Οδύσσεια 10 στ. 1-69 | Ομηρικά Έπη

Σ᾽ ένα νησί κατόπι εφτάσαμε, την Αιολία· του Ιππότη
ο γιος, ο φίλος των αθάνατων θεών, ο Αίολος, ζούσε
κει πέρα· το νησί πλεούμενο κι από τειχιά ζωσμένο
χάλκινα, ασύντριφτα, κι υψώνουνταν κοφτός του βράχου ο τοίχος.
Είχε παιδιά αποχτήσει δώδεκα στο αρχοντικό του μέσα, 5
γιους έξι στον ανθό της νιότης τους και θυγατέρες έξι.
Κι ως πάντρεψε τις θυγατέρες του στους γιους του δίνοντάς τις,
όλοι τους πάντα πλάι στον κύρη τους και στη σεβάσμια μάνα,
τρώνε και πίνουν, κι είναι αρίφνητα μπροστά τους τα ξαρέσια.
Κνίσα γεμάτο το παλάτι τους τη μέρα από τραγούδια 10
αντιλαλεί· μα η νύχτα ως έρχεται, πλάι στα σεμνά τους ταίρια
κοιμούνται πέφτοντας σε στρώματα, σε τρυπητά κλινάρια.
Κι ως στο δικό τους κάστρο εφτάσαμε και στα τρανά παλάτια,
μήνα σωστό με φιλοκόνευε, και για την Τροία ρωτούσε,
και πόσα τ᾽ άρμενα τ᾽ αργίτικα και ποιός ο γυρισμός μας ― 15
το καθετί· κι εγώ του τά ᾽λεγα με τη σειρά, πώς γίναν.
Μα όντας κι εγώ τον παρακάλεσα να μας ξεπροβοδήσει,
δε μου το αρνήθη, μόνο πρόθυμα το μισεμό μου εγνοιάστη.
Βοδιού τομάρι πήρε εννιάχρονου και μέσα εκεί τις στράτες
των σφουριχτών ανέμων έδεσε, μαζί μου να το πάρω· 20
τι ο γιος του Κρόνου κλειδοκράτορα τον είχε των ανέμων,
τον έναν να σηκώνει, ως ήθελε, να σταματά τον άλλον.
Μετά στο πλοίο το ασκί καλόδεσε με αστραφτερό, ασημένιο
γαϊτάνι, η πιο τυχόν ανάλαφρη πνοή να μην ξεφεύγει·
κι αφήκε μοναχά το Ζέφυρο να μας φυσάει, να σπρώχνει 25
τα πλοία κι εμάς ― του κάκου επάλευε να μας σταθεί στο δρόμο,
τι εμείς χαθήκαμε απ᾽ τις ίδιες μας τις ανεμυαλοσύνες!

Εννιά μερόνυχτα αρμενίζαμε, νυχτόημερα, κι απάνω
στις δέκα ομπρός μας ξεχωρίσαμε τη γη την πατρική μας,
κι όσο ζυγώναμε, θωρούσαμε και τις φωτιές που ανάβαν. 30
Μα ως είχα πια αποκάμει, ολόγλυκος με πήρε ξάφνου ο γύπνος·
άλλον δεν είχα αφήσει σύντροφο να κυβερνάει τη σκότα,
μονάχα εγώ, μιαν ώρα αρχύτερα να πάμε στην πατρίδα.
Και πήραν τότε συναλλήλως τους και λέγαν οι συντρόφοι,
τάχα απ᾽ τον Αίολο, τον τρανόκαρδο του Ιππότη γιο, χρυσάφι 35
κι ασήμι επήρα δώρο, σπίτι μου για να το κουβαλήσω·
κι έτσι μιλούσεν ο καθένας τους στο διπλανό γυρνώντας:
“Πόση τιμή κι αγάπη χαίρεται, γιά ιδές, στον κόσμο τούτος,
σε όποιων θνητών μαθές κι αν έρχεται το κάστρο και τη χώρα!
Από της Τροίας τα κούρσα αρίφνητα μαζί του φέρνει πλούτη 40
πανέμορφα· κι εμείς, που η στράτα μας με τούτου στάθηκε ίδια,
με άδεια τα χέρια στην πατρίδα μας διαγέρνουμε όλοι πίσω.
Δέτε και τώρα τί του εχάρισεν απ᾽ την πολλή του αγάπη
ο ρήγας Αίολος· κάντε γρήγορα, να ιδούμε τί είναι τούτα,
σαν πόσο ασήμι, πόσο μάλαμα στο ασκί του μέσα κρύβει.” 45

Λέγαν οι σύντροφοι, και νίκησε μια τόσο ανόητη γνώμη.
Μα ως έλυσαν το ασκί και χύθηκαν όλοι μεμιάς οι ανέμοι,
γοργά ενας σίφουνας τους ξέσυρε βαθιά στο πέλαο μέσα,
μακριά απ᾽ τη γη μας· απ᾽ τους θρήνους τους ορθός κι εγώ πετιέμαι·
και τότε μες στην αψεγάδιαστη καρδιά μου αναρωτιόμουν, 50
τάχα να πέσω απ᾽ το καράβι μου και να πνιγώ στο κύμα,
γιά υπομονή να κάνω αμίλητος και στη ζωή να μείνω;
Υπομονεύτηκα κι απόμεινα, κι απά στο πλοίο κειτόμουν
κουκουλωμένος· και μας έριξεν η μαύρη ανεμοζάλη
στην Αιολία ξανά, κι οι σύντροφοι δε μέρωναν το κλάμα. 55

Μόλις στο ακρόγιαλο ανασύραμε νερό, γοργά το γιόμα
δίπλα στα γρήγορα καράβια μας συντάζαν οι συντρόφοι.
Και πια σα φάγαμε, σαν ήπιαμε και φράθηκε η καρδιά μας,
πήρα έναν κράχτη κι έναν σύντροφο μαζί μου και κινούσα
να πάω στου Αιόλου το περίλαμπρο παλάτι· κι ως τον βρήκα 60
με τα παιδιά του και το ταίρι του στο γιόμα, προχωρώντας
δίπλα στο μάγουλο καθίσαμε της πόρτας, στο κατώφλι.
Κι αυτοί θωρώντας μας εσάστισαν και πήραν να ρωτούνε:
“Πώς ήρθες; ποιός θεός αντίμαχος σε κυνηγά, Οδυσσέα;
Εμείς καλά σε προβοδώσαμε, για να διαγείρεις πίσω 65
στην πατρική σου γη, στο σπίτι σου κι όπου ποθεί η καρδιά σου.”

Είπαν, κι εγώ τους αποκρίθηκα με πικραμένα σπλάχνα:
“Οι άμυαλοι σύντροφοι με αφάνισαν, μαζί κι ο ανήλεος ύπνος·
Όμως οι φίλοι εσείς βοηθάτε μου, τι σας περνά απ᾽ το χέρι!”

Αἰολίην δ᾽ ἐς νῆσον ἀφικόμεθ᾽· ἔνθα δ᾽ ἔναιεν
Αἴολος Ἱπποτάδης, φίλος ἀθανάτοισι θεοῖσι,
πλωτῇ ἐνὶ νήσῳ· πᾶσαν δέ τέ μιν πέρι τεῖχος
χάλκεον ἄρρηκτον, λισσὴ δ᾽ ἀναδέδρομε πέτρη.
τοῦ καὶ δώδεκα παῖδες ἐνὶ μεγάροις γεγάασιν, 5
ἓξ μὲν θυγατέρες, ἓξ δ᾽ υἱέες ἡβώοντες.
ἔνθ᾽ ὅ γε θυγατέρας πόρεν υἱάσιν εἶναι ἀκοίτις.
οἱ δ᾽ αἰεὶ παρὰ πατρὶ φίλῳ καὶ μητέρι κεδνῇ
δαίνυνται· παρὰ δέ σφιν ὀνείατα μυρία κεῖται,
κνισῆεν δέ τε δῶμα περιστεναχίζεται αὐλῇ 10
ἤματα· νύκτας δ᾽ αὖτε παρ᾽ αἰδοίῃς ἀλόχοισιν
εὕδουσ᾽ ἔν τε τάπησι καὶ ἐν τρητοῖσι λέχεσσι.
καὶ μὲν τῶν ἱκόμεσθα πόλιν καὶ δώματα καλά.
μῆνα δὲ πάντα φίλει με καὶ ἐξερέεινεν ἕκαστα,
Ἴλιον Ἀργείων τε νέας καὶ νόστον Ἀχαιῶν· 15
καὶ μὲν ἐγὼ τῷ πάντα κατὰ μοῖραν κατέλεξα.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ καὶ ἐγὼ ὁδὸν ᾔτεον ἠδ᾽ ἐκέλευον
πεμπέμεν, οὐδέ τι κεῖνος ἀνήνατο, τεῦχε δὲ πομπήν.
δῶκε δέ μ᾽ ἐκδείρας ἀσκὸν βοὸς ἐννεώροιο,
ἔνθα δὲ βυκτάων ἀνέμων κατέδησε κέλευθα· 20
κεῖνον γὰρ ταμίην ἀνέμων ποίησε Κρονίων,
ἠμὲν παυέμεναι ἠδ᾽ ὀρνύμεν ὅν κ᾽ ἐθέλῃσι.
νηῒ δ᾽ ἐνὶ γλαφυρῇ κατέδει μέρμιθι φαεινῇ
ἀργυρέῃ, ἵνα μή τι παραπνεύσει᾽ ὀλίγον περ·
αὐτὰρ ἐμοὶ πνοιὴν Ζεφύρου προέηκεν ἀῆναι, 25
ὄφρα φέροι νῆάς τε καὶ αὐτούς· οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔμελλεν
ἐκτελέειν· αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ᾽ ἀφραδίῃσιν.

Ἐννῆμαρ μὲν ὁμῶς πλέομεν νύκτας τε καὶ ἦμαρ,
τῇ δεκάτῃ δ᾽ ἤδη ἀνεφαίνετο πατρὶς ἄρουρα,
καὶ δὴ πυρπολέοντας ἐλεύσσομεν ἐγγὺς ἐόντας. 30
ἔνθ᾽ ἐμὲ μὲν γλυκὺς ὕπνος ἐπήλυθε κεκμηῶτα·
αἰεὶ γὰρ πόδα νηὸς ἐνώμων, οὐδέ τῳ ἄλλῳ
δῶχ᾽ ἑτάρων, ἵνα θᾶσσον ἱκοίμεθα πατρίδα γαῖαν·
οἱ δ᾽ ἕταροι ἐπέεσσι πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,
καί μ᾽ ἔφασαν χρυσόν τε καὶ ἄργυρον οἴκαδ᾽ ἄγεσθαι, 35
δῶρα παρ᾽ Αἰόλου μεγαλήτορος Ἱπποτάδαο·
ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον·

«Ὢ πόποι, ὡς ὅδε πᾶσι φίλος καὶ τίμιός ἐστιν
ἀνθρώποις, ὅτεών κε πόλιν καὶ γαῖαν ἵκηται.
πολλὰ μὲν ἐκ Τροίης ἄγεται κειμήλια καλὰ 40
ληΐδος· ἡμεῖς δ᾽ αὖτε ὁμὴν ὁδὸν ἐκτελέσαντες
οἴκαδε νισσόμεθα κενεὰς σὺν χεῖρας ἔχοντες.
καὶ νῦν οἱ τάδ᾽ ἔδωκε χαριζόμενος φιλότητι
Αἴολος. ἀλλ᾽ ἄγε θᾶσσον ἰδώμεθα ὅττι τάδ᾽ ἐστίν,
ὅσσος τις χρυσός τε καὶ ἄργυρος ἀσκῷ ἔνεστιν.» 45

Ὣς ἔφασαν, βουλὴ δὲ κακὴ νίκησεν ἑταίρων·
ἀσκὸν μὲν λῦσαν, ἄνεμοι δ᾽ ἐκ πάντες ὄρουσαν,
τοὺς δ᾽ αἶψ᾽ ἁρπάξασα φέρεν πόντονδε θύελλα
κλαίοντας, γαίης ἄπο πατρίδος· αὐτὰρ ἐγώ γε
ἐγρόμενος κατὰ θυμὸν ἀμύμονα μερμήριξα 50
ἠὲ πεσὼν ἐκ νηὸς ἀποφθίμην ἐνὶ πόντῳ,
ἦ ἀκέων τλαίην καὶ ἔτι ζωοῖσι μετείην.
ἀλλ᾽ ἔτλην καὶ ἔμεινα, καλυψάμενος δ᾽ ἐνὶ νηῒ
κείμην· αἱ δ᾽ ἐφέροντο κακῇ ἀνέμοιο θυέλλῃ
αὖτις ἐπ᾽ Αἰολίην νῆσον, στενάχοντο δ᾽ ἑταῖροι. 55

Ἔνθα δ᾽ ἐπ᾽ ἠπείρου βῆμεν καὶ ἀφυσσάμεθ᾽ ὕδωρ,
αἶψα δὲ δεῖπνον ἕλοντο θοῇς παρὰ νηυσὶν ἑταῖροι.
αὐτὰρ ἐπεὶ σίτοιό τ᾽ ἐπασσάμεθ᾽ ἠδὲ ποτῆτος,
δὴ τότ᾽ ἐγὼ κήρυκά τ᾽ ὀπασσάμενος καὶ ἑταῖρον,
βῆν εἰς Αἰόλου κλυτὰ δώματα· τὸν δ᾽ ἐκίχανον 60
δαινύμενον παρὰ ᾗ τ᾽ ἀλόχῳ καὶ οἷσι τέκεσσιν.
ἐλθόντες δ᾽ ἐς δῶμα παρὰ σταθμοῖσιν ἐπ᾽ οὐδοῦ
ἑζόμεθ᾽· οἱ δ᾽ ἀνὰ θυμὸν ἐθάμβεον ἔκ τ᾽ ἐρέοντο·

«Πῶς ἦλθες, Ὀδυσεῦ; τίς τοι κακὸς ἔχραε δαίμων;
ἦ μέν σ᾽ ἐνδυκέως ἀπεπέμπομεν, ὄφρ᾽ ἂν ἵκοιο 65
πατρίδα σὴν καὶ δῶμα, καὶ εἴ πού τοι φίλον ἐστίν.»

Ὣς φάσαν· αὐτὰρ ἐγὼ μετεφώνεον ἀχνύμενος κῆρ·
«ἄασάν μ᾽ ἕταροί τε κακοὶ πρὸς τοῖσί τε ὕπνος
σχέτλιος. ἀλλ᾽ ἀκέσασθε, φίλοι· δύναμις γὰρ ἐν ὑμῖν.»