαζαν μόνο την ορθότητα των συλλογισμών μου και έκριναν πως δεν υπήρχε παρά μόνο ένας τρόπος να σταματήσουν οι μεταξύ σας διενέξεις: [5] Εσύ να πεισθείς πως μεγαλύτερη αξία έχει για σένα η φιλία της πόλης της δικιάς μας από τα έσοδα που σου παρέχει η Αμφίπολη, η πόλη πάλι η δικιά μας να το αντιληφθεί καλά πως πρέπει να τις αποφεύγει τέτοιες αποικίες, που τέσσερες ή πέντε φορές έφεραν την καταστροφή σε όσους εγκαταστάθηκαν εκεί, και να ψάχνει για περιοχές που βρίσκονται μακριά από δυνάμεις που μπορούν να ασκήσουν επιρροή απάνω τους και είναι κοντά σ᾽ αυτούς που έχουν συνηθίσει να είναι δούλοι — ακριβώς σαν την περιοχή που οι Σπαρτιάτες πέτυχαν για την αποικία των Κυρηναίων. [6] Τέλος, εσύ να καταλάβεις ότι, παραχωρώντας τυπικά τη χώρα αυτή σ᾽ εμάς, στην πραγματικότητα θα την κρατάς ο ίδιος και από πάνω θα εξασφαλίσεις και τη δικιά μας εύνοια· γιατί θα έχεις στα χέρια σου τόσους ομήρους από μας, εγγύηση φιλίας, όσους αποίκους θα αποστείλουμε στην επικράτεια τη δικιά σου· και κάποιος οπωσδήποτε να πείσει τον λαό μας πως, αν κάνουμε δικιά μας την Αμφίπολη, για το χατίρι όσων θα βρίσκονται εκεί, θα είμαστε υποχρεωμένοι απέναντι σου να κρατούμε την ίδια φιλική στάση που δείξαμε και στον παλιό Αμάδοκο για χάρη των γεωργών που ζούσαν στην Χερσόνησο. [7] Κι αφού τέτοια επιχειρήματα πολλά κυκλοφορούσαν, είχαν την ελπίδα, όσοι τα ακούσανε, πως, άμα δημοσιεύονταν ο λόγος μου και γινόταν γνωστός, θα σταματούσατε οπωσδήποτε τον πόλεμο, θα αλλάζατε μυαλό και θα κοιτούσατε να βρείτε λύση που θα εξυπηρετούσε το κοινό συμφέρο και των δυο σας. Αν τώρα σχημάτισαν τη γνώμη αυτή από επιπολαιότητα ή από φρονιμάδα, σωστό θα ήταν σ᾽ αυτούς μονάχα να αποδοθεί η ευθύνη. Τον καιρό όμως που εγώ ήμουν απασχολημένος με τη μελέτη αυτή με προλάβατε εσείς και κλείσατε ειρήνη πριν να τελειώσει ο λόγος μου. Και πράξατε πολύ ορθά. Ήταν καλύτερα να γίνει η ειρήνη κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, παρά να υπομένετε αδρανώντας τις συμφορές που φέρνει ο πόλεμος.
|