Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

«Αλκμήνη» [1968]

Το ποίημα ανήκει στις Επαναλήψεις. Σειρά δεύτερη (1968), που γράφτηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων στο Παρθένι της Λέρου. Στις Επαναλήψεις το μυθολογικό ή ιστορικό προσωπείο θα λειτουργήσει τριπλά: για την καταγγελία του αντιπάλου, για την έκφραση της κρίσης, για την κριτική στους οικείους. Έτσι, οι Επαναλήψεις, παρ' όλη την παραβολική τους μορφή —μάλλον ακριβώς χάρη σ’ αυτήν—, αναφέρονται πιο συγκεκριμένα σε «πρόσωπα και γεγονότα». Στις Επαναλήψεις, λοιπόν, έχουμε τη μυθολογική κάλυψη, την παραβολή, αλλά και την παρουσία του ιστορικού τοπίου πιο έντονη από ποτέ (Προκοπάκη, 1981: 60). Προεκτείνοντας τον αρχαιοελληνικό μύθο, το συγκεκριμένο ποίημα αναφέρεται στη μυθολογική μορφή της Αλκμήνης. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον μύθο, λίγο πριν επιστρέψει στη Θήβα ο Αμφιτρύωνας από τον νικηφόρο πόλεμο που είχε διεξαγάγει εναντίον των Τηλεβόων, ο Δίας, από πόθο για την Αλκμήνη, πήρε τη μορφή του και μέσα στη νύχτα την πλησίασε και ενώθηκε μαζί της. Στο συγκεκριμένο ποίημα, η Αλκμήνη παρουσιάζεται σε μεγάλη πια ηλικία, ενώ μπροστά στον καθρέφτη της «μόνον μια νύχτα αναπολεί, μόνον μια νύχτα περιμένει», την ερωτική νύχτα που πέρασε με τον Δία.

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Ρίτσος, Γιάννης. 1972. Πέτρες. Επαναλήψεις. Κιγκλίδωμα. Αθήνα: Κέδρος. Και στον συγκεντρωτικό τόμο: Γιάννης Ρίτσος. [1989] 1998. Ποιήματα Ι΄ (1963-1972). 2η έκδ. Αθήνα: Κέδρος.

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:

  • ΑΡΙΑΔΝΗ. Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας. Μεταμορφώσεις. Αλκμήνη.
  • ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΑΝΕΜΟΣΚΑΛΑ. Γιάννης Ρίτσος.
  • ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ, Ρίτσος Γιάννης .
  • Προκοπάκη, Χρύσα. 1981. Η πορεία προς τη Γκραγκάντα ή οι περιπέτειες του οράματος. Αθήνα: Κέδρος.