Οδύσσεια 17 στ. 233-289

Είπε, κι ο ανέμυαλος τον κλώτσησε στο γόφο προσπερνώντας
μ᾽ ένα του πήδημα, μα ασάλευτος κρατήθηκε ο Οδυσσέας,
κι ουδ᾽ όξω απ᾽ το στρατί τινάχτηκε· για μια στιγμή εστοχάστη 235
με το ραβδί χιμώντας πίσω του να πάρει τη ζωή του,
γιά ασκώνοντάς τον το κεφάλι του στο χώμα να βροντήξει·
υπομονεύτη και κρατήθηκε· μα ο θείος χοιροβοσκός του
τον αποπήρε και σηκώνοντας τα χέρια ευκήθη κι είπε:
«Κόρες του Δία, της βρύσης οι Ξωθιές, σε χρόνια περασμένα 240
αν ο Οδυσσέας μεριά σάς έκαψεν αρνίσια γιά γιδίσια
σε ξίγκι μέσα, τώρα ακούσετε την πεθυμιά μου ετούτη:
Νά ᾽φτανε εκείνος, από αθάνατο θεό φερμένος πίσω,
κι όλα σου τούτα τα καμώματα θα τ᾽ ανεμοσκορπούσε.
Τώρα τα δείχνεις και κορδώνεσαι και τριγυρνάς τη χώρα 245
κι αφήνεις τα κοπάδια ανίκανοι βοσκοί να τ᾽ αφανίζουν.»

Κι ο Μελανθέας γυρνώντας μίλησεν, ο γιδολάτης, κι είπε:
«Ωχού μου, γιά άκου λόγια πίβουλα που ξεστομίζει ο σκύλος!
Μα κάποτε σε καλοκούβερτο καράβι απ᾽ την Ιθάκη
αλάργα θα τον πάω για πούλημα, περίσσια κέρδη νά ᾽χω. 250
Ο ασημοδόξαρος Απόλλωνας, και σήμερα μακάρι,
γιά κι οι μνηστήρες τον Τηλέμαχο να σκότωναν στο σπίτι,
ως είναι αλήθεια πως ο κύρης του μακριά στα ξένα εχάθη.»

Σαν είπε τούτα, τους παράτησε να σιγοπερπατούνε,
και κίνησε να φτάσει γρήγορα στου ρήγα το παλάτι· 255
κι ως μπήκε μέσα, πήγε κάθισε μαζί με τους μνηστήρες,
αντικριστά με τον Ευρύμαχο, που απ᾽ όλους πιο αγαπούσε.
Κι ευτύς οι τραπεζάροι απίθωσαν μερίδα κρέας μπροστά του,
μετά κι η σεβαστή κελάρισσα ψωμί να φάει του φέρνει.

Σε λίγο κι ο Οδυσσέας επρόβαλε με το χοιροβοσκό του, 260
μα όπως ο Φήμιος το τραγούδι του κινούσε και στ᾽ αφτιά τους
έφτασε ξάφνου ο αχός της βαθουλής κιθάρας του, σταθήκαν·
τότε ο Οδυσσέας στον Εύμαιο μίλησε, το χέρι αρπάζοντάς του:
«Εύμαιε, το σπίτι τούτο τ᾽ όμορφο λέω του Οδυσσέα πως θά ᾽ναι·
θα το ξεχώριζες ανέκοπα και μες σε πλήθος άλλα. 265
Τό ᾽να με τ᾽ άλλο ιδές τα χτίσματα πώς δένουν, κι έχει τοίχο
σαμαρωτόν η αυλή περίγυρα, και σίγουρες τις πόρτες
τις δίφυλλες· κανείς δε δύνεται μεβιάς να τις πατήσει.
Μέσα άντρες απεικάζω κάθουνται πολλοί και ξεφαντώνουν·
τι η κνίσα ολούθε γύρω απλώνεται, κι ακούγεται η κιθάρα 270
τρογύρα, που οι θεοί συντρόφισσα την έκαμαν της τάβλας.»

Εύμαιε, και συ του απηλογήθηκες, χοιροβοσκέ, και τού ᾽πες:
«Καλά το γνώρισες! Ανέμυαλος σε τίποτα δε δείχνεις!
Μόν᾽ έλα, εδώ το τί θα κάνουμε μαζί να στοχαστούμε·
έμπα, σα θες, στ᾽ αρχοντοκάμωτο παλάτι τώρα πρώτος 275
και τους μνηστήρες σύρε αντάμωσε, κι εγώ απομένω πίσω·
γιά, αν προτιμάς, εδώ περίμενε, κι εγώ μπροστά πηγαίνω.
Μα μην αργείς· απόξω αν σ᾽ έβλεπε κανείς, μη σε χτυπήσει
γιά και μη ρίξει κάτι απάνω σου· το λόγο μου στοχάσου!»

Κι ο αρχοντογέννητος, πολύπαθος του μίλησε Οδυσσέας: 280
«Κι εγώ το ξέρω, το κατάλαβα, το νιώθω τί γυρεύεις·
μα εσύ να πας πιο πρώτα θά ᾽θελα, κι εγώ να μείνω πίσω.
Αμάθητος από ριξίματα κι από χτυπιές δεν είμαι!
Βαστά η καρδιά μου, τι έχω βάσανα πολλά τραβήξει ως τώρα
μες σε πολέμους και σε πέλαγα· ας πάει κι αυτό με τ᾽ άλλα! 285
Μα πώς να κρύψεις την αχόρταγη κοιλιά που σου φωνάζει,
ανάθεμά τη; Πόσα βάσανα γι᾽ αυτή δε σέρνει ο κόσμος!
Γι᾽ αυτήν και τ᾽ άρμενα αρματώνουνται τα καλοζυγιασμένα,
πάνω απ᾽ τα πέλαα στους αντίμαχους τη συφορά να φέρουν.»

Ὣς φάτο, καὶ παριὼν λὰξ ἔνθορεν ἀφραδίῃσιν
ἰσχίῳ· οὐδέ μιν ἐκτὸς ἀταρπιτοῦ ἐστυφέλιξεν,
ἀλλ᾽ ἔμεν᾽ ἀσφαλέως· ὁ δὲ μερμήριξεν Ὀδυσσεὺς 235
ἠὲ μεταΐξας ῥοπάλῳ ἐκ θυμὸν ἕλοιτο,
ἦ πρὸς γῆν ἐλάσειε κάρη ἀμφουδὶς ἀείρας.
ἀλλ᾽ ἐπετόλμησε, φρεσὶ δ᾽ ἔσχετο· τὸν δὲ συβώτης
νείκεσ᾽ ἐσάντα ἰδών, μέγα δ᾽ εὔξατο χεῖρας ἀνασχών·
«νύμφαι κρηναῖαι, κοῦραι Διός, εἴ ποτ᾽ Ὀδυσσεὺς 240
ὔμμ᾽ ἐπὶ μηρία κῆε, καλύψας πίονι δημῷ,
ἀρνῶν ἠδ᾽ ἐρίφων, τόδε μοι κρηήνατ᾽ ἐέλδωρ,
ὡς ἔλθοι μὲν κεῖνος ἀνήρ, ἀγάγοι δέ ἑ δαίμων·
τῷ κέ τοι ἀγλαΐας γε διασκεδάσειεν ἁπάσας,
τὰς νῦν ὑβρίζων φορέεις, ἀλαλήμενος αἰεὶ 245
ἄστυ κάτ᾽· αὐτὰρ μῆλα κακοὶ φθείρουσι νομῆες.»

Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε Μελάνθιος, αἰπόλος αἰγῶν·
«ὢ πόποι, οἷον ἔειπε κύων ὀλοφώϊα εἰδώς,
τόν ποτ᾽ ἐγὼν ἐπὶ νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης
ἄξω τῆλ᾽ Ἰθάκης, ἵνα μοι βίοτον πολὺν ἄλφοι. 250
αἲ γὰρ Τηλέμαχον βάλοι ἀργυρότοξος Ἀπόλλων
σήμερον ἐν μεγάροις, ἢ ὑπὸ μνηστῆρσι δαμείη,
ὡς Ὀδυσῆΐ γε τηλοῦ ἀπώλετο νόστιμον ἦμαρ.»

Ὣς εἰπὼν τοὺς μὲν λίπεν αὐτόθι ἦκα κιόντας,
αὐτὰρ ὁ βῆ, μάλα δ᾽ ὦκα δόμους ἵκανεν ἄνακτος. 255
αὐτίκα δ᾽ εἴσω ἴεν, μετὰ δὲ μνηστῆρσι καθῖζεν,
ἀντίον Εὐρυμάχου· τὸν γὰρ φιλέεσκε μάλιστα.
τῷ πάρα μὲν κρειῶν μοῖραν θέσαν οἳ πονέοντο,
σῖτον δ᾽ αἰδοίη ταμίη παρέθηκε φέρουσα
ἔδμεναι. ἀγχίμολον δ᾽ Ὀδυσεὺς καὶ δῖος ὑφορβὸς 260
στήτην ἐρχομένω, περὶ δέ σφεας ἤλυθ᾽ ἰωὴ
φόρμιγγος γλαφυρῆς· ἀνὰ γάρ σφισι βάλλετ᾽ ἀείδειν
Φήμιος. αὐτὰρ ὁ χειρὸς ἑλὼν προσέειπε συβώτην·
«Εὔμαι᾽, ἦ μάλα δὴ τάδε δώματα κάλ᾽ Ὀδυσῆος,
ῥεῖα δ᾽ ἀρίγνωτ᾽ ἐστὶ καὶ ἐν πολλοῖσιν ἰδέσθαι. 265
ἐξ ἑτέρων ἕτερ᾽ ἐστίν, ἐπήσκηται δέ οἱ αὐλὴ
τοίχῳ καὶ θριγκοῖσι, θύραι δ᾽ εὐερκέες εἰσὶ
δικλίδες· οὐκ ἄν τίς μιν ἀνὴρ ὑπεροπλίσσαιτο.
γιγνώσκω δ᾽ ὅτι πολλοὶ ἐν αὐτῷ δαῖτα τίθενται
ἄνδρες, ἐπεὶ κνίση μὲν ἐνήνοθεν, ἐν δέ τε φόρμιγξ 270
ἠπύει, ἣν ἄρα δαιτὶ θεοὶ ποίησαν ἑταίρην.»

Τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφης, Εὔμαιε συβῶτα·
«ῥεῖ᾽ ἔγνως, ἐπεὶ οὐδὲ τά τ᾽ ἄλλα πέρ ἐσσ᾽ ἀνοήμων.
ἀλλ᾽ ἄγε δὴ φραζώμεθ᾽ ὅπως ἔσται τάδε ἔργα.
ἠὲ σὺ πρῶτος ἔσελθε δόμους εὖ ναιετάοντας, 275
δύσεο δὲ μνηστῆρας, ἐγὼ δ᾽ ὑπολείψομαι αὐτοῦ·
εἰ δ᾽ ἐθέλεις, ἐπίμεινον, ἐγὼ δ᾽ εἶμι προπάροιθε.
μηδὲ σὺ δηθύνειν, μή τίς σ᾽ ἔκτοσθε νοήσας
ἢ βάλῃ ἢ ἐλάσῃ· τὰ δέ σε φράζεσθαι ἄνωγα.»

Τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς· 280
«γιγνώσκω, φρονέω· τά γε δὴ νοέοντι κελεύεις.
ἀλλ᾽ ἔρχευ προπάροιθεν, ἐγὼ δ᾽ ὑπολείψομαι αὐτοῦ.
οὐ γάρ τι πληγέων ἀδαήμων οὐδὲ βολάων.
τολμήεις μοι θυμός, ἐπεὶ κακὰ πολλὰ πέπονθα
κύμασι καὶ πολέμῳ· μετὰ καὶ τόδε τοῖσι γενέσθω. 285
γαστέρα δ᾽ οὔ πως ἔστιν ἀποκρύψαι μεμαυῖαν,
οὐλομένην, ἣ πολλὰ κάκ᾽ ἀνθρώποισι δίδωσι,
τῆς ἕνεκεν καὶ νῆες ἐΰζυγοι ὁπλίζονται
πόντον ἐπ᾽ ἀτρύγετον, κακὰ δυσμενέεσσι φέρουσαι.»