Μεταφράσεις Ν. Καζαντζάκη - Ι. Θ. Κακριδή
Οδύσσεια 19 στ. 554-604
Γυρνώντας τότε ο πολυμήχανος της μίλησε Οδυσσέας:
«Ποιός θα μπορούσε αλήθεια τ᾽ όνειρο, κυρά, να ξεδιαλύνει 555
αλλιώς γυρνώντας το; το ξήγησε τώρα ο Οδυσσέας ατός του,
πώς θά ᾽βγει· πια χαμός αφεύγατος ζυγώνει τους μνηστήρες
όλους· τη μοίρα και το θάνατο δε θα γλιτώσει ούτ᾽ ένας!»
Κι η Πηνελόπη τότε η φρόνιμη γυρνάει κι απηλογιέται:
«Μωρόλογα και κούφια, ξένε μου, πολλά ειν᾽ απ᾽ τα όνειρά μας· 560
το καθετί μαθές που βλέπουμε δε βγαίνει αλήθεια πάντα.
Τα ονείρατα τ᾽ αγεροφάνταχτα διπλές τις πόρτες έχουν,
τη μια από κέρατο, από φίλντισι την άλλη· κι όσα τύχει
να βγούν περνώντας απ᾽ το φίλντισι το καλοδουλεμένο,
μας αναμπαίζουν, λόγια ψεύτικα και κούφια φέρνοντάς μας. 565
Μα όσα απ᾽ τις πόρτες που από κέρατο μαστορευτήκαν βγαίνουν,
σε όποιον θνητό τα ιδεί ξεδιάλυναν αληθινά σε λίγο.
Ωστόσο εκείθε εμένα τ᾽ όνειρο το φοβερό, φοβούμαι,
δεν ήρθε, που χαρά θα γέμιζε και μένα και το γιο μου.
Κάτι άλλο τώρα εγώ θα σού ᾽λεγα, και συ στο νου σου βάλ᾽ το: 570
Ζυγώνει, νά τη, η αυγή η κατάρατη, που απ᾽ του Οδυσσέα το σπίτι
θα με χωρίσει· το αποφάσισα πια τώρα εγώ, δοκίμι
θα βάλω τα πελέκια, που άλλοτε σαν καραβιού παγίδια
στύλωνε εκείνος, κι ήταν δώδεκα σε μια γραμμή στημένα,
κι από μακριά πολύ σαϊτεύοντας τα διαπερνούσεν όλα. 575
Τέτοιο δοκίμι τώρα μελετώ να βάλω στους μνηστήρες·
όποιος τανύσει απ᾽ όλους εύκολα στα χέρια το δοξάρι,
και τη σαγίτα από τα δώδεκα πελέκια διαπεράσει,
μ᾽ αυτόν μαζί θα πάω, μακραίνοντας από το σπίτι ετούτο,
που μ᾽ είδε νιόπαντρη, πανέμορφο κι από αγαθά γεμάτο, 580
και που κι αργότερα, καν στ᾽ όνειρο, θαρρώ θα το θυμούμαι.»
Γυρνώντας τότε ο πολυμήχανος της μίλησε Οδυσσέας:
«Του αρχοντικού Οδυσσέα συντρόφισσα, κυρά μου τιμημένη,
πια το δοκίμι στο παλάτι σου ν᾽ αργήσει μην αφήνεις·
τι πριν το τορνεμένο αγγίξουνε δοξάρι, και την κόρδα 585
πουν να τανύσουν κι η σαγίτα τους το σίδερο περάσει,
θά ᾽χει διαγείρει ο πολυμήχανος στο σπίτι του Οδυσσέας.»
Κι η Πηνελόπη τότε η φρόνιμη γυρνάει κι απηλογιέται:
«Ξένε μου, αν ήθελες καθούμενος στην κάμαρα κοντά μου
να μ᾽ αλαφρώνεις, δε θα σκέπαζε τα βλέφαρά μου ο γύπνος. 590
Μα ανύπνωτοι οι θνητοί δε γίνεται να μένουν έτσι πάντα·
έχει το καθετί την ώρα του· τέτοιος μαθές ο νόμος
που ορίσαν στους θνητούς οι αθάνατοι στη γη την καρποδότρα.
Είναι καιρός λογιάζω, ξένε μου, στο ανώι ν᾽ ανέβω απάνω
και να πλαγιάσω στο κρεβάτι μου το πολυστέναχτό μου, 595
το μουσκεμένο από τους θρήνους μου κι από την πρώτη μέρα
στην Κακοτροία την αμελέτητη που κίνησε ο Οδυσσέας.
Εκεί λέω να πλαγιάσω· πλάγιασε και συ στο σπίτι μέσα
στρώνοντας χάμω, ξον αν ήθελες κρεβάτι να σου στήσουν.»
Σαν είπε αυτά, ν᾽ ανέβει εκίνησε στα λιόφωτα τ᾽ ανώγια, 600
όχι μονάχη· κι άλλες κίνησαν να παν μαζί της βάγιες.
Κι όπως ανέβη με τις βάγιες της στο ανώι, για να πλαγιάσει,
τον Οδυσσέα θυμήθη κι έκλαιγε, τον άντρα της, ωσόπου
της έχυσε η Αθηνά η γλαυκόματη γλυκό στα μάτια γύπνο.
Τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
«ὦ γύναι, οὔ πως ἔστιν ὑποκρίνασθαι ὄνειρον 555
ἄλλῃ ἀποκλίναντ᾽, ἐπεὶ ἦ ῥά τοι αὐτὸς Ὀδυσσεὺς
πέφραδ᾽, ὅπως τελέει· μνηστῆρσι δὲ φαίνετ᾽ ὄλεθρος
πᾶσι μάλ᾽, οὐδέ κέ τις θάνατον καὶ κῆρας ἀλύξει.»
Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια·
«ξεῖν᾽, ἦ τοι μὲν ὄνειροι ἀμήχανοι ἀκριτόμυθοι 560
γίγνοντ᾽, οὐδέ τι πάντα τελείεται ἀνθρώποισι.
δοιαὶ γάρ τε πύλαι ἀμενηνῶν εἰσὶν ὀνείρων·
αἱ μὲν γὰρ κεράεσσι τετεύχαται, αἱ δ᾽ ἐλέφαντι·
τῶν οἳ μέν κ᾽ ἔλθωσι διὰ πριστοῦ ἐλέφαντος,
οἵ ῥ᾽ ἐλεφαίρονται, ἔπε᾽ ἀκράαντα φέροντες· 565
οἳ δὲ διὰ ξεστῶν κεράων ἔλθωσι θύραζε,
οἵ ῥ᾽ ἔτυμα κραίνουσι, βροτῶν ὅτε κέν τις ἴδηται.
ἀλλ᾽ ἐμοὶ οὐκ ἐντεῦθεν ὀΐομαι αἰνὸν ὄνειρον
ἐλθέμεν· ἦ κ᾽ ἀσπαστὸν ἐμοὶ καὶ παιδὶ γένοιτο.
ἄλλο δέ τοι ἐρέω, σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσιν· 570
ἥδε δὴ ἠὼς εἶσι δυσώνυμος, ἥ μ᾽ Ὀδυσῆος
οἴκου ἀποσχήσει· νῦν γὰρ καταθήσω ἄεθλον,
τοὺς πελέκεας, τοὺς κεῖνος ἐνὶ μεγάροισιν ἑοῖσιν
ἵστασχ᾽ ἑξείης, δρυόχους ὥς, δώδεκα πάντας·
στὰς δ᾽ ὅ γε πολλὸν ἄνευθε διαρρίπτασκεν ὀϊστόν. 575
νῦν δὲ μνηστήρεσσιν ἄεθλον τοῦτον ἐφήσω·
ὃς δέ κε ῥηΐτατ᾽ ἐντανύσῃ βιὸν ἐν παλάμῃσι
καὶ διοϊστεύσῃ πελέκεων δυοκαίδεκα πάντων,
τῷ κεν ἅμ᾽ ἑσποίμην, νοσφισσαμένη τόδε δῶμα
κουρίδιον, μάλα καλόν, ἐνίπλειον βιότοιο, 580
τοῦ ποτε μεμνήσεσθαι ὀΐομαι ἔν περ ὀνείρῳ.»
Τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
«ὦ γύναι αἰδοίη Λαερτιάδεω Ὀδυσῆος,
μηκέτι νῦν ἀνάβαλλε δόμοις ἔνι τοῦτον ἄεθλον·
πρὶν γάρ τοι πολύμητις ἐλεύσεται ἐνθάδ᾽ Ὀδυσσεύς, 585
πρὶν τούτους τόδε τόξον ἐΰξοον ἀμφαφόωντας
νευρήν τ᾽ ἐντανύσαι διοϊστεῦσαί τε σιδήρου.»
Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια·
«εἴ κ᾽ ἐθέλοις μοι, ξεῖνε, παρήμενος ἐν μεγάροισι
τέρπειν, οὔ κέ μοι ὕπνος ἐπὶ βλεφάροισι χυθείη. 590
ἀλλ᾽ οὐ γάρ πως ἔστιν ἀΰπνους ἔμμεναι αἰὲν
ἀνθρώπους· ἐπὶ γάρ τοι ἑκάστῳ μοῖραν ἔθηκαν
ἀθάνατοι θνητοῖσιν ἐπὶ ζείδωρον ἄρουραν.
ἀλλ᾽ ἦ τοι μὲν ἐγὼν ὑπερώϊον εἰσαναβᾶσα
λέξομαι εἰς εὐνήν, ἥ μοι στονόεσσα τέτυκται, 595
αἰεὶ δάκρυσ᾽ ἐμοῖσι πεφυρμένη, ἐξ οὗ Ὀδυσσεὺς
οἴχετ᾽ ἐποψόμενος Κακοΐλιον οὐκ ὀνομαστήν.
ἔνθα κε λεξαίμην· σὺ δὲ λέξεο τῷδ᾽ ἐνὶ οἴκῳ,
ἢ χαμάδις στορέσας ἤ τοι κατὰ δέμνια θέντων.»
Ὣς εἰποῦσ᾽ ἀνέβαιν᾽ ὑπερώϊα σιγαλόεντα, 600
οὐκ οἴη, ἅμα τῇ γε καὶ ἀμφίπολοι κίον ἄλλαι.
ἐς δ᾽ ὑπερῷ᾽ ἀναβᾶσα σὺν ἀμφιπόλοισι γυναιξὶ
κλαῖεν ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆα, φίλον πόσιν, ὄφρα οἱ ὕπνον
ἡδὺν ἐπὶ βλεφάροισι βάλε γλαυκῶπις Ἀθήνη.