Ιλιάδα 16 στ. 619-691

Τότε ο Μηριόνης τού αποκρίθηκε, του κονταριού ο τεχνίτης:
«Αινεία, τρανή κι αν έχεις δύναμη, σα δύσκολο να κόψεις 620
τη φόρα απ᾽ όλους που σου χύνουνται και λαχταρούν μαζί σου
να πολεμούν· θνητός γεννήθηκες και συ μαθές, στοχάσου.
Ο κοφτερός χαλκός μου αν έβρισκε κατάκορμα και σένα,
θά ᾽δινες λέω, κι ας έχεις δύναμη κι αντρειά, σε μένα τότε
δόξα τρανή, στον καλοφόραδο τον Άδη τη ζωή σου.» 625

Αυτά ειπε, κι ο αντρειωμένος Πάτροκλος μιλάει μαλώνοντάς τον:
«Μηριόνη, τώρα αυτά τί τά ᾽θελες, και παλικάρι πού ᾽σαι;
Με λόγια και βρισιές, καλότυχε, δε θα τραβήξουν χέρι
οι Τρώες απ᾽ το νεκρό· πρωτύτερα θα φάει το χώμα κι άλλους.
Τα λόγια κυβερνούν στη σύναξη, στον πόλεμο τα μπράτσα· 630
τα λόγια το λοιπόν παράτησε και πιάσε το κοντάρι!».

Είπε, και μπήκε ομπρός, κι ο ισόθεος τον ακολούθησε άντρας.
Από βουνού φαράγγι σύχλωρο ψηλά πώς ανεβαίνουν
απ᾽ τους λατόμους τα χτυπήματα και από μακριά γρικιούνται·
όμοια κι αυτών οι βρόντοι ανέβαιναν ψηλά απ᾽ της γης τα πλάτη 635
απ᾽ το χαλκό κι απ᾽ τα καλόφτιαστα, βοϊδόπετσα σκουτάρια,
τα δίκοπα κοντάρια ως πάνω τους και τα σπαθιά κρουγόνταν.
Κι ουδέ ποτέ κανένας πού ᾽ξερε το θείο το Σαρπηδόνα
θα τον ξεχώριζε· τι γαίματα και σκόνες και κοντάρια
αποκορφής τον αποσκέπαζαν ως με τ᾽ ακρόποδά του. 640
Κι όλο πυκνώναν στο κουφάρι του τρογύρα, σαν τις μύγες
που ζουζουνούν στη μάντρα, ολόγυρα στις γαλατοκαρδάρες,
την άνοιξη, καθώς ξεχείλισε στους αρμεγούς το γάλα·
όμοια κι εκείνοι στο κουφάρι του μαζεύουνταν τρογύρα.
Κι ο Δίας στιγμή απ᾽ τον άγριο πόλεμο δε σήκωνε τα μάτια 645
τ᾽ αστραφτερά, μόν᾽ θώρειε αδιάκοπα, κι εντός του εστοχαζόταν
πολλά για το χαμό του Πάτροκλου, κι αναρωτιόταν, τάχα
να τον σκοτώσει δίχως άργητα μες στη σφαγή την άγρια
με το κοντάρι ο γαύρος Έχτορας στου ισόθεου Σαρπηδόνα
το κορμί πάνω, κι απ᾽ τους ώμους του να πάρει τ᾽ άρματά του, 650
γιά και σε πιο πολλούς τον παιδεμό τον άγριο να πληθύνει;
Κι αυτό τού εικάστη, ως διαλογίζουνταν, το πιο καλό πως είναι:
Μια φορά ακόμα πάλε ο σύντροφος του ξακουστού Αχιλλέα
τους Τρώες ομάδι και τον Έχτορα το χαλκοκράνη πίσω
να ρίξει στο καστρί, και θάνατο σε Τρώες πολλούς να δώσει. 655
Απ᾽ όλους πριν στο στήθος του Έχτορα περίσσια δείλια βάνει·
πηδάει στο αμάξι του, και φεύγοντας φωνάζει και στους άλλους
τους Τρώες να φύγουν, τι τη γνώρισε τη ζυγαριά του Δία.
Κι ουδέ οι τρανοί Λυκιώτες βάσταξαν, μόν᾽ διασκορπίσαν όλοι,
το ρήγα τους θωρώντας άψυχο μες στους νεκρούς τους άλλους 660
να κείτεται· τι πλήθος πάνω του σωριάζουνταν, του Κρόνου
ο γιος το σκοτωμό ως ξεσήκωνε τον άγριο αναμεσό τους.
Κι από τους ώμους τότε τ᾽ άρματα του Σαρπηδόνα γδύνουν,
που αστράφταν χάλκινα, κι ο αντρόκαρδος γιος του Μενοίτιου τότε
τα δίνει να τα παν οι σύντροφοι στα βαθουλά καράβια. 665

Κι ο Δίας στο Φοίβο εστράφη κι έλεγεν ο νεφελοστοιβάχτης:
«Απ᾽ τις ριξιές, ομπρός, Απόλλωνα, το Σαρπηδόνα βγάλε·
τα μελανά του σφούγγιξε αίματα, μετά κουβάλησέ τον
μακριά πολύ, στο ρέμα λούσε τον του ποταμού, με λάδι
αθάνατο άλειψέ τον, φόρα του θεϊκό χιτώνα γύρω, 670
και στους γοργούς περαματάρηδες, τα διδυμάρια αδέρφια,
δώσ᾽ τον, στον Ύπνο και στο Θάνατο, για να τον κουβαλήσουν
πέρα στης καρπερής κι απλόχωρης Λυκίας τα καμποτόπια.
Μνημούρι εκεί οι δικοί κι οι φίλοι του με μια κολόνα απάνω
θα του σηκώσουν· τι όσοι πέθαναν άλλη δε λάχαν χάρη.» 675

Είπε, κι ο Φοίβος δεν παράκουσε το λόγο του κυρού του·
απ᾽ τα βουνά της Ίδας έτρεξε στην άγρια μέσα μάχη,
κι απ᾽ τις ριξιές γοργά ανασήκωσε το θείο το Σαρπηδόνα
μακριά· στου ποταμού τον έλουσε το ρέμα, τον αλείφει
με λάδι αθάνατο, του φόρεσε θεϊκό χιτώνα γύρω, 680
και στους γοργούς περαματάρηδες, τον δίνει να τον πάρουν,
μαζί στον Ύπνο και στο Θάνατο, τα διδυμάρια αδέρφια,
που ευτύς στην καρπερή κι απλόχωρη Λυκία τον απιθώσαν.

Κι ο Πάτροκλος τον Αυτομέδοντα και τ᾽ άτια του προστάζει,
και στο κυνήγι επήρε κι έστρωσε τους Τρώες και τους Λυκιώτες 685
―κακό της κεφαλής του, ο ανέμυαλος! τι του Αχιλλέα το λόγο
αν άκουε, την κακιά θα ξέφευγε του μαύρου Χάρου μοίρα.
Μ᾽ απ᾽ των θνητών πιο πάνω στέκουνται πάντα οι βουλές του Δία·
τι αυτός κι απ᾽ του αντρειωμένου ακόπιαστα τα χέρια αρπάει τη νίκη
και στο φευγιό τον ρίχνει, κι άλλοτε να χτυπηθεί τον σπρώχνει. 690
Και τότε ήταν ο Δίας τον Πάτροκλο που γέμισε κουράγιο.

Τὸν δ᾽ αὖ Μηριόνης δουρικλυτὸς ἀντίον ηὔδα·
«Αἰνεία, χαλεπόν σε καὶ ἴφθιμόν περ ἐόντα 620
πάντων ἀνθρώπων σβέσσαι μένος, ὅς κέ σευ ἄντα
ἔλθῃ ἀμυνόμενος· θνητὸς δέ νυ καὶ σὺ τέτυξαι.
εἰ καὶ ἐγώ σε βάλοιμι τυχὼν μέσον ὀξέϊ χαλκῷ,
αἶψά κε καὶ κρατερός περ ἐὼν καὶ χερσὶ πεποιθὼς
εὖχος ἐμοὶ δοίης, ψυχὴν δ᾽ Ἄϊδι κλυτοπώλῳ.» 625

Ὣς φάτο, τὸν δ᾽ ἐνένιπε Μενοιτίου ἄλκιμος υἱός·
«Μηριόνη, τί σὺ ταῦτα καὶ ἐσθλὸς ἐὼν ἀγορεύεις;
ὦ πέπον, οὔ τοι Τρῶες ὀνειδείοις ἐπέεσσι
νεκροῦ χωρήσουσι· πάρος τινὰ γαῖα καθέξει.
ἐν γὰρ χερσὶ τέλος πολέμου, ἐπέων δ᾽ ἐνὶ βουλῇ· 630
τῶ οὔ τι χρὴ μῦθον ὀφέλλειν, ἀλλὰ μάχεσθαι.»

Ὣς εἰπὼν ὁ μὲν ἦρχ᾽, ὁ δ᾽ ἅμ᾽ ἕσπετο ἰσόθεος φώς.
τῶν δ᾽ ὥς τε δρυτόμων ἀνδρῶν ὀρυμαγδὸς ὄρωρεν
οὔρεος ἐν βήσσῃς, ἕκαθεν δέ τε γίγνετ᾽ ἀκουή,
ὣς τῶν ὄρνυτο δοῦπος ἀπὸ χθονὸς εὐρυοδείης 635
χαλκοῦ τε ῥινοῦ τε βοῶν τ᾽ εὐποιητάων,
νυσσομένων ξίφεσίν τε καὶ ἔγχεσιν ἀμφιγύοισιν.
οὐδ᾽ ἂν ἔτι φράδμων περ ἀνὴρ Σαρπηδόνα δῖον
ἔγνω, ἐπεὶ βελέεσσι καὶ αἵματι καὶ κονίῃσιν
ἐκ κεφαλῆς εἴλυτο διαμπερὲς ἐς πόδας ἄκρους. 640
οἱ δ᾽ αἰεὶ περὶ νεκρὸν ὁμίλεον, ὡς ὅτε μυῖαι
σταθμῷ ἔνι βρομέωσι περιγλαγέας κατὰ πέλλας
ὥρῃ ἐν εἰαρινῇ, ὅτε τε γλάγος ἄγγεα δεύει·
ὣς ἄρα τοὶ περὶ νεκρὸν ὁμίλεον, οὐδέ ποτε Ζεὺς
τρέψεν ἀπὸ κρατερῆς ὑσμίνης ὄσσε φαεινώ, 645
ἀλλὰ κατ᾽ αὐτοὺς αἰὲν ὅρα καὶ φράζετο θυμῷ,
πολλὰ μάλ᾽ ἀμφὶ φόνῳ Πατρόκλου μερμηρίζων,
ἢ ἤδη καὶ κεῖνον ἐνὶ κρατερῇ ὑσμίνῃ
αὐτοῦ ἐπ᾽ ἀντιθέῳ Σαρπηδόνι φαίδιμος Ἕκτωρ
χαλκῷ δῃώσῃ, ἀπό τ᾽ ὤμων τεύχε᾽ ἕληται, 650
ἦ ἔτι καὶ πλεόνεσσιν ὀφέλλειεν πόνον αἰπύν.
ὧδε δέ οἱ φρονέοντι δοάσσατο κέρδιον εἶναι,
ὄφρ᾽ ἠῢς θεράπων Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος
ἐξαῦτις Τρῶάς τε καὶ Ἕκτορα χαλκοκορυστὴν
ὤσαιτο προτὶ ἄστυ, πολέων δ᾽ ἀπὸ θυμὸν ἕλοιτο. 655
Ἕκτορι δὲ πρωτίστῳ ἀνάλκιδα θυμὸν ἐνῆκεν·
ἐς δίφρον δ᾽ ἀναβὰς φύγαδ᾽ ἔτραπε, κέκλετο δ᾽ ἄλλους
Τρῶας φευγέμεναι· γνῶ γὰρ Διὸς ἱρὰ τάλαντα.
ἔνθ᾽ οὐδ᾽ ἴφθιμοι Λύκιοι μένον, ἀλλὰ φόβηθεν
πάντες, ἐπεὶ βασιλῆα ἴδον βεβλαμμένον ἦτορ, 660
κείμενον ἐν νεκύων ἀγύρει· πολέες γὰρ ἐπ᾽ αὐτῷ
κάππεσον, εὖτ᾽ ἔριδα κρατερὴν ἐτάνυσσε Κρονίων.
οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ἀπ᾽ ὤμοιιν Σαρπηδόνος ἔντε᾽ ἕλοντο
χάλκεα μαρμαίροντα, τὰ μὲν κοίλας ἐπὶ νῆας
δῶκε φέρειν ἑτάροισι Μενοιτίου ἄλκιμος υἱός. 665
καὶ τότ᾽ Ἀπόλλωνα προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς·
«εἰ δ᾽ ἄγε νῦν, φίλε Φοῖβε, κελαινεφὲς αἷμα κάθηρον
ἐλθὼν ἐκ βελέων Σαρπηδόνα, καί μιν ἔπειτα
πολλὸν ἀποπρὸ φέρων λοῦσον ποταμοῖο ῥοῇσι
χρῖσόν τ᾽ ἀμβροσίῃ, περὶ δ᾽ ἄμβροτα εἵματα ἕσσον· 670
πέμπε δέ μιν πομποῖσιν ἅμα κραιπνοῖσι φέρεσθαι,
Ὕπνῳ καὶ Θανάτῳ διδυμάοσιν, οἵ ῥά μιν ὦκα
θήσουσ᾽ ἐν Λυκίης εὐρείης πίονι δήμῳ,
ἔνθα ἑ ταρχύσουσι κασίγνητοί τε ἔται τε
τύμβῳ τε στήλῃ τε· τὸ γὰρ γέρας ἐστὶ θανόντων.» 675

Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἄρα πατρὸς ἀνηκούστησεν Ἀπόλλων.
βῆ δὲ κατ᾽ Ἰδαίων ὀρέων ἐς φύλοπιν αἰνήν,
αὐτίκα δ᾽ ἐκ βελέων Σαρπηδόνα δῖον ἀείρας
πολλὸν ἀποπρὸ φέρων λοῦσεν ποταμοῖο ῥοῇσι
χρῖσέν τ᾽ ἀμβροσίῃ, περὶ δ᾽ ἄμβροτα εἵματα ἕσσε· 680
πέμπε δέ μιν πομποῖσιν ἅμα κραιπνοῖσι φέρεσθαι,
Ὕπνῳ καὶ Θανάτῳ διδυμάοσιν, οἵ ῥά μιν ὦκα
κάτθεσαν ἐν Λυκίης εὐρείης πίονι δήμῳ.

Πάτροκλος δ᾽ ἵπποισι καὶ Αὐτομέδοντι κελεύσας
Τρῶας καὶ Λυκίους μετεκίαθε, καὶ μέγ᾽ ἀάσθη 685
νήπιος· εἰ δὲ ἔπος Πηληϊάδαο φύλαξεν,
ἦ τ᾽ ἂν ὑπέκφυγε κῆρα κακὴν μέλανος θανάτοιο.
ἀλλ᾽ αἰεί τε Διὸς κρείσσων νόος ἠέ περ ἀνδρῶν·
ὅς τε καὶ ἄλκιμον ἄνδρα φοβεῖ καὶ ἀφείλετο νίκην
ῥηϊδίως, ὅτε δ᾽ αὐτὸς ἐποτρύνῃσι μάχεσθαι· 690
ὅς οἱ καὶ τότε θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ἀνῆκεν.