Μεταφράσεις Ν. Καζαντζάκη - Ι. Θ. Κακριδή
Οδύσσεια 12 στ. 1-72
Του Ωκεανού το ρέμα ως άφηκε, μπήκε το πλοίο στο κύμα
μέσα του πέλαου του πλατύδρομου, και στο νησί της Αίας
ήρθε κοντά· της πουρνογέννητης Αυγής τα χοροστάσια
και το παλάτι, και τ᾽ ανάτελα του Γήλιου εκεί βρισκόνται.
Μόλις εφτάσαμε, καθίσαμε στον άμμο το καράβι, 5
κι εμείς εβγήκαμε στο ακρόγιαλο της θάλασσας απάνω
και καρτερούσαμε κοιμάμενοι τη θείαν Αυγή να φέξει.
Κι η Αυγή σα φάνη η πουρνογέννητη και ροδοδαχτυλάτη,
στης Κίρκης το παλάτι πρόσταξα να δράμουν οι συντρόφοι,
γοργά το ανέψυχο του Ελπήνορα κορμί να κουβαλήσουν. 10
Κι ως δέντρα εκόψαμε, στου ακρόγιαλου ψηλά ψηλά την άκρα
τον κάψαμε θλιμμένοι, κι έτρεχαν τα μάτια μας ποτάμι.
Και σύντας πια ο νεκρός και τ᾽ άρματα μαζί του αποκαήκαν,
μνημούρι ασκώσαμε, και σύραμε μια πέτρα για σημάδι,
και στην κορφή απ᾽ το μνήμα εμπήξαμε κουπί καλοφτιαγμένο. 15
Εμείς εκεί γι᾽ αυτά γνοιαζόμασταν, μα η Κίρκη από τον Άδη
πως είχαμε διαγείρει τό ᾽ξερε, κι αφού στολίστη πρώτα,
ήρθε γοργά, κι ακλούθουν πίσω της οι βάγιες κουβαλώντας
κρασί που στραφταλούσε κόκκινο, ψωμί και κρέατα πλήθος.
Κοντά μας στάθη τότε η αρχόντισσα θεά και μας μιλούσε: 20
“Εσείς οι απόκοτοι, που μπήκατε και ζωντανοί στον Άδη!
Εσείς οι διπλοαποθανούμενοι ― κι όλοι οι άλλοι μια πεθαίνουν!
Μα ελάτε τώρα, εδώ καθίσετε, φαΐ, κρασί χαρείτε
ολημερίς, και τα χαράματα, σα φέξει πια, κινάτε
με τ᾽ άρμενο· κι εγώ το δρόμο σας θα δείξω, και τα πάντα 25
θα ξεδιαλύνω, μη στα πέλαγα γιά στη στεριά σάς λάχουν
πίβουλες τέχνες και σε αβάσταχτα ξανά ριχτείτε πάθη.”
Είπε, και σύγκλινε στα λόγια της η πέρφανη καρδιά μας.
Έτσι, ως του ηλιού τα βασιλέματα καθούμενοι όλη μέρα
με πλήθος κρέατα και με ολόγλυκο κρασί φραινόμαστε όλοι. 30
Μα όντας ο γήλιος πια βασίλεψε και πήραν τα σκοτάδια,
μπρος στις πρυμάτσες του πλεούμενου πλαγιάσαν οι συντρόφοι·
εμένα η Κίρκη αλάργα μ᾽ έσυρε, κρατώντας με απ᾽ το χέρι,
με κάθισε, κοντά μου πλάγιασε, και μου τα ρώτησε όλα·
κι όπως εγώ τα πάντα ιστόρησα με τη σειρά πώς γίναν, 35
πήρε η σεβάσμια Κίρκη κι έλεγε κι αυτά μού απηλογήθη:
“Έτσι όλα τούτα τώρα τέλεψαν· μα στα δικά μου λόγια
γιά στήσε αφτί· μπορεί κι αθάνατος να σου τ᾽ αναθυμίσει!
Πιο πρώτα στις Σειρήνες φεύγοντας θα φτάσεις, που πλανεύουν
τους θνητούς όλους, όποιος έτυχε να φτάσει στο νησί τους. 40
Κανείς αν τις σιμώσει ανήξερος και τη φωνή γρικήσει
απ᾽ τις Σειρήνες, πια η γυναίκα του και τα μικρά παιδιά του
το γυρισμό του δεν τον χαίρουνται· τον έχουν οι Σειρήνες
με το γλυκό μαθές τραγούδι τους πλανέψει. Το λιβάδι
που κάθουνται το ζώνουν κόκαλα σωρός, από κουφάρια, 45
που γύρω εσκέβρωσε το δέρμα τους κι η σάρκα εχει σαπίσει.
Μα εσύ προσπέρνα τις, και βούλωσε τ᾽ αφτιά των σύντροφών σου
κερί μελόγλυκο μαλάζοντας, κανείς από τους άλλους
μην τις ακούσει· συ όμως άκου τες, αν το τραβά η καρδιά σου·
μα να σε δέσουν χεροπόδαρα μες στο καράβι, ολόρθο 50
πα στο κατάρτι, νά ᾽ναι πάνω του δεμένα τα σκοινιά σου,
ν᾽ αναγαλλιάσεις τις γλυκόλαλες ακούγοντας Σειρήνες.
Κι αν τους φωνάζεις να σε λύσουνε παρακαλώντας, πες τους
να ριχτούν πάνω σου, σφιχτότερα να δέσουν τα σκοινιά σου.
Μα όταν πια θά ᾽χουν οι συντρόφοι σου περάσει τις Σειρήνες, 55
εδώ κι ομπρός στις που σου ανοίγουνται δυο στράτες ποιάν θα πάρεις
μη με ρωτήσεις· την απόφαση να πάρεις πρέπει ατός σου·
εγώ θα πω το τί σου μέλλεται να βρείς στις δυο τις στράτες:
Δώθε ειναι βράχοι αψηλοκρέμαστοι και της γαλανομάτας
της Αμφιτρίτης σπάζει απάνω τους με άγριον αχό το κύμα. 60
Τους νοματίζουν Ταξιδόβραχους οι τρισμακαρισμένοι
θεοί· πουλί δεν τους προσδιάβηκε, μηδέ τα περιστέρια
που κουβαλούνε την αθάνατη θροφή στο Δία πατέρα·
κάθε φορά θ᾽ αρπάξει κι ένα τους ο ορθόγκρεμος ο βράχος·
και βάζει ένα άλλο ο Δίας στον τόπο του, λειψά να μην του μείνουν. 65
Απ᾽ όσα εκεί βρεθούν πλεούμενα κανένα δε γλιτώνει·
καραβοσάνιδα κι ανθρώπινα κορμιά μαζί ξεσέρνει
το κύμα αδιάκοπα κι ο σίφουνας του φοβερού βουλκάνου.
Ένα μονάχα πελαγόδρομο καράβι τούς προσδιάβη,
η Αργώ, τη γη του Αιήτη ως άφηκεν, η πολυφουμισμένη· 70
στους τρανούς βράχους πάνω θά ᾽πεφτε κι εκείνο, μα το αφήκε
η Ήρα από αγάπη στον Ιάσονα γερό να προσπεράσει.
Αὐτὰρ ἐπεὶ ποταμοῖο λίπεν ῥόον Ὠκεανοῖο
νηῦς, ἀπὸ δ᾽ ἵκετο κῦμα θαλάσσης εὐρυπόροιο
νῆσόν τ᾽ Αἰαίην, ὅθι τ᾽ Ἠοῦς ἠριγενείης
οἰκία καὶ χοροί εἰσι καὶ ἀντολαὶ Ἠελίοιο,
νῆα μὲν ἔνθ᾽ ἐλθόντες ἐκέλσαμεν ἐν ψαμάθοισιν, 5
ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βῆμεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης.
ἔνθα δ᾽ ἀποβρίξαντες ἐμείναμεν Ἠῶ δῖαν.
Ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
δὴ τότ᾽ ἐγὼν ἑτάρους προΐειν ἐς δώματα Κίρκης
οἰσέμεναι νεκρὸν Ἐλπήνορα τεθνηῶτα. 10
φιτροὺς δ᾽ αἶψα ταμόντες, ὅθ᾽ ἀκρότατος πρόεχ᾽ ἀκτή,
θάπτομεν ἀχνύμενοι, θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες.
αὐτὰρ ἐπεὶ νεκρός τ᾽ ἐκάη καὶ τεύχεα νεκροῦ,
τύμβον χεύαντες καὶ ἐπὶ στήλην ἐρύσαντες
πήξαμεν ἀκροτάτῳ τύμβῳ εὐῆρες ἐρετμόν. 15
Ἡμεῖς μὲν τὰ ἕκαστα διείπομεν· οὐδ᾽ ἄρα Κίρκην
ἐξ Ἀΐδεω ἐλθόντες ἐλήθομεν, ἀλλὰ μάλ᾽ ὦκα
ἦλθ᾽ ἐντυναμένη· ἅμα δ᾽ ἀμφίπολοι φέρον αὐτῇ
σῖτον καὶ κρέα πολλὰ καὶ αἴθοπα οἶνον ἐρυθρόν.
ἡ δ᾽ ἐν μέσσῳ στᾶσα μετηύδα δῖα θεάων· 20
«Σχέτλιοι, οἳ ζώοντες ὑπήλθετε δῶμ᾽ Ἀΐδαο,
δισθανέες, ὅτε τ᾽ ἄλλοι ἅπαξ θνῄσκουσ᾽ ἄνθρωποι.
ἀλλ᾽ ἄγετ᾽ ἐσθίετε βρώμην καὶ πίνετε οἶνον
αὖθι πανημέριοι· ἅμα δ᾽ ἠοῖ φαινομένηφι
πλεύσεσθ᾽· αὐτὰρ ἐγὼ δείξω ὁδὸν ἠδὲ ἕκαστα 25
σημανέω, ἵνα μή τι κακορραφίῃ ἀλεγεινῇ
ἢ ἁλὸς ἢ ἐπὶ γῆς ἀλγήσετε πῆμα παθόντες.»
Ὣς ἔφαθ᾽, ἡμῖν δ᾽ αὖτ᾽ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ.
ὣς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα
ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ᾽ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ· 30
ἦμος δ᾽ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθεν,
οἱ μὲν κοιμήσαντο παρὰ πρυμνήσια νηός,
ἡ δ᾽ ἐμὲ χειρὸς ἑλοῦσα φίλων ἀπονόσφιν ἑταίρων
εἷσέ τε καὶ προσέλεκτο καὶ ἐξερέεινεν ἕκαστα·
αὐτὰρ ἐγὼ τῇ πάντα κατὰ μοῖραν κατέλεξα. 35
καὶ τότε δή με ἔπεσσι προσηύδα πότνια Κίρκη·
«Ταῦτα μὲν οὕτω πάντα πεπείρανται, σὺ δ᾽ ἄκουσον,
ὥς τοι ἐγὼν ἐρέω, μνήσει δέ σε καὶ θεὸς αὐτός.
Σειρῆνας μὲν πρῶτον ἀφίξεαι, αἵ ῥά τε πάντας
ἀνθρώπους θέλγουσιν, ὅτις σφεας εἰσαφίκηται. 40
ὅς τις ἀϊδρείῃ πελάσῃ καὶ φθόγγον ἀκούσῃ
Σειρήνων, τῷ δ᾽ οὔ τι γυνὴ καὶ νήπια τέκνα
οἴκαδε νοστήσαντι παρίσταται οὐδὲ γάνυνται,
ἀλλά τε Σειρῆνες λιγυρῇ θέλγουσιν ἀοιδῇ,
ἥμεναι ἐν λειμῶνι· πολὺς δ᾽ ἀμφ᾽ ὀστεόφιν θὶς 45
ἀνδρῶν πυθομένων, περὶ δὲ ῥινοὶ μινύθουσι.
ἀλλὰ παρὲξ ἐλάαν, ἐπὶ δ᾽ οὔατ᾽ ἀλεῖψαι ἑταίρων
κηρὸν δεψήσας μελιηδέα, μή τις ἀκούσῃ
τῶν ἄλλων· ἀτὰρ αὐτὸς ἀκουέμεν αἴ κ᾽ ἐθέλῃσθα,
δησάντων σ᾽ ἐν νηῒ θοῇ χεῖράς τε πόδας τε 50
ὀρθὸν ἐν ἱστοπέδῃ, ἐκ δ᾽ αὐτοῦ πείρατ᾽ ἀνήφθω,
ὄφρα κε τερπόμενος ὄπ᾽ ἀκούῃς Σειρήνοιϊν.
εἰ δέ κε λίσσηαι ἑτάρους λῦσαί τε κελεύῃς,
οἱ δέ σ᾽ ἐνὶ πλεόνεσσι τότε δεσμοῖσι διδέντων.
Αὐτὰρ ἐπὴν δὴ τάς γε παρὲξ ἐλάσωσιν ἑταῖροι, 55
ἔνθα τοι οὐκέτ᾽ ἔπειτα διηνεκέως ἀγορεύσω
ὁπποτέρη δή τοι ὁδὸς ἔσσεται, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς
θυμῷ βουλεύειν· ἐρέω δέ τοι ἀμφοτέρωθεν.
ἔνθεν μὲν γὰρ πέτραι ἐπηρεφέες, προτὶ δ᾽ αὐτὰς
κῦμα μέγα ῥοχθεῖ κυανώπιδος Ἀμφιτρίτης· 60
Πλαγκτὰς δ᾽ ἦ τοι τάς γε θεοὶ μάκαρες καλέουσι.
τῇ μέν τ᾽ οὐδὲ ποτητὰ παρέρχεται οὐδὲ πέλειαι
τρήρωνες, ταί τ᾽ ἀμβροσίην Διὶ πατρὶ φέρουσιν,
ἀλλά τε καὶ τῶν αἰὲν ἀφαιρεῖται λὶς πέτρη·
ἀλλ᾽ ἄλλην ἐνίησι πατὴρ ἐναρίθμιον εἶναι. 65
τῇ δ᾽ οὔ πώ τις νηῦς φύγεν ἀνδρῶν, ἥ τις ἵκηται,
ἀλλά θ᾽ ὁμοῦ πίνακάς τε νεῶν καὶ σώματα φωτῶν
κύμαθ᾽ ἁλὸς φορέουσι πυρός τ᾽ ὀλοοῖο θύελλαι.
οἴη δὴ κείνῃ γε παρέπλω ποντοπόρος νηῦς
Ἀργὼ πασιμέλουσα, παρ᾽ Αἰήταο πλέουσα· 70
καί νύ κε τὴν ἔνθ᾽ ὦκα βάλεν μεγάλας ποτὶ πέτρας,
ἀλλ᾽ Ἥρη παρέπεμψεν, ἐπεὶ φίλος ἦεν Ἰήσων.