Ιλιάδα 16 στ. 351-418 | Ομηρικά Έπη

Σκοτώσαν έτσι οι Αργίτες κύβερνοι καθείς κι από ᾽ναν άντρα.
Πώς λύκοι ξαγριεμένοι ρίχνουνται σε αρνιά, σε ρίφια απάνω,
αρπάζοντάς τα απ᾽ τα κοπάδια τους, που ανέμελος τσοπάνος
τ᾽ αφήκε στα βουνά και σκόρπισαν, κι εκείνοι βλέποντάς τα
χιμούν με βιάση στ᾽ αρνοκάτσικα με την καρδιά την τρέμια· 355
όμοια στους Τρώες κι οι Αργίτες χίμιξαν, κι αυτοί μεμιάς το ρίχνουν
με τρόμο στο φευγιό σκληρίζοντας, πάσα αντριγιά ξεχνώντας.

Κι ο μέγας Αίας να ρίξει εγύρευε στο χαλκοκράνη πάντα
τον Έχτορα, μ᾽ αυτός, κατέχοντας την τέχνη του πολέμου,
τους ώμους τους φαρδιούς εσκέπαζε με ταύρινο σκουτάρι, 360
και τις σαϊτιές που βούιζαν ξέφευγε, τις κονταριές που εβρόντουν,
τι τό ᾽νιωθε καλά πως έγερνε τώρα απ᾽ την άλλη η νίκη·
μα κι έτσι έμενε εκεί, παλεύοντας να σώσει τους συντρόφους.

Πώς απ᾽ τον Όλυμπο ένα σύγνεφο προς τ᾽ ουρανού τα βάθη
τα ξάστερα πλαταίνει, ο δρόλαπας καθώς του Δία ξεσπάζει· 365
όμοια κι εκείνοι εσκούζαν κι έφευγαν απ᾽ τα καράβια τότε,
και δίχως τάξη πίσω εδιάβαιναν· και τ᾽ άτια ξεμακραίναν
γοργά τον Έχτορα συνάρματο, τους άλλους παρατώντας
τους Τρώες, που το ανοιχτό τούς μπόδιζε χαντάκι αθέλητά τους.
Πολλά φαριά, τ᾽ αμάξια σέρνοντας γοργά, μες στο χαντάκι, 370
του τιμονιού την άκρια ως έσπαζαν, τ᾽ αρχονταμάξια αφήναν.
Ξοπίσω ο Πάτροκλος, γκαρδιώνοντας τους Αχαιούς, τραβούσε
το χαλασμό των Τρώων γυρεύοντας· κι αυτοί γεμίζαν όλες
τις στράτες σκόρπιοι με συντάραχο και χλαλοή, κι η σκόνη
ψηλά κάτω απ᾽ τα νέφη απλώνουνταν, και πιλαλούσαν τ᾽ άτια 375
μακριά από τα καλύβια κι άρμενα, να παν στο κάστρο πίσω.
Κι ο Πάτροκλος εκεί που πιότερους θωρούσε ανταριασμένους
χυνόταν με φοβέρες, κι έπεφταν κάτω απ᾽ τ᾽ αξόνια εκείνοι
με το κεφάλι, και τ᾽ αμάξια τους αναποδογυρίζαν.
Και το χαντάκι αντίκρα επήδηξαν τα γρήγορα άλογά του, 380
τ᾽ αθάνατα, οι θεοί που κάποτε χαρίσαν στον Πηλέα,
μπροστά χιμώντας, τι στον Έχτορα να ρίξει ελαχταρούσε·
όμως εκείνον τον ξεμάκραιναν τα γρήγορα άλογά του.
Πώς όντας πιάσει μπόρα, αλάκερη πλαντάζει η γης η μαύρη,
κάποιαν ημέρα του χινόπωρου, νεροποντή σα στέλνει 385
ο Δίας, καθώς τον πήρε η μάνητα κι η οργή για τους ανθρώπους,
στην αγορά που κρίνουν άνομα, στραβά κρισολογώντας,
και λαχπατούν το δίκιο αψήφιστα κι ουδέ θεούς λογιάζουν·
τους ποταμούς τους όλους ξέχειλους θωρούν να τρέχουν τότε,
και τις πλαγιές τα ξερορέματα να κόβουν πλημμυρώντας, 390
που απ᾽ το βουνό με ορμή στη θάλασσα τη σκοτεινή ως κυλούνε,
μουγκρίζουν δυνατά, ρημάζοντας τους μόχτους των ανθρώπων·
όμοια βαριά εμουγκρίζαν τρέχοντας κι οι τρωικές φοράδες.

Και σύντας άριεψεν ο Πάτροκλος τις φάλαγγες τις πρώτες,
πίσω ξανά στα πλοία τις έσπρωξε· κι ουδέ στο κάστρο μέσα 395
να μπούν τους άφηνε, κι ας τό ᾽θελαν, μόν᾽ έσφαζε χιμώντας
ολούθε, στο ποτάμι ανάμεσα και στο αψηλό το τείχος
και στα καράβια, πίσω παίρνοντας το αίμα πολλών που επέσαν.
Τον Πρόνοο πρώτο τότε εχτύπησε με το λαμπρό κοντάρι,
γυμνός πλάι στο σκουτάρι ως έμεινε, και την ορμή τού κόβει. 400
Βρόντηξε πέφτοντας· κι ο Πάτροκλος στο Θέστορα, του Ηνόπου
το γιο, χιμώντας πάνω ―κάθουνταν στ᾽ ώριο του αμάξι ετούτος
κουβαριαστός, τι ο νους του εσάστισε, και τα λουριά απ᾽ τα χέρια
τού ξέφυγαν· κι εκείνος σίμωσε και στη δεξιά μασέλα
τον κονταρεύει, και του πέρασε τα δόντια ως πέρα, κι έτσι 405
με το κοντάρι τον ανάσυρεν απ᾽ του αμαξιού το γύρο,
σε κάβο όπως ψαράς που κάθεται και σέρνει με τ᾽ αγκίστρι
και με το λιναρένιο αρμίδι του τρανό απ᾽ το κύμα ψάρι·
όμοια τον έσερνε απ᾽ τ᾽ αμάξι του με ορθάνοιχτο το στόμα,
κι όπως τον έσπρωξε τ᾽ απίστομα, ξεψύχησε πεσμένος. 410
Μετά, ως χιμούσε ο Ερύλαος πάνω του, στην κεφαλή τού ρίχνει
καταμεσός κοτρόνι, κι έσκισε στη μέση εκείνη ακέρια
στο στέριο μέσα κράνος· κι έπεσε τ᾽ απίστομα στο χώμα,
και γύραθέ του εχύθη ο θάνατος ο ψυχοκαταλύτης.
Μετά στον Πύρη, στον Ερύμαντα χιμίζει και στου Αργέου 415
το γιο Πολύμηλο, στον Εύιππο, στον αντρειωμένο Επάλτη,
και στον Εχίο και στον Τληπόλεμο και στον Ιφέα το γαύρο,
κι όλους απανωτά τους σώριασε στη γη την πολυθρόφα.

Οὗτοι ἄρ᾽ ἡγεμόνες Δαναῶν ἕλον ἄνδρα ἕκαστος.
ὡς δὲ λύκοι ἄρνεσσιν ἐπέχραον ἢ ἐρίφοισι
σίνται, ὑπὲκ μήλων αἱρεύμενοι, αἵ τ᾽ ἐν ὄρεσσι
ποιμένος ἀφραδίῃσι διέτμαγεν· οἱ δὲ ἰδόντες
αἶψα διαρπάζουσιν ἀνάλκιδα θυμὸν ἐχούσας· 355
ὣς Δαναοὶ Τρώεσσιν ἐπέχραον· οἱ δὲ φόβοιο
δυσκελάδου μνήσαντο, λάθοντο δὲ θούριδος ἀλκῆς.

Αἴας δ᾽ ὁ μέγας αἰὲν ἐφ᾽ Ἕκτορι χαλκοκορυστῇ
ἵετ᾽ ἀκοντίσσαι· ὁ δὲ ἰδρείῃ πολέμοιο,
ἀσπίδι ταυρείῃ κεκαλυμμένος εὐρέας ὤμους, 360
σκέπτετ᾽ ὀϊστῶν τε ῥοῖζον καὶ δοῦπον ἀκόντων.
ἦ μὲν δὴ γίγνωσκε μάχης ἑτεραλκέα νίκην·
ἀλλὰ καὶ ὧς ἀνέμιμνε, σάω δ᾽ ἐρίηρας ἑταίρους.

Ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἀπ᾽ Οὐλύμπου νέφος ἔρχεται οὐρανὸν εἴσω
αἰθέρος ἐκ δίης, ὅτε τε Ζεὺς λαίλαπα τείνῃ, 365
ὣς τῶν ἐκ νηῶν γένετο ἰαχή τε φόβος τε,
οὐδὲ κατὰ μοῖραν πέραον πάλιν. Ἕκτορα δ᾽ ἵπποι
ἔκφερον ὠκύποδες σὺν τεύχεσι, λεῖπε δὲ λαὸν
Τρωϊκόν, οὓς ἀέκοντας ὀρυκτὴ τάφρος ἔρυκε.
πολλοὶ δ᾽ ἐν τάφρῳ ἐρυσάρματες ὠκέες ἵπποι 370
ἄξαντ᾽ ἐν πρώτῳ ῥυμῷ λίπον ἅρματ᾽ ἀνάκτων,
Πάτροκλος δ᾽ ἕπετο σφεδανὸν Δαναοῖσι κελεύων,
Τρωσὶ κακὰ φρονέων· οἱ δὲ ἰαχῇ τε φόβῳ τε
πάσας πλῆσαν ὁδούς, ἐπεὶ ἂρ τμάγεν· ὕψι δ᾽ ἀέλλη
σκίδναθ᾽ ὑπὸ νεφέων, τανύοντο δὲ μώνυχες ἵπποι 375
ἄψορρον προτὶ ἄστυ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων.
Πάτροκλος δ᾽ ᾗ πλεῖστον ὀρινόμενον ἴδε λαόν,
τῇ ῥ᾽ ἔχ᾽ ὁμοκλήσας· ὑπὸ δ᾽ ἄξοσι φῶτες ἔπιπτον
πρηνέες ἐξ ὀχέων, δίφροι δ᾽ ἀνακυμβαλίαζον.
ἀντικρὺ δ᾽ ἄρα τάφρον ὑπέρθορον ὠκέες ἵπποι 380
ἄμβροτοι, οὓς Πηλῆϊ θεοὶ δόσαν ἀγλαὰ δῶρα,
πρόσσω ἱέμενοι, ἐπὶ δ᾽ Ἕκτορι κέκλετο θυμός·
ἵετο γὰρ βαλέειν· τὸν δ᾽ ἔκφερον ὠκέες ἵπποι.
ὡς δ᾽ ὑπὸ λαίλαπι πᾶσα κελαινὴ βέβριθε χθὼν
ἤματ᾽ ὀπωρινῷ, ὅτε λαβρότατον χέει ὕδωρ 385
Ζεύς, ὅτε δή ῥ᾽ ἄνδρεσσι κοτεσσάμενος χαλεπήνῃ,
οἳ βίῃ εἰν ἀγορῇ σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας,
ἐκ δὲ δίκην ἐλάσωσι, θεῶν ὄπιν οὐκ ἀλέγοντες·
τῶν δέ τε πάντες μὲν ποταμοὶ πλήθουσι ῥέοντες,
πολλὰς δὲ κλιτῦς τότ᾽ ἀποτμήγουσι χαράδραι, 390
ἐς δ᾽ ἅλα πορφυρέην μεγάλα στενάχουσι ῥέουσαι
ἐξ ὀρέων ἐπικάρ, μινύθει δέ τε ἔργ᾽ ἀνθρώπων·
ὣς ἵπποι Τρῳαὶ μεγάλα στενάχοντο θέουσαι.

Πάτροκλος δ᾽ ἐπεὶ οὖν πρώτας ἐπέκερσε φάλαγγας,
ἂψ ἐπὶ νῆας ἔεργε παλιμπετές, οὐδὲ πόληος 395
εἴα ἱεμένους ἐπιβαινέμεν, ἀλλὰ μεσηγὺ
νηῶν καὶ ποταμοῦ καὶ τείχεος ὑψηλοῖο
κτεῖνε μεταΐσσων, πολέων δ᾽ ἀπετίνυτο ποινήν.
ἔνθ᾽ ἤτοι Πρόνοον πρῶτον βάλε δουρὶ φαεινῷ,
στέρνον γυμνωθέντα παρ᾽ ἀσπίδα, λῦσε δὲ γυῖα· 400
δούπησεν δὲ πεσών· ὁ δὲ Θέστορα, Ἤνοπος υἱόν,
δεύτερον ὁρμηθείς —ὁ μὲν εὐξέστῳ ἐνὶ δίφρῳ
ἧστο ἀλείς· ἐκ γὰρ πλήγη φρένας, ἐκ δ᾽ ἄρα χειρῶν
ἡνία ἠΐχθησαν— ὁ δ᾽ ἔγχεϊ νύξε παραστὰς
γναθμὸν δεξιτερόν, διὰ δ᾽ αὐτοῦ πεῖρεν ὀδόντων, 405
ἕλκε δὲ δουρὸς ἑλὼν ὑπὲρ ἄντυγος, ὡς ὅτε τις φὼς
πέτρῃ ἔπι προβλῆτι καθήμενος ἱερὸν ἰχθὺν
ἐκ πόντοιο θύραζε λίνῳ καὶ ἤνοπι χαλκῷ·
ὣς ἕλκ᾽ ἐκ δίφροιο κεχηνότα δουρὶ φαεινῷ,
κὰδ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπὶ στόμ᾽ ἔωσε· πεσόντα δέ μιν λίπε θυμός. 410
αὐτὰρ ἔπειτ᾽ Ἐρύλαον ἐπεσσύμενον βάλε πέτρῳ
μέσσην κὰκ κεφαλήν· ἡ δ᾽ ἄνδιχα πᾶσα κεάσθη
ἐν κόρυθι βριαρῇ· ὁ δ᾽ ἄρα πρηνὴς ἐπὶ γαίῃ
κάππεσεν, ἀμφὶ δέ μιν θάνατος χύτο θυμοραϊστής.
αὐτὰρ ἔπειτ᾽ Ἐρύμαντα καὶ Ἀμφοτερὸν καὶ Ἐπάλτην, 415
Τληπόλεμόν τε Δαμαστορίδην Ἐχίον τε Πύριν τε,
Ἰφέα τ᾽ Εὔιππόν τε καὶ Ἀργεάδην Πολύμηλον,
πάντας ἐπασσυτέρους πέλασε χθονὶ πουλυβοτείρῃ.