Οδύσσεια 3 στ. 329-384 | Ομηρικά Έπη

Όσο μιλούσε, ο γήλιος βούτηξε και πέσανε τ᾽ απόσκια·
και τότε πήρε η γαλανόματη θεά Αθηνά το λόγο: 330
«Τούτα σωστά μάς τά ᾽πες, γέροντα, το δίχως άλλο· τώρα
κρασί να συγκεράστε, κόψετε κι απ᾽ τα σφαχτά τις γλώσσες,
στον Ποσειδώνα για να κάνουμε και στους θεούς τους άλλους
σπονδές, πριν πάμε να πλαγιάσουμε· καιρός να κοιμηθούμε·
τι πια το φως στα σκότη εχάθηκε, και σε θεών τραπέζι 335
πολύ να μένουμε είναι αταίριαστο· στα σπίτια μας να πάμε!»

Είπε η Αθηνά, κι αμέσως σύγκλιναν στο λόγο της εκείνοι·
πήραν οι κράχτες και τους έχυναν νερό στα χέρια απάνω,
και τα κροντήρια τα παιδόπουλα πιοτό τα ξεχειλίζαν,
και σε όλα τα ποτήρια εμοίραζαν, απ᾽ τις σπονδές ν᾽ αρχίσουν, 340
και στη φωτιά τις γλώσσες έριχναν κι ορθοί κρασί σταλάζαν.
Και σα σταλάξαν, ήπιαν όλοι τους, όσο η καρδιά ποθούσε·
μα ως η Αθηνά με τον Τηλέμαχο το θεοδιωματάρη
μαζί στο βαθουλό καράβι τους κινούσαν να διαγείρουν,
ο Νέστορας τους ανακράτησε κι αυτά μιλώντας είπε: 345
«Ο Δίας ετούτο κι οι άλλοι αθάνατοι θεοί να μη μου δώσουν,
ν᾽ αφήσω στο γοργό να στρέψετε καράβι, ως νά ᾽μουν κάποιος
που τόνε δέρνει η φτωχοπόρεψη κι έχει γυμνό το σπίτι,
κι ουδέ φλοκάτες πια του βρίσκουνται κι ουδέ πολλά κιλίμια,
στα μαλακά κι αυτός κι οι φίλοι του να πέφτουν να κοιμούνται. 350
Εγώ όμως έχω και πεντάμορφα κιλίμια και φλοκάτες!
Όσο που ζω, στου πλοίου δε γίνεται τα ξύλα να πλαγιάσει
ο γιος του αντρός που αναθιβάναμε πριν λίγο, του Οδυσσέα.
Μετά, σα μείνουν στο παλάτι μου να κυβερνούν οι γιοι μου,
αυτοί τους φίλους, όσοι φτάνουνε, θα τους φιλοκονεύουν.» 355

Γυρνώντας η Αθηνά, η γλαυκόματη θεά, του απηλογήθη:
«Καλέ μου γέροντα, τα λόγια σου σωστά, και να συγκλίνει
πρέπει ο Τηλέμαχος· καλύτερη δε βρίσκεται άλλη γνώμη.
Ας πορευτεί λοιπόν αντάμα σου, στο αρχοντικό σας μέσα
να κοιμηθεί· μα εγώ για τ᾽ άρμενο το μελανό θα φύγω, 360
για να συχάσω τους συντρόφους μας και να τους πω τί εγίνη·
τι εγώ ειμαι ο μόνος κάπως γέροντας που βρίσκεται κοντά τους·
οι άλλοι είναι νιούτσικοι, του αντρόκαρδου Τηλέμαχου τα χρόνια
όλοι τους έχουν, και ταξίδεψαν μαζί απ᾽ αγάπη μόνο.
Κει πέρα να πλαγιάσω θά ᾽θελα, στο βαθουλό καράβι, 365
γι᾽ απόψε· την αυγή στους Καύκωνες τους αντρειανούς θα δράμω,
που μου χρωστούν ― μικρό το χρέος τους δεν είναι ουδέ καινούργιο.
Ωστόσο στείλε τον Τηλέμαχο, στο αρχοντικό σου ως ήρθε,
μ᾽ ένα σου γιο και μ᾽ ένα αμάξι σου, και δώσ᾽ του απ᾽ τ᾽ άλογά σου
τα πιο στο τρέξιμο αλαφρότερα και πιο δυναμωμένα.» 370

Είπε η Αθηνά, η θεά η γλαυκόματη, κι ευτύς κινάει και φεύγει
με γυπαϊτό παρόμοια· σάστισαν θωρώντας την εκείνοι
να φεύγει· θάμαξε κι ο γέροντας, τα μάτια του ως την είδαν,
κι είπε γυρνώντας στον Τηλέμαχο, το χέρι πιάνοντάς του:
«Φίλε, δειλός κι ανάξιος κάποτε να γίνεις δε φοβούμαι, 375
μια κι είσαι τόσο νιος κι οι αθάνατοι σου στέκουν στο ταξίδι.
Την Τριτογένεια μπρος μας είχαμε, την κουρσολόγα κόρη
του Δία· θεός από τον Όλυμπο δεν ήταν άλλος, όχι!
Αυτή και τον τρανό τον κύρη σου τιμούσε απ᾽ τους Αργίτες.
Όμως, αφέντρα μου, σπλαχνίσου μας, και δόξα τιμημένη 380
δίνε σε μένα και στα τέκνα μου και στο σεμνό μου ταίρι·
και θα σου σφάξω φαρδιοκούτελη, μονόχρονη δαμάλα,
αδάμαστη, που δεν την έβαλαν ακόμη στο ζυγό της·
τέτοια θα σφάξω εγώ, τα κέρατα περιχρυσώνοντάς της».

Ὣς ἔφατ᾽, ἠέλιος δ᾽ ἄρ᾽ ἔδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθε.
τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη· 330

«Ὦ γέρον, ἦ τοι ταῦτα κατὰ μοῖραν κατέλεξας·
ἀλλ᾽ ἄγε τάμνετε μὲν γλώσσας, κεράασθε δὲ οἶνον,
ὄφρα Ποσειδάωνι καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισι
σπείσαντες κοίτοιο μεδώμεθα· τοῖο γὰρ ὥρη.
ἤδη γὰρ φάος οἴχεθ᾽ ὑπὸ ζόφον, οὐδὲ ἔοικε 335
δηθὰ θεῶν ἐν δαιτὶ θαασσέμεν, ἀλλὰ νέεσθαι.»

Ἦ ῥα Διὸς θυγάτηρ, οἱ δ᾽ ἔκλυον αὐδησάσης·
τοῖσι δὲ κήρυκες μὲν ὕδωρ ἐπὶ χεῖρας ἔχευαν,
κοῦροι δὲ κρητῆρας ἐπεστέψαντο ποτοῖο,
νώμησαν δ᾽ ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενοι δεπάεσσι· 340
γλώσσας δ᾽ ἐν πυρὶ βάλλον, ἀνιστάμενοι δ᾽ ἐπέλειβον.
αὐτὰρ ἐπεὶ σπεῖσάν τ᾽ ἔπιόν θ᾽ ὅσον ἤθελε θυμός,
δὴ τότ᾽ Ἀθηναίη καὶ Τηλέμαχος θεοειδὴς
ἄμφω ἱέσθην κοίλην ἐπὶ νῆα νέεσθαι.
Νέστωρ δ᾽ αὖ κατέρυκε καθαπτόμενος ἐπέεσσι· 345

«Ζεὺς τό γ᾽ ἀλεξήσειε καὶ ἀθάνατοι θεοὶ ἄλλοι,
ὡς ὑμεῖς παρ᾽ ἐμεῖο θοὴν ἐπὶ νῆα κίοιτε
ὥς τέ τευ ἢ παρὰ πάμπαν ἀνείμονος ἠὲ πενιχροῦ,
ᾧ οὔ τι χλαῖναι καὶ ῥήγεα πόλλ᾽ ἐνὶ οἴκῳ,
οὔτ᾽ αὐτῷ μαλακῶς οὔτε ξείνοισιν ἐνεύδειν. 350
αὐτὰρ ἐμοὶ πάρα μὲν χλαῖναι καὶ ῥήγεα καλά.
οὔ θην δὴ τοῦδ᾽ ἀνδρὸς Ὀδυσσῆος φίλος υἱὸς
νηὸς ἐπ᾽ ἰκριόφιν καταλέξεται, ὄφρ᾽ ἂν ἐγώ γε
ζώω, ἔπειτα δὲ παῖδες ἐνὶ μεγάροισι λίπωνται,
ξείνους ξεινίζειν, ὅς τίς κ᾽ ἐμὰ δώμαθ᾽ ἵκηται.» 355

Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη·
«εὖ δὴ ταῦτά γ᾽ ἔφησθα, γέρον φίλε· σοὶ δὲ ἔοικε
Τηλέμαχον πείθεσθαι, ἐπεὶ πολὺ κάλλιον οὕτως.
ἀλλ᾽ οὗτος μὲν νῦν σοι ἅμ᾽ ἕψεται, ὄφρα κεν εὕδῃ
σοῖσιν ἐνὶ μεγάροισιν· ἐγὼ δ᾽ ἐπὶ νῆα μέλαιναν 360
εἶμ᾽, ἵνα θαρσύνω θ᾽ ἑτάρους εἴπω τε ἕκαστα.
οἶος γὰρ μετὰ τοῖσι γεραίτερος εὔχομαι εἶναι·
οἱ δ᾽ ἄλλοι φιλότητι νεώτεροι ἄνδρες ἕπονται,
πάντες ὁμηλικίη μεγαθύμου Τηλεμάχοιο.
ἔνθα κε λεξαίμην κοίλῃ παρὰ νηῒ μελαίνῃ 365
νῦν· ἀτὰρ ἠῶθεν μετὰ Καύκωνας μεγαθύμους
εἶμ᾽ ἔνθα χρεῖός μοι ὀφέλλεται, οὔ τι νέον γε
οὐδ᾽ ὀλίγον· σὺ δὲ τοῦτον, ἐπεὶ τεὸν ἵκετο δῶμα,
πέμψον σὺν δίφρῳ τε καὶ υἱέϊ· δὸς δέ οἱ ἵππους,
οἵ τοι ἐλαφρότατοι θείειν καὶ κάρτος ἄριστοι.» 370

Ὣς ἄρα φωνήσασ᾽ ἀπέβη γλαυκῶπις Ἀθήνη
φήνῃ εἰδομένη· θάμβος δ᾽ ἕλε πάντας Ἀχαιούς,
θαύμαζεν δ᾽ ὁ γεραιός, ὅπως ἴδεν ὀφθαλμοῖσι·
Τηλεμάχου δ᾽ ἕλε χεῖρα, ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζεν·

«Ὦ φίλος, οὔ σε ἔολπα κακὸν καὶ ἄναλκιν ἔσεσθαι, 375
εἰ δή τοι νέῳ ὧδε θεοὶ πομπῆες ἕπονται.
οὐ μὲν γάρ τις ὅδ᾽ ἄλλος Ὀλύμπια δώματ᾽ ἐχόντων,
ἀλλὰ Διὸς θυγάτηρ, κυδίστη τριτογένεια,
ἥ τοι καὶ πατέρ᾽ ἐσθλὸν ἐν Ἀργείοισιν ἐτίμα.
ἀλλά, ἄνασσ᾽, ἵληθι, δίδωθι δέ μοι κλέος ἐσθλόν, 380
αὐτῷ καὶ παίδεσσι καὶ αἰδοίῃ παρακοίτι·
σοὶ δ᾽ αὖ ἐγὼ ῥέξω βοῦν ἦνιν εὐρυμέτωπον,
ἀδμήτην, ἣν οὔ πω ὑπὸ ζυγὸν ἤγαγεν ἀνήρ·
τήν τοι ἐγὼ ῥέξω χρυσὸν κέρασιν περιχεύας.»