Οδύσσεια 12 στ. 303-373

Είπα, κι αυτοί, καθώς τους γύρευα, μεμιάς τον όρκο εδώκαν·
και πια σαν άμοσαν και τέλεψαν τους όρκους, το καράβι
το καλοσκαρωμένο αράξαμε σε βαθουλό λιμάνι, 305
πλάι σε γλυκό νερό· κι απ᾽ τ᾽ άρμενο σα βγήκαν οι συντρόφοι,
επήραν έπειτα και σύνταζαν μ᾽ έγνοια πολλή το δείπνο.
Και σύντας του πιοτού θαράπεψαν και του φαγιού τον πόθο,
πήραν να κλαιν αναθυμάμενοι τους γκαρδιακούς συντρόφους,
που απ᾽ το βαθύ καράβι αρπώντας τους είχε σπαράξει η Σκύλλα· 310
κι ουδέ σταμάτησαν το θρήνο τους, γλυκός ώσπου ᾽ρθε ο γύπνος.
Μα όντας η νύχτα πια ασπρογάλιαζε κι είχανε γείρει τ᾽ άστρα,
ανεμοζάλη ο Δίας ξεσήκωσεν ο νεφελοστοιβάχτης
ξάφνου μεγάλη κι άγριο δρόλαπα, και σκέπασε με νέφη
στεριά μαζί και πέλαο, κι άπλωσε θολή απ᾽ τα ουράνια νύχτα. 315
Κι η Αυγή σα φάνη η πουρνογέννητη και ροδοδαχτυλάτη,
τραβώντας το άρμενο το κρύψαμε σε βαθύ σπήλιο μέσα,
όπου οι ξωθιές το χοροστάσι τους και τα θρονιά τους είχαν.
Μετά σε σύναξη τους κάλεσα κι αναμεσό τους είπα:
“Φαγί, πιοτό, συντρόφοι, τά ᾽χουμε στο γρήγορο άρμενό μας· 320
στα βόδια χέρι ας μην απλώσουμε, να μη συφοριαστούμε·
τι είναι άγριος ο θεός, τα πρόβατα και τα γελάδια πού ᾽χει,
ο Γήλιος, και τα πάντα πάνωθε θωρεί κι ακούει τα πάντα.”

Έτσι τους μίλησα, κι η πέρφανη καρδιά τους τ᾽ αποδέχτη.
Ένα φεγγάρι ακέριο ασίγαστα νοτιάς φυσούσε, κι ούτε 325
αγέρας άλλος, μόν᾽ μας έδερναν νοτιάς - σιρόκος μόνο.
Όσον καιρό ψωμί και κόκκινο κρασί στο πλοίο βρισκόταν,
τα βόδια οι σύντροφοι δεν πείραζαν, μη χάσουν τη ζωή τους·
μα σύντας οι θροφές απόλειψαν απ᾽ τ᾽ άρμενό μας όλες,
πήραν ολούθε και τριγύριζαν αναγκεμένοι, νά ᾽βρουν 330
ψάρια, πετούμενα ―ό,τι λάχαινε στα χέρια τους να πέσει―
με αγκίστρια γαντζωτά, τι εθέριζε τα σπλάχνα τους η πείνα.
Και τότε του νησιού τ᾽ ανάπλαγα πήρα κι εγώ, κανένας
θεός αν μ᾽ άκουε και μου ορμήνευε του γυρισμού τη στράτα.
Κι ως στου νησιού τα βάθη βρέθηκα μακριά από τους συντρόφους, 335
επήρα κι έπλυνα τα χέρια μου σε μιαν απάνεμη άκρη
και δέομουν σ᾽ όλους τους αθάνατους, τον Όλυμπο που ορίζουν·
όμως εκείνοι στα ματόφυλλα γλυκό μού εχύναν ύπνο.

Στους σύντροφους ωστόσο ο Ευρύλοχος βουλή κακιά κινούσε:
“Και τόσα που τραβάτε, σύντροφοι, τα λόγια μου γιά ακούτε· 340
γλυκός ποτέ δεν είναι ο θάνατος στους άμοιρους ανθρώπους·
όμως ο πιο πικρός στον πού ᾽λαχε της πείνας να πεθάνει.
Ελάτε, του Ήλιου να λαλήσουμε τις πιο παχιές γελάδες,
στους θεούς θυσία να τις προσφέρουμε, που ζουν στα ουράνια πλάτη.
Κι αν ίσως στην Ιθάκη φτάσουμε, στη γη την πατρική μας, 345
πλούσιο ναό στον ουρανόδρομο να χτίσουμε τον Ήλιο,
με πλήθια ατίμητα χαρίσματα μαζί στολίζοντάς τον.
Μα εκείνος αν για τα ορθοκέρατα χολομανήσει βόδια
και πει να σπάσει το καράβι μας κι οι άλλοι θεοί συγκλίνουν,
κάλλιά ᾽χω να βρεθώ στα κύματα μια και καλή πνιγμένος, 350
παρά να τυραννιέμαι ατέλειωτα στο ερημονήσι ετούτο!”

Αυτά ειπε ο Ευρύλοχος, και σύγκλιναν όλοι μαζί οι συντρόφοι·
κι ευτύς του Γήλιου τις καλύτερες λαλούν μπροστά γελάδες·
κι ήταν κοντά, τι απ᾽ το καράβι μας δεν έβοσκαν αλάργα
το γαλαζόπλωρο οι στριφτόκερες, οι φαρδιοκουτελάτες 355
ώριες γελάδες· κι ως τις έζωσαν, δροσάτα εκόψαν φύλλα
ψηλά από δρυν αψηλοφούντωτο και στους θεούς ευκιούνταν·
στο πλοίο μαθές το καλοκούβερτο κριθάρι δε βρισκόταν.
Την προσευκή τους μόλις τέλεψαν, τις σφάξαν και τις γδάραν,
χωρίσαν τα μεριά, τα τύλιξαν τρογύρα με τη σκέπη 360
διπλώνοντάς τη, κι από πάνω τους κομμάτια κρέας πιθώσαν.
Όμως κρασί δεν είχαν, στα σφαχτά που εκαίγαν να σταλάξουν,
κι ως έψηναν τα σπλάχνα, στάλαζαν νερό για τις σπονδές τους.
Και σύντας τα μεριά αποκάηκαν και γεύτηκαν τα σπλάχνα,
λιανίσαν τ᾽ άλλα και τα πέρασαν στις σούβλες, να τα ψήσουν. 365

Τότε κι ο ανέγνοιος ύπνος σκόρπισεν από τα βλέφαρά μου,
και κίνησα να πάω στο ακρόγιαλο και στο γοργό καράβι.
Ζύγωνα πια στο δρεπανόγυρτο πλεούμενό μας ― ξάφνου
τη μυρουδιά της κνίσας ένιωσα γλυκά να με κυκλώνει.
Με βόγγους τότε τους αθάνατους θεούς ανακαλιόμουν: 370
“Πατέρα Δία και σεις αθάνατοι θεοί μακαρισμένοι,
σε ύπνον ανήλεο με βουλιάξατε για συφορά μου, κι ήβραν
καιρό οι συντρόφοι και μελέτησαν έργο φριχτό στα φρένα!”

Ὣς ἐφάμην, οἱ δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀπόμνυον ὡς ἐκέλευον.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ὄμοσάν τε τελεύτησάν τε τὸν ὅρκον,
στήσαμεν ἐν λιμένι γλαφυρῷ εὐεργέα νῆα 305
ἄγχ᾽ ὕδατος γλυκεροῖο, καὶ ἐξαπέβησαν ἑταῖροι
νηός, ἔπειτα δὲ δόρπον ἐπισταμένως τετύκοντο.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
μνησάμενοι δὴ ἔπειτα φίλους ἔκλαιον ἑταίρους,
οὓς ἔφαγε Σκύλλη γλαφυρῆς ἐκ νηὸς ἑλοῦσα· 310
κλαιόντεσσι δὲ τοῖσιν ἐπήλυθε νήδυμος ὕπνος.
ἦμος δὲ τρίχα νυκτὸς ἔην, μετὰ δ᾽ ἄστρα βεβήκει,
ὦρσεν ἔπι ζαῆν ἄνεμον νεφεληγερέτα Ζεὺς
λαίλαπι θεσπεσίῃ, σὺν δὲ νεφέεσσι κάλυψε
γαῖαν ὁμοῦ καὶ πόντον· ὀρώρει δ᾽ οὐρανόθεν νύξ. 315
ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
νῆα μὲν ὁρμίσαμεν, κοῖλον σπέος εἰσερύσαντες·
ἔνθα δ᾽ ἔσαν Νυμφέων καλοὶ χοροὶ ἠδὲ θόωκοι.
καὶ τότ᾽ ἐγὼν ἀγορὴν θέμενος μετὰ μῦθον ἔειπον·

«Ὦ φίλοι, ἐν γὰρ νηῒ θοῇ βρῶσίς τε πόσις τε 320
ἔστιν, τῶν δὲ βοῶν ἀπεχώμεθα, μή τι πάθωμεν·
δεινοῦ γὰρ θεοῦ αἵδε βόες καὶ ἴφια μῆλα,
Ἠελίου, ὃς πάντ᾽ ἐφορᾷ καὶ πάντ᾽ ἐπακούει.»

Ὣς ἐφάμην, τοῖσιν δ᾽ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ.
μῆνα δὲ πάντ᾽ ἄλληκτος ἄη Νότος, οὐδέ τις ἄλλος 325
γίγνετ᾽ ἔπειτ᾽ ἀνέμων, εἰ μὴ Εὖρός τε Νότος τε.
οἱ δ᾽ ἧος μὲν σῖτον ἔχον καὶ οἶνον ἐρυθρόν,
τόφρα βοῶν ἀπέχοντο λιλαιόμενοι βιότοιο.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ νηὸς ἐξέφθιτο ἤϊα πάντα,
καὶ δὴ ἄγρην ἐφέπεσκον ἀλητεύοντες ἀνάγκῃ, 330
ἰχθῦς ὄρνιθάς τε, φίλας ὅ τι χεῖρας ἵκοιτο,
γναμπτοῖς ἀγκίστροισιν· ἔτειρε δὲ γαστέρα λιμός·
δὴ τότ᾽ ἐγὼν ἀνὰ νῆσον ἀπέστιχον, ὄφρα θεοῖσιν
εὐξαίμην, εἴ τίς μοι ὁδὸν φήνειε νέεσθαι.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ διὰ νήσου ἰὼν ἤλυξα ἑταίρους, 335
χεῖρας νιψάμενος, ὅθ᾽ ἐπὶ σκέπας ἦν ἀνέμοιο,
ἠρώμην πάντεσσι θεοῖς οἳ Ὄλυμπον ἔχουσιν·
οἱ δ᾽ ἄρα μοι γλυκὺν ὕπνον ἐπὶ βλεφάροισιν ἔχευαν.
Εὐρύλοχος δ᾽ ἑτάροισι κακῆς ἐξάρχετο βουλῆς·

«Κέκλυτέ μευ μύθων, κακά περ πάσχοντες ἑταῖροι· 340
πάντες μὲν στυγεροὶ θάνατοι δειλοῖσι βροτοῖσι,
λιμῷ δ᾽ οἴκτιστον θανέειν καὶ πότμον ἐπισπεῖν.
ἀλλ᾽ ἄγετ᾽, Ἠελίοιο βοῶν ἐλάσαντες ἀρίστας
ῥέξομεν ἀθανάτοισι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν.
εἰ δέ κεν εἰς Ἰθάκην ἀφικοίμεθα, πατρίδα γαῖαν, 345
αἶψά κεν Ἠελίῳ Ὑπερίονι πίονα νηὸν
τεύξομεν, ἐν δέ κε θεῖμεν ἀγάλματα πολλὰ καὶ ἐσθλά·
εἰ δὲ χολωσάμενός τι βοῶν ὀρθοκραιράων
νῆ᾽ ἐθέλῃ ὀλέσαι, ἐπὶ δ᾽ ἕσπωνται θεοὶ ἄλλοι,
βούλομ᾽ ἅπαξ πρὸς κῦμα χανὼν ἀπὸ θυμὸν ὀλέσσαι 350
ἢ δηθὰ στρεύγεσθαι ἐὼν ἐν νήσῳ ἐρήμῃ.»

Ὣς ἔφατ᾽ Εὐρύλοχος, ἐπὶ δ᾽ ᾔνεον ἄλλοι ἑταῖροι.
αὐτίκα δ᾽ Ἠελίοιο βοῶν ἐλάσαντες ἀρίστας
ἐγγύθεν· οὐ γὰρ τῆλε νεὸς κυανοπρῴροιο
βοσκέσκονθ᾽ ἕλικες καλαὶ βόες εὐρυμέτωποι· 355
τὰς δὲ περιστήσαντο καὶ εὐχετόωντο θεοῖσι,
φύλλα δρεψάμενοι τέρενα δρυὸς ὑψικόμοιο·
οὐ γὰρ ἔχον κρῖ λευκὸν ἐϋσσέλμου ἐπὶ νηός.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ εὔξαντο καὶ ἔσφαξαν καὶ ἔδειραν
μηρούς τ᾽ ἐξέταμον κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν 360
δίπτυχα ποιήσαντες, ἐπ᾽ αὐτῶν δ᾽ ὠμοθέτησαν·
οὐδ᾽ εἶχον μέθυ λεῖψαι ἐπ᾽ αἰθομένοισ᾽ ἱεροῖσιν,
ἀλλ᾽ ὕδατι σπένδοντες ἐπώπτων ἔγκατα πάντα.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μῆρε κάη καὶ σπλάγχνα πάσαντο,
μίστυλλόν τ᾽ ἄρα τἆλλα καὶ ἀμφ᾽ ὀβελοῖσιν ἔπειραν. 365

Καὶ τότε μοι βλεφάρων ἐξέσσυτο νήδυμος ὕπνος·
βῆν δ᾽ ἰέναι ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ σχεδὸν ἦα κιὼν νεὸς ἀμφιελίσσης,
καὶ τότε με κνίσης ἀμφήλυθεν ἡδὺς ἀϋτμή·
οἰμώξας δὲ θεοῖσι μετ᾽ ἀθανάτοισι γεγώνευν· 370

«Ζεῦ πάτερ ἠδ᾽ ἄλλοι μάκαρες θεοὶ αἰὲν ἐόντες,
ἦ με μάλ᾽ εἰς ἄτην κοιμήσατε νηλέϊ ὕπνῳ,
οἱ δ᾽ ἕταροι μέγα ἔργον ἐμητίσαντο μένοντες.»