Οδύσσεια 4 στ. 425-490

Είπε, και βούτηξε στη θάλασσα την πολυκυματούσα· 425
κι εγώ για τα καράβια τράβηξα που στέκουνταν στον άμμο
και χίλιες μύριες έγνοιες έδερναν, ως όδευα, το νου μου.
Και σαν κατέβηκα στη θάλασσα και το καράβι βρήκα,
η νύχτα πριν πλακώσει η αθάνατη, στρωθήκαμε στο δείπνο·
μετά πλαγιάσαμε στο ακρόγιαλο της θάλασσας απάνω. 430
Κι η Αυγή σα φάνη η πουρνογέννητη και ροδοδαχτυλάτη,
πλάι στην πλατύδρομη τη θάλασσα τον άμμον άμμο πήρα
και δέομουν στους θεούς ολόκαρδα, κι είχα και τρεις συντρόφους
μαζί μου, πιο που τους μπιστεύομουν σε όποια δουλειά κι αν ήταν.
Εκείνη ωστόσο ειχε στης θάλασσας την αγκαλιά βουτήξει 435
και τέσσερα από φώκιες δέρματα μαζί απ᾽ τα βάθη φέρει,
όλα τους νιόγδαρτα, τον κύρη της ζητώντας να πλανέψει·
και κοιμηθιές καθώς μας έσκαψε στης θάλασσας τον άμμο,
ως τη στιγμή που τη σιμώσαμε καθόταν καρτερώντας.
Γραμμή μάς πλάγιασε και σκέπασε με δέρμα τον καθένα· 440
άλλο καρτέρι δε θα γίνουνταν χειρότερο ― απ᾽ τις φώκιες
τις θαλασσόθρεφτες, που η βρώμα τους βαριά μάς τυραννούσε.
Ποιός να πλαγιάσει με τα τέρατα βαστά τα πελαγίσια;
Μα εκείνη πάλι μας εγλίτωσε, τρανό θαράπιο βρήκε:
Τρέχοντας μόσκο στα ρουθούνια μας αθάνατο σταλάζει, 445
που ευώδιαζε γλυκά κι απόδιωχνε τη μυρωδιά της φώκιας.
Με υπόμονη καρδιά προσμέναμε να ᾽ρθεί το μεσημέρι·
και ξάφνου οι φώκιες απ᾽ το πέλαγο κοπαδιαστές προβάλαν
κι αράδα επλάγιασαν στο ακρόγιαλο της θάλασσας επάνω.
Καταμεσήμερα κι ο γέροντας από το κύμα εβγήκε 450
και πηγαινόρχοντας λογάριασε τις θροφαντές του φώκιες·
πρώτους εμάς μετρούσε ανάμεσα στις φώκιες, τι το δόλο
δεν είχε βάλει ο νους του, κι έπειτα ξαπλώθηκε κι ατός του.
Κι εμείς με χουγιαχτά χιμίζοντας τον πιάσαμε στα χέρια·
μα ουδέ κι ο γέροντας λησμόνησε τις δολερές του τέχνες, 455
μόν᾽ πρώτα λιόντας μακροχήτικος στα χέρια μας εγίνη,
φίδι μετά, κατόπι λιόπαρδη και θρασεμένος κάπρος,
κι εγίνη και νερό τρεχάμενο και φουντωμένο δέντρο.
Εμείς ωστόσο τον κρατούσαμε γερά, χωρίς ξανάσα.
Σαν πια βαρέθηκεν ο γέροντας τις δολερές του τέχνες, 460
γυρνώντας μίλησε, με ρώτησε κι αυτά τα λόγια μού ᾽πε:
“Υγιέ του Ατρέα, ποιός τάχα αθάνατος τα ταίριαξε μαζί σου
και στήνοντας καρτέρι μ᾽ έπιασες με το στανιό; τί θέλεις;”

Είπε, κι εγώ γυρνώντας μίλησα κι απηλογιά τού δίνω:
“Τί με ρωτάς; το ξέρεις, γέροντα! Τί θες και με πλανεύεις; 465
Παν μέρες στο νησί που κλείστηκα και πώς θα ξεγλιτώσω
δεν ξέρω· την καρδιά στα στήθη μου να σιγολιώνει νιώθω.
Μα εσύ μολόγα μου, τι οι αθάνατοι θεοί τα ξέρουν όλα,
ποιός αναιώνιος τάχα μ᾽ έδεσε και μού ᾽κλεισε το δρόμο;
και πώς την ψαροθρόφα θάλασσα περνώντας θα γυρίσω;” 470

Είπα, κι αυτός γυρνώντας μίλησε κι απηλογιά μού δίνει:
“Όμως στο Δία και στους επίλοιπους θεούς τρανές χρωστούσες
θυσίες να κάνεις, όταν γύριζες, πριν σκίσεις το κρασάτο
το πέλαο, για να φτάσεις γρήγορα στη γη την πατρική σου·
τι τους δικούς σου δε σου μέλλεται να ιδείς και να διαγείρεις 475
στο αρχοντικό σου το καλόχτιστο, στο πατρικό σου χώμα,
πριχού στον ουρανοκατέβατο τον ποταμό και πάλε,
στου Αιγύπτου τα νερά, διαγέρνοντας θυσίες τρανές προσφέρεις
τιμώντας τους θεούς, που αθάνατοι τα ουράνια πλάτη ορίζουν.
Αλλιώς οι αθάνατοι δε δίνουνε τη στράτα που γυρεύεις.” 480

Στα λόγια τούτα εμένα ράγισε βαθιά η καρδιά στα στήθη,
που απά στο πέλαο το αχνογάλαζο να κάνω με κινούσε
της Αίγυπτος ξανά το δύσκολο και μακρινό ταξίδι.
Ωστόσο κι έτσι του αποκρίθηκα κι αυτά τού συντυχαίνω:
“Όλα όσα μού ᾽πες τώρα, γέροντα, θα γίνουν, ως προστάζεις· 485
μόν᾽ έλα, ακόμα αυτό μολόγα μου, την πάσα αλήθεια πες μου,
αν όλοι οι Αργίτες, όσοι ο Νέστορας κι εγώ απ᾽ την Τροία κινώντας
αφήκαμε εκεί πέρα, απείραχτοι με τ᾽ άρμενα γυρίσαν·
γιά μπας κι ως τέλεψε τον πόλεμο, κανείς στο πλοίο του εχάθη
γιά και τον βρήκε ο πικροθάνατος στα χέρια των δικών του;” 490

ὣς εἰποῦσ᾽ ὑπὸ πόντον ἐδύσετο κυμαίνοντα· 425
αὐτὰρ ἐγὼν ἐπὶ νῆας, ὅθ᾽ ἕστασαν ἐν ψαμάθοισιν,
ἤϊα· πολλὰ δέ μοι κραδίη πόρφυρε κιόντι.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἐπὶ νῆα κατήλυθον ἠδὲ θάλασσαν,
δόρπον θ᾽ ὁπλισάμεσθ᾽, ἐπί τ᾽ ἤλυθεν ἀμβροσίη νύξ·
δὴ τότε κοιμήθημεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης. 430
ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
καὶ τότε δὴ παρὰ θῖνα θαλάσσης εὐρυπόροιο
ἤϊα πολλὰ θεοὺς γουνούμενος· αὐτὰρ ἑταίρους
τρεῖς ἄγον, οἷσι μάλιστα πεποίθεα πᾶσαν ἐπ᾽ ἰθύν.

Τόφρα δ᾽ ἄρ᾽ ἥ γ᾽ ὑποδῦσα θαλάσσης εὐρέα κόλπον 435
τέσσαρα φωκάων ἐκ πόντου δέρματ᾽ ἔνεικε·
πάντα δ᾽ ἔσαν νεόδαρτα· δόλον δ᾽ ἐπεμήδετο πατρί.
εὐνὰς δ᾽ ἐν ψαμάθοισι διαγλάψασ᾽ ἁλίῃσιν
ἧστο μένουσ᾽· ἡμεῖς δὲ μάλα σχεδὸν ἤλθομεν αὐτῆς·
ἑξείης δ᾽ εὔνησε, βάλεν δ᾽ ἐπὶ δέρμα ἑκάστῳ. 440
ἔνθα κεν αἰνότατος λόχος ἔπλετο· τεῖρε γὰρ αἰνῶς
φωκάων ἁλιοτρεφέων ὀλοώτατος ὀδμή·
τίς γάρ κ᾽ εἰναλίῳ παρὰ κήτεϊ κοιμηθείη;
ἀλλ᾽ αὐτὴ ἐσάωσε καὶ ἐφράσατο μέγ᾽ ὄνειαρ·
ἀμβροσίην ὑπὸ ῥῖνα ἑκάστῳ θῆκε φέρουσα 445
ἡδὺ μάλα πνείουσαν, ὄλεσσε δὲ κήτεος ὀδμήν.
πᾶσαν δ᾽ ἠοίην μένομεν τετληότι θυμῷ·
φῶκαι δ᾽ ἐξ ἁλὸς ἦλθον ἀολλέες. αἱ μὲν ἔπειτα
ἑξῆς εὐνάζοντο παρὰ ῥηγμῖνι θαλάσσης·
ἔνδιος δ᾽ ὁ γέρων ἦλθ᾽ ἐξ ἁλός, εὗρε δὲ φώκας 450
ζατρεφέας, πάσας δ᾽ ἄρ᾽ ἐπῴχετο, λέκτο δ᾽ ἀριθμόν·
ἐν δ᾽ ἡμέας πρώτους λέγε κήτεσιν, οὐδέ τι θυμῷ
ὠΐσθη δόλον εἶναι· ἔπειτα δὲ λέκτο καὶ αὐτός.
ἡμεῖς δὲ ἰάχοντες ἐπεσσύμεθ᾽, ἀμφὶ δὲ χεῖρας
βάλλομεν· οὐδ᾽ ὁ γέρων δολίης ἐπελήθετο τέχνης, 455
ἀλλ᾽ ἦ τοι πρώτιστα λέων γένετ᾽ ἠϋγένειος,
αὐτὰρ ἔπειτα δράκων καὶ πάρδαλις ἠδὲ μέγας σῦς·
γίγνετο δ᾽ ὑγρὸν ὕδωρ καὶ δένδρεον ὑψιπέτηλον.
ἡμεῖς δ᾽ ἀστεμφέως ἔχομεν τετληότι θυμῷ.
ἀλλ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἀνίαζ᾽ ὁ γέρων ὀλοφώϊα εἰδώς, 460
καὶ τότε δή με ἔπεσσιν ἀνειρόμενος προσέειπε·
τίς νύ τοι, Ἀτρέος υἱέ, θεῶν συμφράσσατο βουλάς,
ὄφρα μ᾽ ἕλοις ἀέκοντα λοχησάμενος; τέο σε χρή;
ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον·
οἶσθα, γέρον, τί με ταῦτα παρατροπέων ἀγορεύεις; 465
ὡς δὴ δήθ᾽ ἐνὶ νήσῳ ἐρύκομαι, οὐδέ τι τέκμωρ
εὑρέμεναι δύναμαι, μινύθει δέ μοι ἔνδοθεν ἦτορ.
ἀλλὰ σύ πέρ μοι εἰπέ, θεοὶ δέ τε πάντα ἴσασιν,
ὅς τίς μ᾽ ἀθανάτων πεδάᾳ καὶ ἔδησε κελεύθου,
νόστον θ᾽, ὡς ἐπὶ πόντον ἐλεύσομαι ἰχθυόεντα. 470
ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπεν·
ἀλλὰ μάλ᾽ ὤφελλες Διί τ᾽ ἄλλοισίν τε θεοῖσι
ῥέξας ἱερὰ κάλ᾽ ἀναβαινέμεν, ὄφρα τάχιστα
σὴν ἐς πατρίδ᾽ ἵκοιο πλέων ἐπὶ οἴνοπα πόντον.
οὐ γάρ τοι πρὶν μοῖρα φίλους ἰδέειν καὶ ἱκέσθαι 475
οἶκον ἐϋκτίμενον καὶ σὴν ἐς πατρίδα γαῖαν,
πρίν γ᾽ ὅτ᾽ ἂν Αἰγύπτοιο, διιπετέος ποταμοῖο,
αὖτις ὕδωρ ἔλθῃς ῥέξῃς θ᾽ ἱερὰς ἑκατόμβας
ἀθανάτοισι θεοῖσι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσι·
καὶ τότε τοι δώσουσιν ὁδὸν θεοί, ἣν σὺ μενοινᾷς. 480
ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐμοί γε κατεκλάσθη φίλον ἦτορ,
οὕνεκά μ᾽ αὖτις ἄνωγεν ἐπ᾽ ἠεροειδέα πόντον
Αἴγυπτόνδ᾽ ἰέναι, δολιχὴν ὁδὸν ἀργαλέην τε.
ἀλλὰ καὶ ὣς μιν ἔπεσσιν ἀμειβόμενος προσέειπον·
ταῦτα μὲν οὕτω δὴ τελέω, γέρον, ὡς σὺ κελεύεις. 485
ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,
ἢ πάντες σὺν νηυσὶν ἀπήμονες ἦλθον Ἀχαιοί,
οὓς Νέστωρ καὶ ἐγὼ λίπομεν Τροίηθεν ἰόντες,
ἦέ τις ὤλετ᾽ ὀλέθρῳ ἀδευκέϊ ἧς ἐπὶ νηός,
ἠὲ φίλων ἐν χερσίν, ἐπεὶ πόλεμον τολύπευσεν. 490