Οδύσσεια 12 στ. 374-453 | Ομηρικά Έπη

Μηνύτρα η Λαμπετώ ξεκίνησε γοργά η μακρομαντούσα,
να πει στον Ήλιο πως του σφάξαμε τα βόδια εμείς· κι εκείνος 375
ευτύς μιλούσε στους αθάνατους με θυμωμένα σπλάχνα:
“Πατέρα Δία και τρισμακάριστοι θεοί αναιώνιοι, δώστε
να πάρω απ᾽ του Οδυσσέα τους σύντροφους το γδικιωμό μου πίσω·
αποδιαντράπηκαν και μού ᾽σφαξαν τα βόδια, κάθε μέρα
που τα χαιρόμουν, στ᾽ αστροφώτιστα τα ουράνια ανηφορώντας, 380
και πάλε όντας ξανά κατέβαινα στη γη ψηλά απ᾽ τα ουράνια.
Κι αν δεν πλερώσουν για τα βόδια μου βαριά, καθώς ταιριάζει,
εγώ θα κατεβώ στα Τάρταρα και στους νεκρούς θα φέγγω!”

Κι ο Δίας γυρνώντας τού αποκρίθηκεν ο νεφελοστοιβάχτης:
“Ήλιε, ξακλούθα στους αθάνατους το φως σου να χαρίζεις 385
και στους θνητούς, στα πολυκάρπιστα της γης χωράφια απάνω·
κι εγώ με φλογερό αστροπέλεκο σε χίλια δυο κομμάτια
θα σπάσω το γοργό καράβι τους στο πέλαο το κρασάτο.”

Απ᾽ την ωριόμαλλη εγώ τ᾽ άκουσα την Καλυψώ όλα τούτα,
κι εκείνης πάλε τά ᾽πε, ως μού ᾽λεγεν, ο Ερμής ο ψυχολάτης. 390

Μόλις κατέβηκα στη θάλασσα και στο καράβι, πήρα
με βαριά λόγια και τους μάλωνα με τη σειρά ― του κάκου!
Τρόπος γιατριάς πια δεν απόμενε, τι είχαν σφαχτεί οι γελάδες!
Ίδια στιγμή οι θεοί τούς έστελναν σημάδια: τα τομάρια
εσέρπαν και τα κρέατα ολόγυρα στις σούβλες μουκανιόνταν, 395
ψημένα κι άψητα, κι ακούγονταν βοδιών φωνές τρογύρα.
Έξι μερόνυχτα ξεφάντωναν οι γκαρδιακοί συντρόφοι
του Γήλιου τις γελάδες τρώγοντας τις πιο παχιές που επιάσαν·
μα στις εφτά, τη νέα σαν έφερε του Κρόνου ο γιος ημέρα,
πια πήρε ο αγέρας και μαλάκωσε την άγρια μάνητά του. 400
Μπήκαμε αμέσως κι ανοιχτήκαμε στα πελαγίσια πλάτη
με το κατάρτι ορθό και πάνω του τ᾽ άσπρα πανιά απλωμένα.
Μα ως το νησί πια πίσω αφήκαμε κι ουδέ φαινόταν άλλη
στεριά τρογύρα, μόνο η θάλασσα τον ουρανό να σμίγει,
στύλωσε πάνω απ᾽ το καράβι μας ο γιος του Κρόνου ξάφνου 405
σύγνεφο μαύρο, που σκοτείνιασε το πέλαγο άκρη ως άκρη.
Πολληώρα ακόμα δεν αρμένιζε το πλοίο μας, κι ο πουνέντης
χύθηκε απάνω μας μουγκρίζοντας στη λυσσομάνητά του,
κι απ᾽ την ορμή του ανέμου εκόπηκαν τα δυο μπροστά τα ξάρτια,
και το κατάρτι, πίσω γέρνοντας, σωριάστη, και στο αμπάρι 410
πέφτουν πανιά, σκοινιά στ᾽ απόνερα· και το κατάρτι βρήκε,
στην πρύμνα ως έπεφτε, κατάκορφα τον τιμονιέρη, κι όλα
του θρει της κεφαλής τα κόκαλα· σα βουτηχτής εκείνος
απ᾽ την κουβέρτα πέφτει, κι άφηκε τα κόκαλα η ψυχή του.
Μαζί κι ο Δίας βροντάει και τ᾽ άρμενο χτυπάει με αστροπελέκι, 415
κι αυτό απ᾽ του Δία τ᾽ αστραποπέλεκο στρουφοτινάχτη ακέριο
και θειάφι εμύρισε, κι οι σύντροφοι μες στο νερό βρεθήκαν,
κι ίδια κουρούνες γύρω στ᾽ άρμενο το μαύρο παραδέρναν
στο κύμα, μα ο θεός τούς έκοψε του γυρισμού τη στράτα.

Εγώ μες στ᾽ άρμενο γυρόφερνα, μα κάποτε η φουρτούνα, 420
χτυπώντας, τα πλευρά τού σκόρπισε, κι απόμεινε η καρίνα
γυμνή στο κύμα· ξάφνου απάνω της και το κατάρτι πέφτει·
κι όπως η σκότα, από βοϊδόπετσο φτιαγμένη, του κρεμόταν,
πήρα τα δυο μαζί και τά ᾽δεσα, καρίνα και κατάρτι,
κι έκατσα πάνω κι αμολήθηκα στη λύσσα των ανέμων. 425
Ήρθε ώρα που ο πονέντης έκοψε την άγρια μάνητά του,
μα ασκώθη ευτύς ο νότος, βάσανα καινούργια φέρνοντάς μου,
μπρος να περάσω από τη Χάρυβδη ξανά μαθές την άγρια.
Ολονυχτίς το κύμα μ᾽ έσερνε, κι εκεί που ο γήλιος σκούσε,
στης Σκύλλας και στης άγριας Χάρυβδης ξανάφτασα τους βράχους· 430
κι ως το αρμυρό νερό της θάλασσας αναρουφούσε τούτη,
την αψηλή προφταίνω αγριοσυκιά ν᾽ ανασκωθώ ν᾽ αρπάξω,
κι ως νυχτερίδα εκείθε πιάστηκα· κι ουδ᾽ είχα τα ποδάρια
πού να πατήσω, γιά ανεβαίνοντας να βρώ κλαρί να κάτσω·
τι οι ρίζες χαμηλά απλωνόντουσαν και τα κλωνάρια ανοίγαν 435
μακριά, χοντρά κι αψηλοκρέμαστα, τη Χάρυβδη να ισκιώνουν.
Κείθε γερά κρατιόμουν άπαυτα, την ώρα λαχταρώντας
που θα ξερνούσε το κατάρτι μου και την καρίνα ― κι ήρθαν
αργά πολύ! Ποιάν ώρα ασκώνεται για δείπνο ο κρισολόγος,
στην αγορά πολλούς που εδίκασε και μοίρασε το δίκιο ― 440
την ώρα αυτή τα ξύλα η Χάρυβδη στο φως να βγούν αφήκε.
Κι εγώ ψηλάθε ξαμολήθηκα με χέρια και με πόδια
κι έπεσα μέσα, στα στενόμακρα μαδέρια πλάι, με βρόντο,
κι έκατσα πάνω τους, και κίνησα να λάμνω με τα χέρια.
Τη Σκύλλα ωστόσο των αθάνατων και των θνητών ο κύρης 445
δε μ᾽ άφηκε να ιδώ· δε γλίτωνα μαθές του Χάρου τότε.

Μέρες εννιά θαλασσοδέρνομουν, στις δέκα, μες στη νύχτα,
στης Καλυψώς της ωριοπλέξουδης, της ανθρωπολαλούσας
θεάς, το ερημονήσι οι αθάνατοι, την Ωγυγία, με ρίξαν,
που μού ᾽δειξε όλη την αγάπη της ― μα τί μιλώ για τούτα; 450
Χτες βράδυ ακόμα σου τα ιστόρησα μες στο παλάτι ― εσένα
και της αρχόντισσας γυναίκας σου· δε μού ᾽ρχεται καθόλου
αυτά που ειπώθηκαν ξεκάθαρα να τα ξαναϊστορήσω.»

Ὠκέα δ᾽ Ἠελίῳ Ὑπερίονι ἄγγελος ἦλθε,
Λαμπετίη τανύπεπλος, ὅ οἱ βόας ἔκταμεν ἡμεῖς. 375
αὐτίκα δ᾽ ἀθανάτοισι μετηύδα χωόμενος κῆρ·

«Ζεῦ πάτερ ἠδ᾽ ἄλλοι μάκαρες θεοὶ αἰὲν ἐόντες,
τῖσαι δὴ ἑτάρους Λαερτιάδεω Ὀδυσῆος,
οἵ μευ βοῦς ἔκτειναν ὑπέρβιον, ᾗσιν ἐγώ γε
χαίρεσκον μὲν ἰὼν εἰς οὐρανὸν ἀστερόεντα, 380
ἠδ᾽ ὁπότ᾽ ἂψ ἐπὶ γαῖαν ἀπ᾽ οὐρανόθεν προτραποίμην.
εἰ δέ μοι οὐ τίσουσι βοῶν ἐπιεικέ᾽ ἀμοιβήν,
δύσομαι εἰς Ἀΐδαο καὶ ἐν νεκύεσσι φαείνω.»

Τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς·
«Ἠέλι᾽, ἦ τοι μὲν σὺ μετ᾽ ἀθανάτοισι φάεινε 385
καὶ θνητοῖσι βροτοῖσιν ἐπὶ ζείδωρον ἄρουραν·
τῶν δέ κ᾽ ἐγὼ τάχα νῆα θοὴν ἀργῆτι κεραυνῷ
τυτθὰ βαλὼν κεάσαιμι μέσῳ ἐνὶ οἴνοπι πόντῳ.»

Ταῦτα δ᾽ ἐγὼν ἤκουσα Καλυψοῦς ἠϋκόμοιο·
ἡ δ᾽ ἔφη Ἑρμείαο διακτόρου αὐτὴ ἀκοῦσαι. 390

Αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἐπὶ νῆα κατήλυθον ἠδὲ θάλασσαν,
νείκεον ἄλλοθεν ἄλλον ἐπισταδόν, οὐδέ τι μῆχος
εὑρέμεναι δυνάμεσθα· βόες δ᾽ ἀποτέθνασαν ἤδη.
τοῖσιν δ᾽ αὐτίκ᾽ ἔπειτα θεοὶ τέραα προὔφαινον·
ἕρπον μὲν ῥινοί, κρέα δ᾽ ἀμφ᾽ ὀβελοῖσι μεμύκει, 395
ὀπταλέα τε καὶ ὠμά· βοῶν δ᾽ ὣς γίγνετο φωνή.

Ἑξῆμαρ μὲν ἔπειτα ἐμοὶ ἐρίηρες ἑταῖροι
δαίνυντ᾽ Ἠελίοιο βοῶν ἐλάσαντες ἀρίστας·
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ἕβδομον ἦμαρ ἐπὶ Ζεὺς θῆκε Κρονίων,
καὶ τότ᾽ ἔπειτ᾽ ἄνεμος μὲν ἐπαύσατο λαίλαπι θύων, 400
ἡμεῖς δ᾽ αἶψ᾽ ἀναβάντες ἐνήκαμεν εὐρέϊ πόντῳ,
ἱστὸν στησάμενοι ἀνά θ᾽ ἱστία λεύκ᾽ ἐρύσαντες.

Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ τὴν νῆσον ἐλείπομεν, οὐδέ τις ἄλλη
φαίνετο γαιάων, ἀλλ᾽ οὐρανὸς ἠδὲ θάλασσα,
δὴ τότε κυανέην νεφέλην ἔστησε Κρονίων 405
νηὸς ὕπερ γλαφυρῆς, ἤχλυσε δὲ πόντος ὑπ᾽ αὐτῆς.
ἡ δ᾽ ἔθει οὐ μάλα πολλὸν ἐπὶ χρόνον· αἶψα γὰρ ἦλθε
κεκληγὼς Ζέφυρος μεγάλῃ σὺν λαίλαπι θύων,
ἱστοῦ δὲ προτόνους ἔρρηξ᾽ ἀνέμοιο θύελλα
ἀμφοτέρους, ἱστὸς δ᾽ ὀπίσω πέσεν, ὅπλα τε πάντα 410
εἰς ἄντλον κατέχυνθ᾽· ὁ δ᾽ ἄρα πρυμνῇ ἐνὶ νηῒ
πλῆξε κυβερνήτεω κεφαλήν, σὺν δ᾽ ὀστέ᾽ ἄραξε
πάντ᾽ ἄμυδις κεφαλῆς· ὁ δ᾽ ἄρ᾽ ἀρνευτῆρι ἐοικὼς
κάππεσ᾽ ἀπ᾽ ἰκριόφιν, λίπε δ᾽ ὀστέα θυμὸς ἀγήνωρ.
Ζεὺς δ᾽ ἄμυδις βρόντησε καὶ ἔμβαλε νηῒ κεραυνόν· 415
ἡ δ᾽ ἐλελίχθη πᾶσα Διὸς πληγεῖσα κεραυνῷ,
ἐν δὲ θεείου πλῆτο· πέσον δ᾽ ἐκ νηὸς ἑταῖροι.
οἱ δὲ κορώνῃσιν ἴκελοι περὶ νῆα μέλαιναν
κύμασιν ἐμφορέοντο, θεὸς δ᾽ ἀποαίνυτο νόστον.

Αὐτὰρ ἐγὼ διὰ νηὸς ἐφοίτων, ὄφρ᾽ ἀπὸ τοίχους 420
λῦσε κλύδων τρόπιος· τὴν δὲ ψιλὴν φέρε κῦμα.
ἐκ δέ οἱ ἱστὸν ἄραξε ποτὶ τρόπιν· αὐτὰρ ἐπ᾽ αὐτῷ
ἐπίτονος βέβλητο, βοὸς ῥινοῖο τετευχώς.
τῷ ῥ᾽ ἄμφω συνέεργον ὁμοῦ τρόπιν ἠδὲ καὶ ἱστόν,
ἑζόμενος δ᾽ ἐπὶ τοῖς φερόμην ὀλοοῖς ἀνέμοισιν. 425

Ἔνθ᾽ ἦ τοι Ζέφυρος μὲν ἐπαύσατο λαίλαπι θύων,
ἦλθε δ᾽ ἐπὶ Νότος ὦκα, φέρων ἐμῷ ἄλγεα θυμῷ,
ὄφρ᾽ ἔτι τὴν ὀλοὴν ἀναμετρήσαιμι Χάρυβδιν.
παννύχιος φερόμην, ἅμα δ᾽ ἠελίῳ ἀνιόντι
ἦλθον ἐπὶ Σκύλλης σκόπελον δεινήν τε Χάρυβδιν. 430
ἡ μὲν ἀνερρύβδησε θαλάσσης ἁλμυρὸν ὕδωρ·
αὐτὰρ ἐγὼ ποτὶ μακρὸν ἐρινεὸν ὑψόσ᾽ ἀερθεὶς
τῷ προσφὺς ἐχόμην ὡς νυκτερίς· οὐδέ πῃ εἶχον
οὔτε στηρίξαι ποσὶν ἔμπεδον οὔτ᾽ ἐπιβῆναι·
ῥίζαι γὰρ ἑκὰς εἶχον, ἀπήωροι δ᾽ ἔσαν ὄζοι, 435
μακροί τε μεγάλοι τε, κατεσκίαον δὲ Χάρυβδιν.
νωλεμέως δ᾽ ἐχόμην, ὄφρ᾽ ἐξεμέσειεν ὀπίσσω
ἱστὸν καὶ τρόπιν αὖτις· ἐελδομένῳ δέ μοι ἦλθον
ὄψ᾽· ἦμος δ᾽ ἐπὶ δόρπον ἀνὴρ ἀγορῆθεν ἀνέστη
κρίνων νείκεα πολλὰ δικαζομένων αἰζηῶν, 440
τῆμος δὴ τά γε δοῦρα Χαρύβδιος ἐξεφαάνθη.
ἧκα δ᾽ ἐγὼ καθύπερθε πόδας καὶ χεῖρε φέρεσθαι,
μέσσῳ δ᾽ ἐνδούπησα παρὲξ περιμήκεα δοῦρα,
ἑζόμενος δ᾽ ἐπὶ τοῖσι διήρεσα χερσὶν ἐμῇσι.
Σκύλλην δ᾽ οὐκέτ᾽ ἔασε πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε 445
εἰσιδέειν· οὐ γάρ κεν ὑπέκφυγον αἰπὺν ὄλεθρον.

Ἔνθεν δ᾽ ἐννῆμαρ φερόμην, δεκάτῃ δέ με νυκτὶ
νῆσον ἐς Ὠγυγίην πέλασαν θεοί, ἔνθα Καλυψὼ
ναίει ἐϋπλόκαμος, δεινὴ θεὸς αὐδήεσσα,
ἥ μ᾽ ἐφίλει τ᾽ ἐκόμει τε. τί τοι τάδε μυθολογεύω; 450
ἤδη γάρ τοι χθιζὸς ἐμυθεόμην ἐνὶ οἴκῳ
σοὶ καὶ ἰφθίμῃ ἀλόχῳ· ἐχθρὸν δέ μοί ἐστιν
αὖτις ἀριζήλως εἰρημένα μυθολογεύειν.»