Μεταφράσεις Ν. Καζαντζάκη - Ι. Θ. Κακριδή
Οδύσσεια 23 στ. 256-309
Κι η Πηνελόπη τότε η φρόνιμη του απηλογήθη κι είπε:
«Στρωμένο θά ᾽ναι το κλινάρι σου την ώρα που η καρδιά σου
θα το γυρέψει, μια κι οι αθάνατοι σε αξιώσαν να διαγείρεις
στο αρχοντικό σου το καλόχτιστο, στο πατρικό σου χώμα.
Μα αφού θεός σού τον εθύμισε κι ήρθε ξανά στο νου σου, 260
πες μου το μόχτο που σου απόμεινε· μια μέρα θα τον μάθω
έτσι κι αλλιώς, θαρρώ· καλύτερα μιας απαρχής να ξέρω.»
Τότε ο Οδυσσέας ο πολυμήχανος γυρνώντας αποκρίθη:
«Καημένη, γιατί πας γυρεύοντας να μάθεις και με σπρώχνεις
να σου τα πω; Μα ας είναι, αγρίκα τα, δεν τα κρατώ κρυμμένα· 265
μα δε θα νιώσεις αναγάλλιαση, κι ουδέ κι ατός μου νιώθω
καμιά χαρά ― που μου παράγγελνε σε πολιτείες να οδέψω
θνητών πολλές, κουπί καλάρμοστο στο χέρι μου κρατώντας,
σε ανθρώπους ως να φτάσω, θάλασσα που δεν κατέχουν τί είναι,
κι ουδέ ποτέ με αλάτι αρτίζουνε τα φαγητά που τρώνε, 270
κι ουδέ καράβια αλικομάγουλα ποτέ αγναντέψαν, μήτε
κουπιά καλάρμοστα, που ως φτέρουγες δρομίζουν τα καράβια.
Κι ένα σημάδι μού ᾽πε ξάστερο ― γιατί να σου το κρύψω;
Σα με ανταμώσει λέει στη στράτα μου κανένας πεζολάτης
και λιχνιστήρι πει στον ώμο μου πως κουβαλώ τον ώριο, 275
στο χώμα τότε μου παράγγελνε να μπήξω το κουπί μου,
κι αφού θυσίες προσφέρω πάγκαλες στο ρήγα Ποσειδώνα,
κριάρι και καπρί λατάρικο και ταύρο σφάζοντάς του,
να στρέψω πίσω και στον τόπο μου τρανές βοδιών θυσίες
να κάμω στους θεούς, που αθάνατοι τα ουράνια πλάτη ορίζουν, 280
σε όλους γραμμή. Κι ακόμα ο θάνατος γλυκός, γαλήνιος θά ᾽ρθει
να μέ ᾽βρει αλάργα από τη θάλασσα, τα μάτια να μου κλείσει
μες σε βαθιά, καλά γεράματα· κι ολόγυρα οι λαοί μου
θα ζουν χαιράμενοι· έτσι μού ᾽λεγε πως θα τελέψουν όλα.»
Κι η Πηνελόπη τότε η φρόνιμη του απηλογήθη κι είπε: 285
«Αληθινά, οι θεοί γεράματα καλύτερα αν σου γράφουν,
έχεις ελπίδα από τα βάσανα να ξεγλιτώσεις τέλος.»
Εκείνοι τέτοια συναλλήλως τους κουβέντιαζαν· ωστόσο
η βάγια κι η Ευρυνόμη ετοίμαζαν κάτω απ᾽ το φως που εχύναν
δαδιά αναμμένα το κλινάρι τους με μαλακά στρωσίδια· 290
κι αφού τη στέρια κλίνη απόστρωσαν με προθυμιά μεγάλη,
στο σπίτι εδιάγειρε η γερόντισσα να κοιμηθεί κι ατή της.
Μόνη η Ευρυνόμη η βάγια απόμεινε, κι ως κίνησαν οι δυο τους,
μπήκε μπροστά, δαδί στα χέρια της κρατώντας, να τους φέγγει·
κι ως τους συνέμπασε, τραβήχτηκε. Κι εκείνοι με λαχτάρα 295
στην παλιά θέση το κλινάρι τους να τους προσμένει βρήκαν.
Και πάψαν οι άντρες, ο Τηλέμαχος κι ο θείος χοιροβοσκός τους
κι ο βοϊδολάτης, τα ποδάρια τους να κρουν, και τις γυναίκες
σταμάτησαν, κι ατοί τους πλάγιασαν μες στο ισκιερό παλάτι.
Κι εκείνοι οι δυο, σαν πια αποχόρτασαν γλυκό φιλί κι αγκάλη, 300
κινούσαν την κουβέντα ολόχαροι, κι ο ένας του αλλού ιστορούσαν,
αυτή οσα τράβηξε στο σπίτι τους, των γυναικών το θάμα,
κάθε στιγμή τους πολυμίσητους μνηστήρες ν᾽ αντικρίζει,
που απ᾽ αφορμή της πλήθος έσφαζαν αρνιά παχιά και βόδια,
κι ακόμα βγάζαν αλογάριαστο κρασί από τα πιθάρια· 305
κι από την άλλη ο αρχοντογέννητος της έλεγε Οδυσσέας
τα πάντα ― πόσες πίκρες έδωκε στους άλλους, πόσα ατός του
έσυρε βάσανα· κι αγάλλουνταν εκείνη ακούγοντάς τον,
κι ο ύπνος δε σφράγιζε τα μάτια της, πριν της τα πει ως την άκρη.
Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια·
«εὐνὴ μὲν δὴ σοί γε τότ᾽ ἔσσεται ὁππότε θυμῷ
σῷ ἐθέλῃς, ἐπεὶ ἄρ σε θεοὶ ποίησαν ἱκέσθαι
οἶκον ἐϋκτίμενον καὶ σὴν ἐς πατρίδα γαῖαν·
ἀλλ᾽ ἐπεὶ ἐφράσθης καί τοι θεὸς ἔμβαλε θυμῷ, 260
εἴπ᾽ ἄγε μοι τὸν ἄεθλον, ἐπεὶ καὶ ὄπισθεν, ὀΐω,
πεύσομαι, αὐτίκα δ᾽ ἐστὶ δαήμεναι οὔ τι χέρειον.»
Τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
«δαιμονίη, τί τ᾽ ἄρ᾽ αὖ με μάλ᾽ ὀτρύνουσα κελεύεις
εἰπέμεν; αὐτὰρ ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ᾽ ἐπικεύσω. 265
οὐ μέν τοι θυμὸς κεχαρήσεται· οὐδὲ γὰρ αὐτὸς
χαίρω, ἐπεὶ μάλα πολλὰ βροτῶν ἐπὶ ἄστε᾽ ἄνωγεν
ἐλθεῖν, ἐν χείρεσσιν ἔχοντ᾽ εὐῆρες ἐρετμόν,
εἰς ὅ κε τοὺς ἀφίκωμαι οἳ οὐκ ἴσασι θάλασσαν
ἀνέρες, οὐδέ θ᾽ ἅλεσσι μεμιγμένον εἶδαρ ἔδουσιν· 270
οὐδ᾽ ἄρα τοὶ ἴσασι νέας φοινικοπαρῄους,
οὐδ᾽ εὐήρε᾽ ἐρετμά, τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται.
σῆμα δέ μοι τόδ᾽ ἔειπεν ἀριφραδές, οὐδέ σε κεύσω.
ὁππότε κεν δή μοι ξυμβλήμενος ἄλλος ὁδίτης
φήῃ ἀθηρηλοιγὸν ἔχειν ἀνὰ φαιδίμῳ ὤμῳ, 275
καὶ τότε μ᾽ ἐν γαίῃ πήξαντ᾽ ἐκέλευσεν ἐρετμόν,
ἕρξανθ᾽ ἱερὰ καλὰ Ποσειδάωνι ἄνακτι,
ἀρνειὸν ταῦρόν τε συῶν τ᾽ ἐπιβήτορα κάπρον,
οἴκαδ᾽ ἀποστείχειν, ἕρδειν θ᾽ ἱερὰς ἑκατόμβας
ἀθανάτοισι θεοῖσι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσι, 280
πᾶσι μάλ᾽ ἑξείης· θάνατος δέ μοι ἐξ ἁλὸς αὐτῷ
ἀβληχρὸς μάλα τοῖος ἐλεύσεται, ὅς κέ με πέφνῃ
γήρᾳ ὕπο λιπαρῷ ἀρημένον· ἀμφὶ δὲ λαοὶ
ὄλβιοι ἔσσονται· τὰ δέ μοι φάτο πάντα τελεῖσθαι.»
Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια· 285
«εἰ μὲν δὴ γῆράς γε θεοὶ τελέουσιν ἄρειον,
ἐλπωρή τοι ἔπειτα κακῶν ὑπάλυξιν ἔσεσθαι.»
Ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον·
τόφρα δ᾽ ἄρ᾽ Εὐρυνόμη τε ἰδὲ τροφὸς ἔντυον εὐνὴν
ἐσθῆτος μαλακῆς, δαΐδων ὕπο λαμπομενάων. 290
αὐτὰρ ἐπεὶ στόρεσαν πυκινὸν λέχος ἐγκονέουσαι,
γρηῢς μὲν κείουσα πάλιν οἶκόνδε βεβήκει,
τοῖσιν δ᾽ Εὐρυνόμη θαλαμηπόλος ἡγεμόνευεν
ἐρχομένοισι λέχοσδε, δάος μετὰ χερσὶν ἔχουσα·
ἐς θάλαμον δ᾽ ἀγαγοῦσα πάλιν κίεν. οἱ μὲν ἔπειτα 295
ἀσπάσιοι λέκτροιο παλαιοῦ θεσμὸν ἵκοντο·
αὐτὰρ Τηλέμαχος καὶ βουκόλος ἠδὲ συβώτης
παῦσαν ἄρ᾽ ὀρχηθμοῖο πόδας, παῦσαν δὲ γυναῖκας,
αὐτοὶ δ᾽ εὐνάζοντο κατὰ μέγαρα σκιόεντα.
Τὼ δ᾽ ἐπεὶ οὖν φιλότητος ἐταρπήτην ἐρατεινῆς, 300
τερπέσθην μύθοισι, πρὸς ἀλλήλους ἐνέποντε,
ἡ μὲν ὅσ᾽ ἐν μεγάροισιν ἀνέσχετο δῖα γυναικῶν,
ἀνδρῶν μνηστήρων ἐσορῶσ᾽ ἀΐδηλον ὅμιλον,
οἳ ἕθεν εἵνεκα πολλά, βόας καὶ ἴφια μῆλα,
ἔσφαζον, πολλὸς δὲ πίθων ἠφύσσετο οἶνος· 305
αὐτὰρ διογενὴς Ὀδυσεὺς ὅσα κήδε᾽ ἔθηκεν
ἀνθρώποις ὅσα τ᾽ αὐτὸς ὀϊζύσας ἐμόγησε,
πάντ᾽ ἔλεγ᾽· ἡ δ᾽ ἄρ᾽ ἐτέρπετ᾽ ἀκούουσ᾽, οὐδέ οἱ ὕπνος
πῖπτεν ἐπὶ βλεφάροισι πάρος καταλέξαι ἅπαντα.