Ο Rubén Darío, ο ποιητής από τη Νικαράγουα, θεωρείται ο πατέρας του ισπανικού modernismo. Έγραψε τον Κύκνο με την πρόθεση να σηματοδοτήσει αυτή τη νέα καλλιτεχνική περίοδο, που χαρακτηρίζεται από την προσοχή στην κομψότητα της καθαρής αισθητικής, την αρμονία και τον ρυθμό. Στον Κύκνο ο ποιητής χρησιμοποιεί τον μυθολογικό συμβολισμό, την προσωποποίηση και ένα θρησκευτικό λεξιλόγιο, για να διακηρύξει την άφιξη μιας νέας εποχής στην ποίηση, πολύ δυνατότερη από τις προηγούμενες.
Το ισπανικό κίνημα μοντερνισμού αποτελεί μείξη της προηγούμενης ρομαντικής και σουρεαλιστικής ποίησης που εστιάζει στον συμβολισμό. Ένα από τα γνωστότερα έργα του κινήματος αυτού είναι «Ο Κύκνος» του Rubén Darío. Ο ποιητής κάνει αναφορά στη βαγκνερική όπερα «Lohengrin», όπου εμφανίζεται η εικόνα του κύκνου. Συχνά συνδέουμε τον κύκνο με τον θάνατο. Ο Darío αντέστρεψε αυτή την άποψη και χρησιμοποιεί την εικόνα του κύκνου για να αναπαραστήσει την αναγέννηση και τη ζωή. Κατά τον ποιητή, μια νέα ποίηση θα γεννιόταν από τα φτερά του κύκνου, η οποία θα άλλαζε τον κόσμο.
Η άποψη του Darío για τη συγγραφή ως αναπαραγωγή στο ποίημα «Ο Κύκνος» περιστρέφεται γύρω από την αντίληψή του για τον κύκνο ως σύμβολο αρμονίας και καλλιτεχνικής τελειότητας. Η εικόνα του κύκνου μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος ανδρόγυνης μορφής, με τον ανδρισμό του φαλλοειδούς λαιμού να ισορροπεί με τη θηλυκότητα του μαλακού και μεστού σώματος.
Η επίκληση του Darío στον κύκνο λειτουργεί εδώ σε τρία επίπεδα: το καλλιτεχνικό, το σεξουαλικό και το ποιητικό. Ο κύκνος μεταμορφώνεται από την τέχνη, ιδιαίτερα από τον Wagner, με τη φυσική του χάρη, ομορφιά και τα ανδρόγυνα χαρακτηριστικά του και γίνεται ένα πρότυπο καλλιτεχνικής αριστείας, την οποία φιλοδοξεί ο ποιητής να μιμηθεί. Παράλληλα, η αναφορά στη Λήδα υποδηλώνει τη σεξουαλική ένωση φέρνοντας στο νου μας τον μύθο, όπου ο Δίας την επισκέπτεται με τη μορφή κύκνου. Τέλος, σε ένα ίσως βαθύτερο επίπεδο, οι εικόνες της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της σεξουαλικής ένωσης φαίνεται να συγχωνεύονται και να δώσουν τη θέση τους σε ένα είδος ποιητικής χώνευσης, στην οποία η καλλιτεχνική έμπνευση και οι ερωτικές παρορμήσεις του κύκνου και της Λήδας γίνονται ένα με τις αισθητικές παρορμήσεις του ποιητή.
Ο Darío αποσαφηνίζει την ιδέα της θηλυκής ομορφιάς και της «νέας Ποίησης», βλέποντας μικρή διαφορά μεταξύ της σεξουαλικής ένωσης που γέννησε την Ελένη ως την Ιδανική Ομορφιά και της δικής του ποιητικής αποστολής να συλλάβει μέσω των εικόνων, των ήχων και της συμμετρίας τη μορφή της υπέρτατης αρμονίας και της θεϊκής ομορφιάς του σύμπαντος. Εφόσον ο κύκνος παίζει σημαντικό ρόλο και στις δύο μορφές δημιουργίας, και εφόσον και οι δύο περιλαμβάνουν ένα είδος σύλληψης, η διάκριση μεταξύ τους γίνεται λιγότερο αισθητή, και τα δύο γίνονται ένα. Στην περίπτωση της Λήδας, ο κύκνος είναι ο ερωτικός σύντροφός της. Στην περίπτωση του ποιητή, ο κύκνος είναι τόσο ένα καλλιτεχνικό πρότυπο έμπνευσης όσο και συμβολικός σύντροφος στην προσπάθειά του να γεννήσει ένα ποιητικό όραμα της Ιδανικής Ομορφιάς.
(Van Meter 1992)
