Οδύσσεια 4 στ. 554-619

Είπα, κι αυτός γυρνώντας μίλησε κι απηλογιά μού δίνει:
“Του Λαέρτη ο γιός ειναι, που κάθεται στο κάστρο της Ιθάκης· 555
σ᾽ ένα νησί τον είδα, αδιάκοπα να κλαίει και να θρηνάται·
η Καλυψώ η ξωθιά στο σπίτι της τόνε κρατεί δικό της
αθέλητά του, κι ουδέ δύνεται να ιδεί ξανά πατρίδα·
δεν έχει πια μαθές πολύκουπα καράβια και συντρόφους,
στη ράχη την πλατιά της θάλασσας μαζί τους να τον πάρουν. 560
Μα εσένα η μοίρα, αρχοντογέννητε Μενέλαε, δε σου γράφει
στο αλογοθρόφο το Άργος κλείνοντας τα μάτια να πεθάνεις·
στην τέλειωση της γης οι αθάνατοι και στους Ηλύσιους κάμπους,
που κυβερνά ο ξανθός Ραδάμανθης, λογιάζουν να σε στείλουν,
όπου περνούν οι ανθρώποι ξέγνοιαστη ζωή, μακάρια, δίχως 565
μηδέ βροχές μηδέ χιονόκαιρα μηδέ βαριούς χειμώνες.
Ο Ωκεανός εκεί του Ζέφυρου πνοές γλυκές, καθάριες
αφήνει να φυσούν, να χαίρουνται δροσιές οι ανθρώποι πάντα·
τι αφού έχεις την Ελένη ταίρι σου, του Δία γαμπρός λογιέσαι.”

Είπε, και βούτηξε στη θάλασσα την πολυκυματούσα· 570
κι εγώ με τους ισόθεους τράβηξα συντρόφους στα καράβια,
και χίλιες μύριες έγνοιες έδερναν, ως όδευα, το νου μου.
Κι ως κατεβήκαμε στη θάλασσα και στο πλεούμενό μας,
η νύχτα πριν πλακώσει η αθάνατη, στρωθήκαμε στο δείπνο·
μετά πλαγιάσαμε στο ακρόγιαλο της θάλασσας επάνω. 575
Κι η Αυγή σα φάνη η πουρνογέννητη και ροδοδαχτυλάτη,
σύραμε πρώτα τα καράβια μας στο θείο το κύμα μέσα
και στήσαμε κατάρτια κι άρμενα στα ζυγιαστά καράβια·
μετά κι οι σύντροφοί μου ανέβηκαν, και στα ζυγά ως καθίσαν
γραμμή, την αφρισμένη θάλασσα με τα κουπιά χτυπούσαν· 580
και πίσω στο ουρανοκατέβατο της Αίγυπτος ποτάμι
φτάνω κι αράζω, κι αψεγάδιαστες τρανές θυσίες προσφέρνω.
Κι ως τους αθάνατους μαλάκωσα θεούς, ασκώνω μνήμα
στον Αγαμέμνονα, αλησμόνητο να μείνει τ᾽ όνομά του.
Κι αυτά σαν τέλεψα, ξεκίνησα, κι οι αθάνατοι μου στείλαν 585
πρίμον αγέρα, προβοδώντας με στη γη την πατρική μου.
Μόν᾽ έλα τώρα, στο παλάτι μου να μείνεις θέλω ακόμα,
κι άμα διαβούνε δέκα δώδεκα μερόνυχτα, σε στέλνω
με το καλό πια τότε σπίτι σου· και δώρα θα σου δώσω,
αμάξι τορνευτό, να χαίρεσαι, κι άλογα τρία, κι ακόμα 590
θά ᾽χεις πανώρια κούπα χάρισμα, στο νου σου να με φέρνεις,
κάθε φορά που στους αθάνατους θεούς σπονδές σταλάζεις.»

Κι ο γνωστικός γυρνάει Τηλέμαχος κι απηλογιά τού δίνει:
«Υγιέ του Ατρέα, καιρό περσσότερο μη μου ζητάς να μείνω!
Ακέριο χρόνο εγώ θα τό ᾽θελα να κάθουμαι κοντά σου, 595
χωρίς ν᾽ αποζητώ το σπίτι μου μηδέ και τους γονιούς μου·
τόσο ν᾽ ακούω τα λόγια σου και τις κουβέντες σου όλες
μου αρέσει· ωστόσο κι οι συντρόφοι μου στην άγια Πύλο θά ᾽χουν
πια βαρεθεί, που εσύ δε μ᾽ άφηκες νωρίτερα να φύγω.
Κι ό,τι μου δώκεις, να φυλάγεται θα τό ᾽θελα στο σπίτι. 600
Μαζί μου στην Ιθάκη αλόγατα δεν παίρνω· θα τ᾽ αφήσω
στον ίδιο εσένα να τα χαίρεσαι· τι εσύ εδώ πέρα ορίζεις
διάπλατο κάμπο, όπου και κύπερη φυτρώνει και τριφύλλι
και βίκο κι άσπρο, αδερφοκλώνιαστο κριθάρι και σιτάρι.
Ρούγες φαρδιές εμείς δεν έχουμε μηδέ λιβάδια, μόνο 605
γιδοβοσκές, μα κι οι αλογότοποι τέτοια ομορφιά δεν έχουν.
Κανένα απ᾽ τα νησιά της θάλασσας δεν είναι με λιβάδια,
κι ουδέ μπορούν να θρέφουν άλογα ― κι η Ιθάκη πάνω απ᾽ όλα.»

Έτσι μιλούσε, κι ο βροντόφωνος Μενέλαος με το χέρι
τον χάιδεψε, του χαμογέλασε κι αυτά τα λόγια τού ᾽πε: 610
«Αρχοντικιά ειναι, γιε μου, η φύτρα σου, τα λόγια σου το δείχνουν,
γι᾽ αυτό σού μεταλλάζω τ᾽ άλογα, τι μου περνά απ᾽ το χέρι·
Απ᾽ τ᾽ αγαθά που στο παλάτι μου βρισκόνται φυλαγμένα
εγώ το πιο ακριβό, το πιο όμορφο θα σου χαρίσω τώρα:
Ένα κροντήρι καλοδούλευτο σου δίνω, ακέριο ασήμι, 615
πού ᾽ναι τα χείλια του με μάλαμα ψηλά μαργελωμένα,
δουλειά του Ηφαίστου· μου το χάρισε των Σιδονίων ο ρήγας,
ο τρανός Φαίδιμος, σα βρέθηκα, στου γυρισμού το δρόμο,
κει πέρα και με δέχτη σπίτι του· τώρα το δίνω εσένα.»

ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπεν·
υἱὸς Λαέρτεω, Ἰθάκῃ ἔνι οἰκία ναίων· 555
τὸν δ᾽ ἴδον ἐν νήσῳ θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντα,
νύμφης ἐν μεγάροισι Καλυψοῦς, ἥ μιν ἀνάγκῃ
ἴσχει· ὁ δ᾽ οὐ δύναται ἣν πατρίδα γαῖαν ἱκέσθαι·
οὐ γάρ οἱ πάρα νῆες ἐπήρετμοι καὶ ἑταῖροι,
οἵ κέν μιν πέμποιεν ἐπ᾽ εὐρέα νῶτα θαλάσσης. 560
σοὶ δ᾽ οὐ θέσφατόν ἐστι, διοτρεφὲς ὦ Μενέλαε,
Ἄργει ἐν ἱπποβότῳ θανέειν καὶ πότμον ἐπισπεῖν,
ἀλλά σ᾽ ἐς Ἠλύσιον πεδίον καὶ πείρατα γαίης
ἀθάνατοι πέμψουσιν, ὅθι ξανθὸς Ῥαδάμανθυς,
τῇ περ ῥηΐστη βιοτὴ πέλει ἀνθρώποισιν· 565
οὐ νιφετός, οὔτ᾽ ἂρ χειμὼν πολὺς οὔτε ποτ᾽ ὄμβρος,
ἀλλ᾽ αἰεὶ ζεφύροιο λιγὺ πνείοντος ἀήτας
Ὠκεανὸς ἀνίησιν ἀναψύχειν ἀνθρώπους,
οὕνεκ᾽ ἔχεις Ἑλένην καί σφιν γαμβρὸς Διός ἐσσι.
ὣς εἰπὼν ὑπὸ πόντον ἐδύσετο κυμαίνοντα, 570
αὐτὰρ ἐγὼν ἐπὶ νῆας ἅμ᾽ ἀντιθέοις ἑτάροισιν
ἤϊα, πολλὰ δέ μοι κραδίη πόρφυρε κιόντι.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἐπὶ νῆα κατήλθομεν ἠδὲ θάλασσαν,
δόρπον θ᾽ ὁπλισάμεσθ᾽, ἐπί τ᾽ ἤλυθεν ἀμβροσίη νύξ,
δὴ τότε κοιμήθημεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης. 575
ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
νῆας μὲν πάμπρωτον ἐρύσσαμεν εἰς ἅλα δῖαν,
ἐν δ᾽ ἱστοὺς τιθέμεσθα καὶ ἱστία νηυσὶν ἐΐσῃς·
ἂν δὲ καὶ αὐτοὶ βάντες ἐπὶ κληῗσι καθῖζον·
ἑξῆς δ᾽ ἑζόμενοι πολιὴν ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς. 580
ἂψ δ᾽ εἰς Αἰγύπτοιο, διιπετέος ποταμοῖο,
στῆσα νέας, καὶ ἔρεξα τεληέσσας ἑκατόμβας.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατέπαυσα θεῶν χόλον αἰὲν ἐόντων,
χεῦ᾽ Ἀγαμέμνονι τύμβον, ἵν᾽ ἄσβεστον κλέος εἴη.
ταῦτα τελευτήσας νεόμην, δίδοσαν δέ μοι οὖρον 585
ἀθάνατοι, τοί μ᾽ ὦκα φίλην ἐς πατρίδ᾽ ἔπεμψαν.
ἀλλ᾽ ἄγε νῦν ἐπίμεινον ἐνὶ μεγάροισιν ἐμοῖσιν,
ὄφρα κεν ἑνδεκάτη τε δυωδεκάτη τε γένηται·
καὶ τότε σ᾽ εὖ πέμψω, δώσω δέ τοι ἀγλαὰ δῶρα
τρεῖς ἵππους καὶ δίφρον ἐΰξοον· αὐτὰρ ἔπειτα 590
δώσω καλὸν ἄλεισον, ἵνα σπένδῃσθα θεοῖσιν
ἀθανάτοις ἐμέθεν μεμνημένος ἤματα πάντα.»

Τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
«Ἀτρεΐδη, μὴ δή με πολὺν χρόνον ἐνθάδ᾽ ἔρυκε.
καὶ γάρ κ᾽ εἰς ἐνιαυτὸν ἐγὼ παρὰ σοί γ᾽ ἀνεχοίμην 595
ἥμενος, οὐδέ με οἴκου ἕλοι πόθος οὐδὲ τοκήων·
αἰνῶς γὰρ μύθοισιν ἔπεσσί τε σοῖσιν ἀκούων
τέρπομαι· ἀλλ᾽ ἤδη μοι ἀνιάζουσιν ἑταῖροι
ἐν Πύλῳ ἠγαθέῃ· σὺ δέ με χρόνον ἐνθάδ᾽ ἐρύκεις.
δῶρον δ᾽ ὅττι κέ μοι δοίης, κειμήλιον ἔστω· 600
ἵππους δ᾽ εἰς Ἰθάκην οὐκ ἄξομαι, ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ
ἐνθάδε λείψω ἄγαλμα· σὺ γὰρ πεδίοιο ἀνάσσεις
εὐρέος, ᾧ ἔνι μὲν λωτὸς πολύς, ἐν δὲ κύπειρον
πυροί τε ζειαί τε ἰδ᾽ εὐρυφυὲς κρῖ λευκόν.
ἐν δ᾽ Ἰθάκῃ οὔτ᾽ ἂρ δρόμοι εὐρέες οὔτε τι λειμών· 605
αἰγίβοτος, καὶ μᾶλλον ἐπήρατος ἱπποβότοιο.
οὐ γάρ τις νήσων ἱππήλατος οὐδ᾽ εὐλείμων,
αἵ θ᾽ ἁλὶ κεκλίαται· Ἰθάκη δέ τε καὶ περὶ πασέων.»

Ὣς φάτο, μείδησεν δὲ βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος,
χειρί τέ μιν κατέρεξεν ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζεν· 610

«Αἵματός εἰς ἀγαθοῖο, φίλον τέκος, οἷ᾽ ἀγορεύεις·
τοιγὰρ ἐγώ τοι ταῦτα μεταστήσω· δύναμαι γάρ.
δώρων δ᾽ ὅσσ᾽ ἐν ἐμῷ οἴκῳ κειμήλια κεῖται,
δώσω ὃ κάλλιστον καὶ τιμηέστατόν ἐστι.
δώσω τοι κρητῆρα τετυγμένον· ἀργύρεος δὲ 615
ἔστιν ἅπας, χρυσῷ δ᾽ ἐπὶ χείλεα κεκράανται·
ἔργον δ᾽ Ἡφαίστοιο· πόρεν δέ ἑ Φαίδιμος ἥρως,
Σιδονίων βασιλεύς, ὅθ᾽ ἑὸς δόμος ἀμφεκάλυψε
κεῖσέ με νοστήσαντα· τεῒν δ᾽ ἐθέλω τόδ᾽ ὀπάσσαι.»