Οδύσσεια 14 στ. 148-198

Κι ο αρχοντογέννητος, πολύπαθος του απάντησε Οδυσσέας:
«Φίλε, αν εσύ το αρνιέσαι ολότελα και λες πως δε διαγέρνει
ποτέ του εκείνος, κι έχεις άπιστη καρδιά στα στήθη πάντα, 150
μα δεν πετώ κουβέντες άμυαλες κι εγώ, μόν᾽ όρκο παίρνω:
Πίσω ο Οδυσσέας θα ᾽ρθεί· και δώσε μου τα συχαρίκια τότε,
που θα τον δεις φτασμένο σπίτι του να μπαίνει ― τότε μόνο
με ρούχα να με ντύσεις όμορφα, χλαμύδα και χιτώνα.
Πιο πριν, κι ας έχω ανάγκη, τίποτε δε θα δεχόμουν, όχι· 155
τι σαν τις πύλες του Άδη οχτρεύουμαι τον άνθρωπο που η φτώχια
τον βασανίζει κι όλο ψέματα μιλώντας αραδιάζει.
Πρώτος ο Δίας ας είναι μάρτυρας και της φιλιάς η τάβλα
και του Οδυσσέα το τζάκι του άψεγου, που εδέχτη εμέ τον ξένο,
πως όλα που θα πω απαράλλαχτα θα βγούν μιαν άκρη ως άλλη: 160
Δε θα γυρίσει χρόνος και θα δεις τον Οδυσσέα να φτάνει ―
σ᾽ αυτού του φεγγαριού τη λίγωση, στην πιάση του καινούργιου ―
ξανά στο σπίτι του, κι εγδίκηση να παίρνει απ᾽ όσους τώρα
καταφρονούν εδώ το ταίρι του και τον παράξιο γιο του.»

Εύμαιε, και συ του απηλογήθηκες, χοιροβοσκέ, και τού ᾽πες: 165
«Μηδέ κι εγώ σχαρίκια, γέροντα, ποτέ μου θα σου δώσω,
μηδέ ο Οδυσσέας θα φτάσει σπίτι του· μονάχα ανέγνοιος πίνε
κι άλλη κουβέντα τώρα ας πιάσουμε· τί τα θυμίζεις τούτα;
Κάθε φορά μου φαρμακώνεται βαθιά η καρδιά στα στήθη,
μόλις το ρήγα μου τον άψεγο κανείς μού αναθυμίσει. 170
Τους όρκους τώρα ας παρατήσουμε, κι ο θεός ας δώσει νά ᾽ρθει
εδώ ο Οδυσσέας, καθώς το θέλουμε κι εγώ κι η Πηνελόπη
κι ο θεοπρόσωπος Τηλέμαχος κι ο γέροντας Λαέρτης.
Μα για το γιο του τώρα γόζουμαι κι αλάγιαστα χτυπιέμαι,
για τον Τηλέμαχο, που τράνεψε με των θεών τη χάρη 175
σα ροδαμός, και του καμάρωνα το ανάριμμα, την όψη,
κι έλεγα, ως άντρας πως δε θά ᾽δειχνε πιο κάτω απ᾽ το γονιό του.
Μα ένας θεός τού παροσάλεψε τα ζυγιασμένα φρένα,
γιά κι άνθρωπος, και για τον κύρη του ξεκίνησε να μάθει
στην άγια Πύλο. Ωστόσο οι πέρφανοι μνηστήρες τού ᾽χουν στήσει 180
καρτέρι, ως θα διαγέρνει σπίτι του· του ισόθεου του Αρκεισίου
να ξεκληρίσει θέλουν άχναρα το γένος στην Ιθάκη.
Όμως γι᾽ αυτόν, κι αν είναι να πιαστεί κι αν είναι να γλιτώσει,
το χέρι ο Δίας αν βάλει απάνω του, πια ας μη μιλούμε τώρα.
Μόν᾽ έλα, πες μου, αν θέλεις, γέροντα, τα πάθη τα δικά σου· 185
και πρώτα τούτο εδώ μολόγα μου, καλά να το κατέχω:
Ποιός είσαι; πούθε; πού η πατρίδα σου και πού οι γονιοί σου εσένα;
και ποιό ειναι το καράβι πού ᾽φτασες; οι ναύτες στην Ιθάκη
πώς σ᾽ έφεραν μαθές; ποιοί πέτουνται πως είναι τάχα, πες μου·
στα μέρη ετούτα δε φαντάζουμαι πεζός φτασμένος νά ᾽σαι!» 190

Γυρνώντας τότε ο πολυκάτεχος του μίλησε Οδυσσέας:
«Για τούτα τώρα που με ρώτησες θα πω την πάσα αλήθεια·
νά ᾽μαστε οι δυο μας και να πίνουμε γλυκό κρασί, να τρώμε
μες στην καλύβα εδώ, καθούμενοι στην τάβλα δίχως έγνοια,
καιρό όσο θέμε, και να γνοιάζουνται για τις δουλειές μας άλλοι ― 195
και πάλε δε γινόταν εύκολα, και σ᾽ ένα χρόνο ακέριο,
αν σου αναθίβανα τα πάθη μου, να φτάσω να τελέψω
τα πού ᾽χω απ᾽ των θεών το θέλημα τυράννια σύρει ως τώρα.

Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς·
«ὦ φίλ᾽, ἐπεὶ δὴ πάμπαν ἀναίνεαι, οὐδ᾽ ἔτι φῇσθα
κεῖνον ἐλεύσεσθαι, θυμὸς δέ τοι αἰὲν ἄπιστος· 150
ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐκ αὔτως μυθήσομαι, ἀλλὰ σὺν ὅρκῳ,
ὡς νεῖται Ὀδυσεύς· εὐαγγέλιον δέ μοι ἔστω
αὐτίκ᾽, ἐπεί κεν κεῖνος ἰὼν τὰ ἃ δώμαθ᾽ ἵκηται·
ἕσσαι με χλαῖνάν τε χιτῶνά τε, εἵματα καλά·
πρὶν δέ κε, καὶ μάλα περ κεχρημένος, οὔ τι δεχοίμην. 155
ἐχθρὸς γάρ μοι κεῖνος ὁμῶς Ἀΐδαο πύλῃσι
γίγνεται, ὃς πενίῃ εἴκων ἀπατήλια βάζει.
ἴστω νῦν Ζεὺς πρῶτα θεῶν ξενίη τε τράπεζα,
ἱστίη τ᾽ Ὀδυσῆος ἀμύμονος, ἣν ἀφικάνω·
ἦ μέν τοι τάδε πάντα τελείεται ὡς ἀγορεύω. 160
τοῦδ᾽ αὐτοῦ λυκάβαντος ἐλεύσεται ἐνθάδ᾽ Ὀδυσσεύς.
τοῦ μὲν φθίνοντος μηνός, τοῦ δ᾽ ἱσταμένοιο,
οἴκαδε νοστήσει, καὶ τίσεται ὅς τις ἐκείνου
ἐνθάδ᾽ ἀτιμάζει ἄλοχον καὶ φαίδιμον υἱόν.»

Τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφης, Εὔμαιε συβῶτα· 165
«ὦ γέρον, οὔτ᾽ ἄρ᾽ ἐγὼν εὐαγγέλιον τόδε τίσω,
οὔτ᾽ Ὀδυσεὺς ἔτι οἶκον ἐλεύσεται· ἀλλὰ ἕκηλος
πῖνε, καὶ ἄλλα παρὲξ μεμνώμεθα, μηδέ με τούτων
μίμνησκ᾽· ἦ γὰρ θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἐμοῖσιν
ἄχνυται, ὁππότε τις μνήσῃ κεδνοῖο ἄνακτος. 170
ἀλλ᾽ ἦ τοι ὅρκον μὲν ἐάσομεν, αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
ἔλθοι ὅπως μιν ἐγώ γ᾽ ἐθέλω καὶ Πηνελόπεια
Λαέρτης θ᾽ ὁ γέρων καὶ Τηλέμαχος θεοειδής.
νῦν αὖ παιδὸς ἄλαστον ὀδύρομαι, ὃν τέκ᾽ Ὀδυσσεύς,
Τηλεμάχου· τὸν ἐπεὶ θρέψαν θεοὶ ἔρνεϊ ἶσον, 175
καί μιν ἔφην ἔσσεσθαι ἐν ἀνδράσιν οὔ τι χέρεια
πατρὸς ἑοῖο φίλοιο, δέμας καὶ εἶδος ἀγητόν,
τὸν δέ τις ἀθανάτων βλάψε φρένας ἔνδον ἐΐσας
ἠέ τις ἀνθρώπων· ὁ δ᾽ ἔβη μετὰ πατρὸς ἀκουὴν
ἐς Πύλον ἠγαθέην· τὸν δὲ μνηστῆρες ἀγαυοὶ 180
οἴκαδ᾽ ἰόντα λοχῶσιν, ὅπως ἀπὸ φῦλον ὄληται
νώνυμον ἐξ Ἰθάκης Ἀρκεισίου ἀντιθέοιο.
ἀλλ᾽ ἦ τοι κεῖνον μὲν ἐάσομεν, ἤ κεν ἁλώῃ
ἦ κε φύγῃ καί κέν οἱ ὑπέρσχῃ χεῖρα Κρονίων.
ἀλλ᾽ ἄγε μοι σύ, γεραιέ, τὰ σ᾽ αὐτοῦ κήδε᾽ ἐνίσπες, 185
καί μοι τοῦτ᾽ ἀγόρευσον ἐτήτυμον, ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῶ·
τίς πόθεν εἰς ἀνδρῶν; πόθι τοι πόλις ἠδὲ τοκῆες;
ὁπποίης τ᾽ ἐπὶ νηὸς ἀφίκεο· πῶς δέ σε ναῦται
ἤγαγον εἰς Ἰθάκην; τίνες ἔμμεναι εὐχετόωντο;
οὐ μὲν γάρ τί σε πεζὸν ὀΐομαι ἐνθάδ᾽ ἱκέσθαι.» 190

Τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
«τοιγὰρ ἐγώ τοι ταῦτα μάλ᾽ ἀτρεκέως ἀγορεύσω.
εἴη μὲν νῦν νῶϊν ἐπὶ χρόνον ἠμὲν ἐδωδὴ
ἠδὲ μέθυ γλυκερὸν κλισίης ἔντοσθεν ἐοῦσι,
δαίνυσθαι ἀκέοντ᾽, ἄλλοι δ᾽ ἐπὶ ἔργον ἕποιεν· 195
ῥηϊδίως κεν ἔπειτα καὶ εἰς ἐνιαυτὸν ἅπαντα
οὔ τι διαπρήξαιμι λέγων ἐμὰ κήδεα θυμοῦ,
ὅσσα γε δὴ ξύμπαντα θεῶν ἰότητι μόγησα.