Ο γυρισμός ξαναπλάθει τον μύθο της ομηρικής Οδύσσειας με σύγχρονα μέσα. Ο Οδυσσέας του Γ. Θέμελη αντιπροσωπεύει τον σύγχρονο άνθρωπο και ιδιαίτερα τον σύγχρονο Έλληνα. Πρόκειται για μια σύνθεση που αποτελείται από επτά αποσπασματικές ραψωδίες, που δομούν ένα στατικό έπος. Εδώ, αφήγηση δεν υπάρχει, εξέλιξη δεν υπάρχει, ο μύθος που έχει αρχή, μέση και τέλος απουσιάζει (Χουρμουζιάδης, 1948: 1377). Πρόκειται για ένα έπος που παρουσιάζεται διασπασμένο κι αποσπασματικό, όπως διασπασμένος είναι κι ο σύγχρονος άνθρωπος. Ο σημερινός Οδυσσέας δεν έχει τη φήμη του μυθικού Οδυσσέα, αλλά τον χαρακτηρίζει η θλίψη. Αυτή η θλίψη, ωστόσο, δεν φτάνει ώς την κατάπτωση. Στο τέλος, ο ποιητής αισθάνεται την ανάγκη να αντισταθεί, κι αφήνει την αντίδρασή του να ξεσπάσει. Προσπαθεί να σταθεί ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν και να διατηρήσει την ενότητα. Ο γυρισμός του είναι ο γυρισμός στην ακέραια μορφή του Έλληνα, που συμβολίζει γι' αυτόν την ακέραια μορφή του ανθρώπου (Στεργιόπουλος, 1962: 969–970). Ο Οδυσσέας διασώζεται σε αυτό το ποίημα με τη μορφή του καπετάνιου. Επωμίζεται έναν καινούριο ρόλο, αυτόν του συμφιλιωτή στην εμφύλια σύρραξη, με αποτέλεσμα ο Γυρισμός του Θέμελη να συνιστά «μια έκκληση επιστροφής στην ανθρωπιά» (Καστρινάκη, 2003: 227-228).
Ο γυρισμός
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, 20ός αι. / 1948
Στοιχεία Έκδοσης:
- Θέμελης, Γιώργος. 1948. Ο γυρισμός. Σχέδιο για μια λυρική εποποιΐα. Θεσσαλονίκη. Και στον συγκεντρωτικό τόμο: Γιώργος Θέμελης. 1969. Ποιήματα Ι. Θεσσαλονίκη: Τυπογραφείο Νικολαΐδη.
Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:
- Χουρμουζιάδης, Αιμίλιος. 1948. «Γιώργου Θέμελη. Άνθρωποι και πουλιά. Ο Γυρισμός». Νέα Εστία 512: 1375-1378.
- Στεργιόπουλος, Κώστας. 1962. «Η ποιητική πορεία του Γιώργου Θέμελη». Νέα Εστία 841: 967-972.
- Καστρινάκη, Αγγέλα. 2003. «Μορφές του Οδυσσέα στον 20ό αιώνα». Στο Η λογοτεχνία, μια σκανταλιά, μια διαφυγή ελευθερίας. Αθήνα: Πόλις. 216-241.
ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, Νόστος. Ο Αρχαιοελληνικός Μύθος στην Παγκόσμια Λογοτεχνία
