Ιλιάδα 12 στ. 1-79 | Ομηρικά Έπη

Το λαβωμένον έτσι Ευρύπυλο γιατροκομούσε τότε
μες στο καλύβι του ο αντροδύναμος γιος του Μενοίτιου· ωστόσο
Τρώες κι Αχαιοί σωρός εμάχουνταν, κι ελπίδα πια δεν ήταν
να κρατηθεί πολύ το αργίτικο χαντάκι κι από πάνω
το μέγα καστροτείχι πού ᾽χτισαν για τα καράβια, γύρω 5
χαντάκι ανοίγοντας· τι ξέχασαν τρανές θυσίες να σφάξουν,
για να φυλάξουν τα καράβια τους και τα πολλά τους κούρσα,
που έκλεινε κείνο εντός του. Τό ᾽χτισαν, μα δίχως να συγκλίνουν
οι αθάνατοι, γι᾽ αυτό κι αγκρέμιστο καιρό πολύ δε στάθη.
Όσο ο Αχιλλέας βαστούσε μάνητα κι ο Έχτορας ζούσε ακόμα, 10
κι όσο το κάστρο εβάστα απάτητο του Πρίαμου του ρηγάρχη,
τόσο κρατιόταν και το αργίτικο το καστροτείχι ολόρθο.
Μα σύντας απ᾽ τους Τρώες δεν έμεινε κανένας πια αντρειωμένος,
κι απ᾽ τους Αργίτες πλήθος έπεσαν, κι οι επίλοιποι απομείναν,
και το καστρί του Πρίαμου πάρθηκε στα δέκα μέσα χρόνια, 15
κι οι Αργίτες μπήκαν στα καράβια τους και γείραν στην πατρίδα,
το καστροτείχι τότε ο Απόλλωνας κι ο Ποσειδώνας είπαν
να ξεπατώσουν, τ᾽ άγρια πάνω του γυρίζοντας ποτάμια,
που από τα Ιδαία βουνά αναβρύζοντας στη θάλασσα χυνόνται,
το Ρήσο, το Ροδίο, τον Κάρησο, το Γρανικό, κι ακόμα 20
τον Αίσηπο και τον Εφτάπορο, το Σκάμαντρο το θείο
και το Σιμόη, που πλήθος δίπλα τους και κράνη και σκουτάρια
στον κουρνιαχτό εκυλήσαν κι άμετρες ψυχές ηρώων αντρίκειες.
Όλων αυτών τα στόματα έσμιξεν ο Απόλλωνας ο Φοίβος,
κι απά στο καστροτείχι εχύνουνταν μέρες εννιά, κι ο Δίας 25
έβρεχε ατέλειωτα, στη βιάση του να το θαλασσοπνίξει.
Κι ατός του ο Κοσμοσείστης σφίγγοντας στα χέρια το τρικράνι
έβαζε αρχή και ξεθεμέλιωνε, και γκρέμιζε στο κύμα
πέτρες και κούτσουρα, που εμόχτησαν οι Αργίτες να τ᾽ αρμόσουν.
Και πλάι στου Ελλήσποντου τα ρέματα το μέρος ίσιωσε όλο, 30
και τον απλόχωρο αποσκέπασε γιαλό ξανά με αμμούδα·
κι ως το καστρότειχο ξεπάτωσε, τους ποταμούς γυρίζει
στην παλιά κοίτη, οπούθε ξέχυναν τα γάργαρα νερά τους.

Ετούτα ο Ποσειδώνας μέλλουνταν κι ο Απόλλωνας να κάνουν·
μα τώρα γύρα στο καλόχτιστο το καστροτείχι ανάβαν 35
η μάχη κι οι φωνές, κι ως κρούγονταν, των πύργων τα δοκάρια
βροντότρεμαν· κι οι Αργίτες στ᾽ άρμενα τα βαθουλά σφιγμένοι
στριμώχνουνταν, καθώς τους δάμαζεν ο Δίας με το μαστίγι,
και τον ανήλεο τρέμαν Έχτορα και φεύγαν όλοι ομπρός του·
τι ως πάντα του και τώρα εμάχουνταν σαν άγρια μπόρα εκείνος. 40
Κάπρος γιά λιόντας πώς ανάμεσα σε αγριμολόους και σκύλους
στριφογυρίζει από την πλήθια του τη δύναμη μεθώντας,
κι εκείνοι γύρα του συντάζουνται πυκνές σειρές και στέκουν
αντίκρυ του, και τα κοντάρια τους αδιάκοπα του ρίχνουν·
μα του θεριού δεν τρέμει η πέρφανη καρδιά, κι ουδέ να φύγει 45
λογιάζει, κι είναι το κουράγιο του στερνά που το σκοτώνει·
κι όλο χιμάει γυρνώντας πάνω τους, μα όπου κι αν στρέψει, οι αράδες
των κυνηγών πισωποδίζουνε και δεν του ανοίγουν δρόμο·
παρόμοια κι ο Έχτορας, γυρίζοντας ολούθε, τους συντρόφους
παρακινούσε να περάσουνε με θάρρος το χαντάκι. 50
Μα δεν τολμούσαν τα γοργόποδα φαριά, μόν᾽ χλιμιντρούσαν
στου όχτου τα χείλια· τι τους φόβιζε το διάπλατο χαντάκι.
Μηδέ να το πηδήξουν εύκολα μηδέ να το περάσουν
μπορούσαν· τι όχτοι γύρα ορθόγκρεμοι δεξιά ζερβά υψωνόνταν
απ᾽ άκρη ως άκρη· κι από πάνω τους οι Αργίτες είχαν στήσει 55
παλούκια σουβλερά, θεόρατα, τό ᾽να από δίπλα στ᾽ άλλο,
πυκνά πολύ, γερή διαφέντεψη μπρος στους οχτρούς· και τ᾽ άτια,
τ᾽ αμάξια ως σέρναν τα καλότροχα, κιοτεύαν να διαβούνε,
κι ακόμα κι οι πεζοί καρτέραγαν πώς θα τα βγάλουν πέρα.
Και τότε ο Πολυδάμας ζύγωσε τον Έχτορα και τού ᾽πε: 60
«Έχτορα εσύ κι επίλοιποι άρχοντες των Τρώων και των συμμάχων,
άμυαλα σπρώχνουμε τα γρήγορα φαριά μες στο χαντάκι·
δεν είναι να περάσουν εύκολα· τι σουβλερά παλούκια
έχει στα χείλια, και το αργίτικο τειχί από πάνω στέκει.
Να κατεβούν οι αμαξολάτες μας και πόλεμο ν᾽ ανοίξουν 65
σ᾽ έτοια στενή ποριά δε γίνεται· θα χαλαστούν, φοβούμαι·
τι αν το χαμό τους αποφάσισεν ο Δίας ο αψηλοβρόντης
πέρα για πέρα, και βουλήθηκε στους Τρώες να δώσει χέρι,
αυτό κι εγώ πολύ θα τό ᾽θελα και τώρα ευτύς να γένει,
εδώ μακριά από το Άργος άχναρα ν᾽ αφανιστούν οι Αργίτες. 70
Όμως αν πουν και πισωστρέψουνε, και κυνηγώντας πίσω
μάς διώξουν απ᾽ τα πλοία, και μπλέξουμε μες στο σκαφτό χαντάκι,
τότε πια μήτε αποκρισάτορας θα μείνει λέω να γείρει
στο κάστρο, τους Αργίτες φεύγοντας, απάνω μας αν στρέψουν.
Μα τώρα ελάτε, ομπρός, το λόγο μου ν᾽ ακούσουμε όλοι θέλω: 75
Μπρος στο χαντάκι οι αμαξολάτες μας ν᾽ ανακρατήσουν τ᾽ άτια,
κι οι άλλοι, πεζοί, με τις αρμάτες μας τις λαμπερές ζωσμένοι,
τον Έχτορα όλοι ν᾽ ακλουθήξουμε, και πια δε θα κρατήσουν
οι Αργίτες, αν αλήθεια εζύγωσε του χαλασμού τους η ώρα.»

Ὣς ὁ μὲν ἐν κλισίῃσι Μενοιτίου ἄλκιμος υἱὸς
ἰᾶτ᾽ Εὐρύπυλον βεβλημένον· οἱ δ᾽ ἐμάχοντο
Ἀργεῖοι καὶ Τρῶες ὁμιλαδόν· οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔμελλε
τάφρος ἔτι σχήσειν Δαναῶν καὶ τεῖχος ὕπερθεν
εὐρύ, τὸ ποιήσαντο νεῶν ὕπερ, ἀμφὶ δὲ τάφρον 5
ἤλασαν, οὐδὲ θεοῖσι δόσαν κλειτὰς ἑκατόμβας,
ὄφρα σφιν νῆάς τε θοὰς καὶ ληΐδα πολλὴν
ἐντὸς ἔχον ῥύοιτο· θεῶν δ᾽ ἀέκητι τέτυκτο
ἀθανάτων· τὸ καὶ οὔ τι πολὺν χρόνον ἔμπεδον ἦεν.
ὄφρα μὲν Ἕκτωρ ζωὸς ἔην καὶ μήνι᾽ Ἀχιλλεὺς 10
καὶ Πριάμοιο ἄνακτος ἀπόρθητος πόλις ἔπλεν,
τόφρα δὲ καὶ μέγα τεῖχος Ἀχαιῶν ἔμπεδον ἦεν.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μὲν Τρώων θάνον ὅσσοι ἄριστοι,
πολλοὶ δ᾽ Ἀργείων οἱ μὲν δάμεν, οἱ δὲ λίποντο,
πέρθετο δὲ Πριάμοιο πόλις δεκάτῳ ἐνιαυτῷ, 15
Ἀργεῖοι δ᾽ ἐν νηυσὶ φίλην ἐς πατρίδ᾽ ἔβησαν,
δὴ τότε μητιόωντο Ποσειδάων καὶ Ἀπόλλων
τεῖχος ἀμαλδῦναι, ποταμῶν μένος εἰσαγαγόντες.
ὅσσοι ἀπ᾽ Ἰδαίων ὀρέων ἅλαδε προρέουσι,
Ῥῆσός θ᾽ Ἑπτάπορός τε Κάρησός τε Ῥοδίος τε 20
Γρήνικός τε καὶ Αἴσηπος δῖός τε Σκάμανδρος
καὶ Σιμόεις, ὅθι πολλὰ βοάγρια καὶ τρυφάλειαι
κάππεσον ἐν κονίῃσι καὶ ἡμιθέων γένος ἀνδρῶν·
τῶν πάντων ὁμόσε στόματ᾽ ἔτραπε Φοῖβος Ἀπόλλων,
ἐννῆμαρ δ᾽ ἐς τεῖχος ἵει ῥόον· ὗε δ᾽ ἄρα Ζεὺς 25
συνεχές, ὄφρα κε θᾶσσον ἁλίπλοα τείχεα θείη.
αὐτὸς δ᾽ ἐννοσίγαιος ἔχων χείρεσσι τρίαιναν
ἡγεῖτ᾽, ἐκ δ᾽ ἄρα πάντα θεμείλια κύμασι πέμπε
φιτρῶν καὶ λάων, τὰ θέσαν μογέοντες Ἀχαιοί,
λεῖα δ᾽ ἐποίησεν παρ᾽ ἀγάρροον Ἐλλήσποντον, 30
αὖτις δ᾽ ἠϊόνα μεγάλην ψαμάθοισι κάλυψε,
τεῖχος ἀμαλδύνας· ποταμοὺς δ᾽ ἔτρεψε νέεσθαι
κὰρ ῥόον, ᾗ περ πρόσθεν ἵεν καλλίρροον ὕδωρ.

Ὣς ἄρ᾽ ἔμελλον ὄπισθε Ποσειδάων καὶ Ἀπόλλων
θησέμεναι· τότε δ᾽ ἀμφὶ μάχη ἐνοπή τε δεδήει 35
τεῖχος ἐΰδμητον, κανάχιζε δὲ δούρατα πύργων
βαλλόμεν᾽· Ἀργεῖοι δὲ Διὸς μάστιγι δαμέντες
νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσιν ἐελμένοι ἰσχανόωντο,
Ἕκτορα δειδιότες, κρατερὸν μήστωρα φόβοιο·
αὐτὰρ ὅ γ᾽ ὡς τὸ πρόσθεν ἐμάρνατο ἶσος ἀέλλῃ· 40
ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἂν ἔν τε κύνεσσι καὶ ἀνδράσι θηρευτῇσι
κάπριος ἠὲ λέων στρέφεται σθένεϊ βλεμεαίνων·
οἱ δέ τε πυργηδὸν σφέας αὐτοὺς ἀρτύναντες
ἀντίον ἵστανται καὶ ἀκοντίζουσι θαμειὰς
αἰχμὰς ἐκ χειρῶν· τοῦ δ᾽ οὔ ποτε κυδάλιμον κῆρ 45
ταρβεῖ οὐδὲ φοβεῖται, ἀγηνορίη δέ μιν ἔκτα·
ταρφέα τε στρέφεται στίχας ἀνδρῶν πειρητίζων·
ὅππῃ τ᾽ ἰθύσῃ, τῇ τ᾽ εἴκουσι στίχες ἀνδρῶν·
ὣς Ἕκτωρ ἀν᾽ ὅμιλον ἰὼν ἐλλίσσεθ᾽ ἑταίρους
τάφρον ἐποτρύνων διαβαινέμεν· οὐδέ οἱ ἵπποι 50
τόλμων ὠκύποδες, μάλα δὲ χρεμέτιζον ἐπ᾽ ἄκρῳ
χείλει ἐφεσταότες· ἀπὸ γὰρ δειδίσσετο τάφρος
εὐρεῖ᾽, οὔτ᾽ ἄρ᾽ ὑπερθορέειν σχεδὸν οὔτε περῆσαι
ῥηϊδίη· κρημνοὶ γὰρ ἐπηρεφέες περὶ πᾶσαν
ἕστασαν ἀμφοτέρωθεν, ὕπερθεν δὲ σκολόπεσσιν 55
ὀξέσιν ἠρήρει, τοὺς ἵστασαν υἷες Ἀχαιῶν
πυκνοὺς καὶ μεγάλους, δηΐων ἀνδρῶν ἀλεωρήν.
ἔνθ᾽ οὔ κεν ῥέα ἵππος ἐΰτροχον ἅρμα τιταίνων
ἐσβαίη, πεζοὶ δὲ μενοίνεον εἰ τελέουσι.
δὴ τότε Πουλυδάμας θρασὺν Ἕκτορα εἶπε παραστάς· 60
«Ἕκτορ τ᾽ ἠδ᾽ ἄλλοι Τρώων ἀγοὶ ἠδ᾽ ἐπικούρων,
ἀφραδέως διὰ τάφρον ἐλαύνομεν ὠκέας ἵππους·
ἡ δὲ μάλ᾽ ἀργαλέη περάαν· σκόλοπες γὰρ ἐν αὐτῇ
ὀξέες ἑστᾶσιν, ποτὶ δ᾽ αὐτοὺς τεῖχος Ἀχαιῶν.
ἔνθ᾽ οὔ πως ἔστιν καταβήμεναι οὐδὲ μάχεσθαι 65
ἱππεῦσι· στεῖνος γάρ, ὅθι τρώσεσθαι ὀΐω.
εἰ μὲν γὰρ τοὺς πάγχυ κακὰ φρονέων ἀλαπάζει
Ζεὺς ὑψιβρεμέτης, Τρώεσσι δὲ ἵετ᾽ ἀρήγειν,
ἦ τ᾽ ἂν ἔγωγ᾽ ἐθέλοιμι καὶ αὐτίκα τοῦτο γενέσθαι,
νωνύμνους ἀπολέσθαι ἀπ᾽ Ἄργεος ἐνθάδ᾽ Ἀχαιούς· 70
εἰ δέ χ᾽ ὑποστρέψωσι, παλίωξις δὲ γένηται
ἐκ νηῶν καὶ τάφρῳ ἐνιπλήξωμεν ὀρυκτῇ,
οὐκέτ᾽ ἔπειτ᾽ ὀΐω οὐδ᾽ ἄγγελον ἀπονέεσθαι
ἄψορρον προτὶ ἄστυ ἑλιχθέντων ὑπ᾽ Ἀχαιῶν.
ἀλλ᾽ ἄγεθ᾽, ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω, πειθώμεθα πάντες· 75
ἵππους μὲν θεράποντες ἐρυκόντων ἐπὶ τάφρῳ,
αὐτοὶ δὲ πρυλέες σὺν τεύχεσι θωρηχθέντες
Ἕκτορι πάντες ἑπώμεθ᾽ ἀολλέες· αὐτὰρ Ἀχαιοὶ
οὐ μενέουσ᾽, εἰ δή σφιν ὀλέθρου πείρατ᾽ ἐφῆπται.»