Ιλιάδα 14 στ. 458-522

Είπε, κι οι Αργίτες βαριοκάρδισαν το λόγο του ν᾽ ακούσουν,
όμως τον Αία πιο απ᾽ όλους άγγιξε βαθιά, τον αντρειωμένο
το γιο του Τελαμώνα, τι έπεσε στο πλάι του ο σκοτωμένος· 460
κι ως έφευγεν εκείνος, τού ᾽ριξε το αστραφτερό κοντάρι.
Μα ο Πολυδάμας μ᾽ ένα πήδημα λοξό του μαύρου Χάρου
ξεγλίτωσε, κι ο γιος του Αντήνορα το δέχτη στο κορμί του,
ο Αρχέλοχος· τι αυτόν οι αθάνατοι λογιάσαν να χαλάσουν.
Τον βρήκε εκεί που ο σβέρκος έσμιγε την κεφαλή, στο απάνω 465
σφοντύλι, και μεμιάς του εθέρισε τα δυο μεγάλα νεύρα.
Στο χώμα εκύλησαν, ως έπεφτε, κεφάλι, στόμα, μύτη,
πολύ πιο πριν στη γη τα γόνατα και τ᾽ αντικνήμια αγγίξουν.
Κι ο Αίας στον άψεγο αντιφώναξε τον Πολυδάμα τότε:
«Στοχάσου τώρα, Πολυδάμαντα, και πες μου την αλήθεια: 470
Δε σοζυγιάζει τον Προθήνορα τούτος εδώ που εχάθη;
Από αχαμνή γενιά δε φαίνεται, μηδέ αχαμνός κι ατός του·
αδέρφι θά ᾽λεγα του Αντήνορα του αλογατά πως είναι,
μπορεί και γιος, τι εκείνου πιότερο τη φαμελιά θυμίζει.»

Είπε, κι αλήθεια τον κατάλαβε, κι οι Τρώες επικραθήκαν· 475
και τότε ο Ακάμαντας τον Πρόμαχο χτυπά με το κοντάρι,
τον αδερφό να σώσει, που έσερνεν απ᾽ το ποδάρι εκείνος·
κι ευτύς όλο καμάρι ο Ακάμαντας σέρνει φωνή μεγάλη:
«Αργίτες, που όλο ξεφωνίζετε κι όλο φοβέρες είστε,
εμάς μονάχα λέω τα βάσανα κι οι πίκρες δε θα δέρνουν, 480
μόν᾽ κάπου κάπου θα σκοτώνεστε κι εσείς με τη σειρά σας.
Γιά δέστε τώρα πώς ο Πρόμαχος κοιμάται δαμασμένος
απ᾽ το κοντάρι μου, αξεπλέρωτος πολληώρα του αδερφού μου
να μη σταθεί ο χαμός. Καθένας μας γι᾽ αυτό παρακαλιέται,
κάποιον δικό ν᾽ αφήσει, το αίμα του να πάρει πίσω πάλε.» 485

Είπε, κι οι Αργίτες βαριοκάρδισαν το λόγο του ν᾽ ακούσουν,
μ᾽ απ᾽ όλους πιότερο ο αντροδύναμος Πηνέλαος επειράχτη,
και πέφτει απάνω στον Ακάμαντα· μα τον ξεφεύγει ετούτος
το βασιλιά Πηνέλαο, ως χύνουνταν· κι αυτός τον Ιλιονέα,
του βαριοκοπαδάρη Φόρβαντα βρίσκει το γιο, που απ᾽ όλους 490
τους Τρώες ο Ερμής αγάπα πιότερο και τού ᾽χε βιος χαρίσει,
κι είχεν υγιό από τη γυναίκα του τον Ιλιονέα μονάχα.
Κάτω απ᾽ το φρύδι τον επέτυχε, στη ρίζα του ματιού του,
και το βολβό τού βγάζει· επέρασε το μάτι το κοντάρι,
και στο κεφάλι πίσω επρόβαλε, κι αυτός τα χέρια ανοίγει 495
και πέφτει· κι ο Πηνέλαος σέρνοντας το κοφτερό σπαθί του
τού το κατέβασε κατάσβερκα, κι αντάμα με το κράνος
την κεφαλή στη γη τού επέταξε, και το τρανό κοντάρι
μέσα στο μάτι ακόμα εβρίσκουνταν· σαν παπαρούνα τότε
στους Τρώες το σήκωσε και τό ᾽δειξε, και λέει με περηφάνια: 500
«Τρεχάτε οι Τρώες και δώστε μήνυμα στον κύρη και στη μάνα
του αντρόκαρδου Ιλιονέα, στο σπίτι τους ν᾽ ασκώσουν μοιρολόγι·
τι όμοια το ταίρι και του Πρόμαχου, του γιου του Αλεγηνόρου,
δε θα χαρεί ποτέ τον άντρα της από την Τροία φτασμένο,
των Αχαιών οι γιοι σα γείρουμε με τα καράβια πίσω.» 505

Αυτά ειπε, κι όλους τότε σύγκορμη τους έκοψε τρομάρα,
κι ο καθανείς τους γύρα εκοίταζε, του Χάρου να ξεφύγει.

Πέστε μου τώρα, Μούσες, πού ᾽χετε τον Όλυμπο παλάτι,
σαν ποιός Αργίτης, ως τους έγειρε τη νίκη ο Κοσμοσείστης,
αρματωσιές του οχτρού ματόβαφες δικές του επήρε πρώτος; 510
Πρώτος ο μέγας Αίαντας χτύπησεν, ο γιος του Τελαμώνα,
τον Ύρτιο, που ήταν των αντρόκαρδων Μυσών τρανός ρηγάρχης·
κι ο Αντίλοχος μετά το Μέρμερο σκοτώνει και το Φάλκη·
το Μόρη και τον Ιπποτίωνα ρίχνει ο Μηριόνης κάτω,
τον Περιφήτη και τον Πρόθωνα στη γη ξαπλώνει ο Τεύκρος· 515
κι ο γιος του Ατρέα τον Υπερήνορα το ρήγα στο λαγγόνι
χτυπάει· βαθιά ο χαλκός, τα σπλάχνα του ξεσκίζοντας, εχώθη,
και μέσα απ᾽ την πληγή που ανοίχτηκε χιμάει γοργά η ψυχή του
να φύγει, και σκοτάδι εσκέπασε θολό τα δυο του μάτια.
Μα οι πιο πολλοί απ᾽ τον Αία, το γρήγορον υγιό του Οιλέα, χαθήκαν· 520
τι άλλος κανείς δεν του παράβγαινε, σαν έπαιρνε κυνήγι
αντρών φουσάτα που διασκόρπισαν, από το Δία σκιαγμένα.

Ὣς ἔφατ᾽, Ἀργείοισι δ᾽ ἄχος γένετ᾽ εὐξαμένοιο·
Αἴαντι δὲ μάλιστα δαΐφρονι θυμὸν ὄρινε,
τῷ Τελαμωνιάδῃ· τοῦ γὰρ πέσεν ἄγχι μάλιστα. 460
καρπαλίμως δ᾽ ἀπιόντος ἀκόντισε δουρὶ φαεινῷ.
Πουλυδάμας δ᾽ αὐτὸς μὲν ἀλεύατο κῆρα μέλαιναν
λικριφὶς ἀΐξας, κόμισεν δ᾽ Ἀντήνορος υἱὸς
Ἀρχέλοχος· τῷ γάρ ῥα θεοὶ βούλευσαν ὄλεθρον.
τόν ῥ᾽ ἔβαλεν κεφαλῆς τε καὶ αὐχένος ἐν συνεοχμῷ, 465
νείατον ἀστράγαλον, ἀπὸ δ᾽ ἄμφω κέρσε τένοντε·
τοῦ δὲ πολὺ πρότερον κεφαλὴ στόμα τε ῥῖνές τε
οὔδει πλῆντ᾽ ἤ περ κνῆμαι καὶ γοῦνα πεσόντος.
Αἴας δ᾽ αὖτ᾽ ἐγέγωνεν ἀμύμονι Πουλυδάμαντι·
«φράζεο Πουλυδάμα, καί μοι νημερτὲς ἐνίσπες, 470
ἦ ῥ᾽ οὐχ οὗτος ἀνὴρ Προθοήνορος ἀντὶ πεφάσθαι
ἄξιος; οὐ μέν μοι κακὸς εἴδεται οὐδὲ κακῶν ἔξ,
ἀλλὰ κασίγνητος Ἀντήνορος ἱπποδάμοιο,
ἢ πάϊς· αὐτῷ γὰρ γενεὴν ἄγχιστα ἐῴκει.»

Ἦ ῥ᾽ εὖ γιγνώσκων, Τρῶας δ᾽ ἄχος ἔλλαβε θυμόν. 475
ἔνθ᾽ Ἀκάμας Πρόμαχον Βοιώτιον οὔτασε δουρί,
ἀμφὶ κασιγνήτῳ βεβαώς· ὁ δ᾽ ὕφελκε ποδοῖιν.
τῷ δ᾽ Ἀκάμας ἔκπαγλον ἐπεύξατο μακρὸν ἀΰσας·
«Ἀργεῖοι ἰόμωροι, ἀπειλάων ἀκόρητοι,
οὔ θην οἴοισίν γε πόνος τ᾽ ἔσεται καὶ ὀϊζὺς 480
ἡμῖν, ἀλλά ποθ᾽ ὧδε κατακτενέεσθε καὶ ὔμμες.
φράζεσθ᾽ ὡς ὑμῖν Πρόμαχος δεδμημένος εὕδει
ἔγχει ἐμῷ, ἵνα μή τι κασιγνήτοιό γε ποινὴ
δηρὸν ἄτιτος ἔῃ· τῶ καί τίς τ᾽ εὔχεται ἀνὴρ
γνωτὸν ἐνὶ μεγάροισιν ἀρῆς ἀλκτῆρα λιπέσθαι.» 485

Ὣς ἔφατ᾽, Ἀργείοισι δ᾽ ἄχος γένετ᾽ εὐξαμένοιο·
Πηνέλεῳ δὲ μάλιστα δαΐφρονι θυμὸν ὄρινεν·
ὡρμήθη δ᾽ Ἀκάμαντος· ὁ δ᾽ οὐχ ὑπέμεινεν ἐρωὴν
Πηνελέωο ἄνακτος· ὁ δ᾽ οὔτασεν Ἰλιονῆα,
υἱὸν Φόρβαντος πολυμήλου, τόν ῥα μάλιστα 490
Ἑρμείας Τρώων ἐφίλει καὶ κτῆσιν ὄπασσε·
τῷ δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὸ μήτηρ μοῦνον τέκεν Ἰλιονῆα.
τὸν τόθ᾽ ὑπ᾽ ὀφρύος οὖτα κατ᾽ ὀφθαλμοῖο θέμεθλα,
ἐκ δ᾽ ὦσε γλήνην· δόρυ δ᾽ ὀφθαλμοῖο διαπρὸ
καὶ διὰ ἰνίου ἦλθεν, ὁ δ᾽ ἕζετο χεῖρε πετάσσας 495
ἄμφω· Πηνέλεως δὲ ἐρυσσάμενος ξίφος ὀξὺ
αὐχένα μέσσον ἔλασσεν, ἀπήραξεν δὲ χαμᾶζε
αὐτῇ σὺν πήληκι κάρη· ἔτι δ᾽ ὄβριμον ἔγχος
ἦεν ἐν ὀφθαλμῷ· ὁ δὲ φὴ κώδειαν ἀνασχὼν
πέφραδέ τε Τρώεσσι καὶ εὐχόμενος ἔπος ηὔδα· 500
«εἰπέμεναί μοι, Τρῶες, ἀγαυοῦ Ἰλιονῆος
πατρὶ φίλῳ καὶ μητρὶ γοήμεναι ἐν μεγάροισιν·
οὐδὲ γὰρ ἡ Προμάχοιο δάμαρ Ἀλεγηνορίδαο
ἀνδρὶ φίλῳ ἐλθόντι γανύσσεται, ὁππότε κεν δὴ
ἐκ Τροίης σὺν νηυσὶ νεώμεθα κοῦροι Ἀχαιῶν.» 505

Ὣς φάτο, τοὺς δ᾽ ἄρα πάντας ὑπὸ τρόμος ἔλλαβε γυῖα,
πάπτηνεν δὲ ἕκαστος ὅπῃ φύγοι αἰπὺν ὄλεθρον.

Ἔσπετε νῦν μοι, Μοῦσαι Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχουσαι,
ὅς τις δὴ πρῶτος βροτόεντ᾽ ἀνδράγρι᾽ Ἀχαιῶν
ἤρατ᾽, ἐπεί ῥ᾽ ἔκλινε μάχην κλυτὸς ἐννοσίγαιος. 510
Αἴας ῥα πρῶτος Τελαμώνιος Ὕρτιον οὖτα
Γυρτιάδην, Μυσῶν ἡγήτορα καρτεροθύμων·
Φάλκην δ᾽ Ἀντίλοχος καὶ Μέρμερον ἐξενάριξε·
Μηριόνης δὲ Μόρυν τε καὶ Ἱπποτίωνα κατέκτα,
Τεῦκρος δὲ Προθόωνά τ᾽ ἐνήρατο καὶ Περιφήτην· 515
Ἀτρεΐδης δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειθ᾽ Ὑπερήνορα, ποιμένα λαῶν,
οὖτα κατὰ λαπάρην, διὰ δ᾽ ἔντερα χαλκὸς ἄφυσσε
δῃώσας· ψυχὴ δὲ κατ᾽ οὐταμένην ὠτειλὴν
ἔσσυτ᾽ ἐπειγομένη, τὸν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψε.
πλείστους δ᾽ Αἴας εἷλεν, Ὀϊλῆος ταχὺς υἱός· 520
οὐ γάρ οἵ τις ὁμοῖος ἐπισπέσθαι ποσὶν ἦεν
ἀνδρῶν τρεσσάντων, ὅτε τε Ζεὺς ἐν φόβον ὄρσῃ.