Μεταφράσεις Ν. Καζαντζάκη - Ι. Θ. Κακριδή
Ιλιάδα 9 στ. 378-429
Κι όλα τα δώρα του τα οχτρεύομαι και για σκουπίδια τά ᾽χω.
Κι αν μού ᾽δινε και δέκα κι είκοσι φορές πιο πλήθια απ᾽ ό,τι
το βιος του τώρα ακέριο, κι έβαζε κι άλλα από πάνω ακόμα· 380
του Ορχομενού τα πλούτη αν μού ᾽δινε και της αιγύπτιας Θήβας,
που θησαυρούς κει πέρα αρίφνητους το κάθε σπίτι κρύβει,
κι είναι κι ατή της εκατόπορτη, κι από την κάθε πόρτα
διακόσιοι πολεμάρχοι χύνουνται με αμάξια ομάδι κι άτια·
κι ακόμα τόσα πλούτη αν μού ᾽δινεν, όσή ᾽ναι η σκόνη κι η άμμο, 385
πάλε δε γίνεται ο Αγαμέμνονας τη γνώμη μου ν᾽ αλλάξει,
αν τη βαριά ντροπή που μού ᾽γινε δε μου πλερώσει πρώτα.
Κι ουδέ και παίρνω του Αγαμέμνονα, του γιου του Ατρέα, την κόρη,
στα κάλλη ακόμα κι αν παράβγαινε με τη χρυσή Αφροδίτη·
της Αθηνάς της γαλανόματης στων γυναικών τις τέχνες 390
κι αν είχε μοιάσει, δεν την έπαιρνα. Δεν έλειψαν Αργίτες
πιο ταιριαστοί του και τρανότεροι ρηγάδες, να διαλέξει·
τι εμένα, αν γείρω στην πατρίδα μου με των θεών τη χάρη,
ας είν᾽ καλά ο Πηλέας, το ταίρι μου θα μου διαλέξει εκείνος.
Πολλές Ελληνοπούλες βρίσκουνται στη Φθία και στην Ελλάδα, 395
αρχοντοκόρες, οι πατέρες τους που κυβερνούνε κάστρα·
όποια απ᾽ αυτές θελήσω, ταίρι μου την κάνω αγαπημένο.
Κιόλας εκεί η καρδιά μου η πέρφανη με κέντριζε ολοένα
να πάρω μια που να μου ταίριαζε, γυναίκα να την έχω,
κι όσα αγαθά ο Πηλέας απόχτησε να χαίρουμαι μαζί της· 400
τι όσο η ζωή μου αξίζει, αλάκερα τα πλούτη δεν αξίζουν
που έκρυβε, λένε, το πολύκοσμο της Τροίας εντός του κάστρο,
στα χρόνια της ειρήνης, άλλοτε, πριν οι Αχαιοί προβάλουν·
κι ουδέ όσα μέσα κλει το πέτρινο του Σαϊτευτή κατώφλι,
του Απόλλωνα, στην κακοτράχαλη, πετραδερή Πυθώνα. 405
Τα παχιά πρόβατα κουρσεύουνται, κουρσεύουνται τα βόδια,
τα ξανθοκέφαλα αγοράζουνται φαριά και τα τριπόδια·
μόνο η ζωή του ανθρώπου, ως ξέφυγε της δοντωσιάς το φράχτη,
πίσω δε γέρνει, δεν κουρσεύεται, δεν πιάνεται ποτέ της.
Τό ᾽χω ακουστά απ᾽ τη χιοναστράγαλη μητέρα μου τη Θέτη: 410
διπλούς για μένα οι Μοίρες άνοιξαν τους δρόμους του θανάτου·
αν απομείνω εδώ και μάχουμαι γύρω απ᾽ των Τρώων το κάστρο,
ξοπίσω δε γυρνώ, μα αθάνατο θα μείνει τ᾽ όνομά μου.
Αν ίσως πάλε γείρω σπίτι μου, στη γη την πατρική μου,
πια θα μου λείψει κάθε παίνεμα τρανό, κι ωστόσο χρόνια 415
θά ᾽χω να ζω πολλά, κι ο θάνατος θ᾽ αργήσει να με πάρει.
Και σεις οι επίλοιποι θα τό ᾽θελα το λόγο μου ν᾽ ακούστε:
γυρνάτε πίσω στην πατρίδα σας, τι πια δε θα το βρείτε
της Τροίας το τέλος της απόγκρεμης· ο Δίας ο βροντολάλος
το χέρι του άπλωσε από πάνω της, κι αυτοί κουράγιο επήραν. 420
Τραβάτε τώρα εσείς στους άρχοντες των Αχαιών να πείτε
το μήνυμά μου (των πρωτόγερων το χρέος μαθές αυτό ᾽ναι),
να στοχαστούν καμιά καλύτερη βουλή να πάρουν, άλλη,
που να γλιτώσει και τ᾽ αργίτικα καράβια και τ᾽ ασκέρια
στα βαθουλά αποδίπλα τ᾽ άρμενα· τι αυτή που τώρα επήραν 425
δεν έπιασε· τι εγώ τη μάνητα θαρρέψαν πως θ᾽ αφήσω.
Όμως μπορεί να μείνει ο Φοίνικας να κοιμηθεί κοντά μας,
μαζί πα στ᾽ άρμενα να φύγουμε για την πατρίδα πίσω
αύριο ταχιά, κι αυτός αν τό ᾽θελε· δε λέω να τον ζορίσω.»
ἐχθρὰ δέ μοι τοῦ δῶρα, τίω δέ μιν ἐν καρὸς αἴσῃ.
οὐδ᾽ εἴ μοι δεκάκις τε καὶ εἰκοσάκις τόσα δοίη
ὅσσα τέ οἱ νῦν ἔστι, καὶ εἴ ποθεν ἄλλα γένοιτο, 380
οὐδ᾽ ὅσ᾽ ἐς Ὀρχομενὸν ποτινίσεται, οὐδ᾽ ὅσα Θήβας
Αἰγυπτίας, ὅθι πλεῖστα δόμοις ἐν κτήματα κεῖται,
αἵ θ᾽ ἑκατόμπυλοί εἰσι, διηκόσιοι δ᾽ ἀν᾽ ἑκάστας
ἀνέρες ἐξοιχνεῦσι σὺν ἵπποισιν καὶ ὄχεσφιν·
οὐδ᾽ εἴ μοι τόσα δοίη ὅσα ψάμαθός τε κόνις τε, 385
οὐδέ κεν ὧς ἔτι θυμὸν ἐμὸν πείσει᾽ Ἀγαμέμνων,
πρίν γ᾽ ἀπὸ πᾶσαν ἐμοὶ δόμεναι θυμαλγέα λώβην.
κούρην δ᾽ οὐ γαμέω Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο,
οὐδ᾽ εἰ χρυσείῃ Ἀφροδίτῃ κάλλος ἐρίζοι,
ἔργα δ᾽ Ἀθηναίῃ γλαυκώπιδι ἰσοφαρίζοι· 390
οὐδέ μιν ὧς γαμέω· ὁ δ᾽ Ἀχαιῶν ἄλλον ἑλέσθω,
ὅς τις οἷ τ᾽ ἐπέοικε καὶ ὃς βασιλεύτερός ἐστιν.
ἢν γὰρ δή με σαῶσι θεοὶ καὶ οἴκαδ᾽ ἵκωμαι,
Πηλεύς θήν μοι ἔπειτα γυναῖκά γε μάσσεται αὐτός.
πολλαὶ Ἀχαιΐδες εἰσὶν ἀν᾽ Ἑλλάδα τε Φθίην τε, 395
κοῦραι ἀριστήων, οἵ τε πτολίεθρα ῥύονται,
τάων ἥν κ᾽ ἐθέλωμι φίλην ποιήσομ᾽ ἄκοιτιν.
ἔνθα δέ μοι μάλα πολλὸν ἐπέσσυτο θυμὸς ἀγήνωρ
γήμαντα μνηστὴν ἄλοχον, ἐϊκυῖαν ἄκοιτιν,
κτήμασι τέρπεσθαι τὰ γέρων ἐκτήσατο Πηλεύς· 400
οὐ γὰρ ἐμοὶ ψυχῆς ἀντάξιον οὐδ᾽ ὅσα φασὶν
Ἴλιον ἐκτῆσθαι εὖ ναιόμενον πτολίεθρον,
τὸ πρὶν ἐπ᾽ εἰρήνης, πρὶν ἐλθεῖν υἷας Ἀχαιῶν,
οὐδ᾽ ὅσα λάϊνος οὐδὸς ἀφήτορος ἐντὸς ἐέργει
Φοίβου Ἀπόλλωνος, Πυθοῖ ἔνι πετρηέσσῃ. 405
ληϊστοὶ μὲν γάρ τε βόες καὶ ἴφια μῆλα,
κτητοὶ δὲ τρίποδές τε καὶ ἵππων ξανθὰ κάρηνα·
ἀνδρὸς δὲ ψυχὴ πάλιν ἐλθεῖν οὔτε λεϊστὴ
οὔθ᾽ ἑλετή, ἐπεὶ ἄρ κεν ἀμείψεται ἕρκος ὀδόντων.
μήτηρ γάρ τέ μέ φησι θεὰ Θέτις ἀργυρόπεζα 410
διχθαδίας κῆρας φερέμεν θανάτοιο τέλος δέ.
εἰ μέν κ᾽ αὖθι μένων Τρώων πόλιν ἀμφιμάχωμαι,
ὤλετο μέν μοι νόστος, ἀτὰρ κλέος ἄφθιτον ἔσται·
εἰ δέ κεν οἴκαδ᾽ ἵκωμι φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν,
ὤλετό μοι κλέος ἐσθλόν, ἐπὶ δηρὸν δέ μοι αἰὼν 415
ἔσσεται, οὐδέ κέ μ᾽ ὦκα τέλος θανάτοιο κιχείη.
καὶ δ᾽ ἂν τοῖς ἄλλοισιν ἐγὼ παραμυθησαίμην
οἴκαδ᾽ ἀποπλείειν, ἐπεὶ οὐκέτι δήετε τέκμωρ
Ἰλίου αἰπεινῆς· μάλα γάρ ἑθεν εὐρύοπα Ζεὺς
χεῖρα ἑὴν ὑπερέσχε, τεθαρσήκασι δὲ λαοί. 420
ἀλλ᾽ ὑμεῖς μὲν ἰόντες ἀριστήεσσιν Ἀχαιῶν
ἀγγελίην ἀπόφασθε —τὸ γὰρ γέρας ἐστὶ γερόντων—
ὄφρ᾽ ἄλλην φράζωνται ἐνὶ φρεσὶ μῆτιν ἀμείνω,
ἥ κέ σφιν νῆάς τε σαῷ καὶ λαὸν Ἀχαιῶν
νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇς, ἐπεὶ οὔ σφισιν ἥδε γ᾽ ἑτοίμη, 425
ἣν νῦν ἐφράσσαντο ἐμεῦ ἀπομηνίσαντος·
Φοῖνιξ δ᾽ αὖθι παρ᾽ ἄμμι μένων κατακοιμηθήτω,
ὄφρα μοι ἐν νήεσσι φίλην ἐς πατρίδ᾽ ἕπηται
αὔριον, ἢν ἐθέλῃσιν· ἀνάγκῃ δ᾽ οὔ τί μιν ἄξω.»