Μεταφράσεις Ν. Καζαντζάκη - Ι. Θ. Κακριδή
Ιλιάδα 18 στ. 202-242
Αυτά ειπε η γοργοπόδαρη Ίριδα, και φεύγει πίσω πάλε·
τότε ο Αχιλλέας ορθός πετάχτηκε· στους στέριους του ώμους πάνω
ρίχνει η Αθηνά το βροντοσκούταρο το κροσσωτό, και γύρω
την κεφαλή η θεά η τρισεύγενη με νέφος στεφανώνει 205
ολόχρυσο, κι απάνω του άναβε φωτιά φλογολαμπούσα.
Πώς από κάστρο ξεπετάγεται καπνός ψηλά στα ουράνια
μακριάθε από νησί, που τό ᾽ζωσαν οχτροί και το χτυπούνε,
κι αυτοί όλη μέρα στήνουν πόλεμο σε λυσσασμένο αγώνα
πάνω απ᾽ το κάστρο τους· μα ως έγειρε κι εχάθη ο γήλιος, τότε 210
φωτιές ανάβουν ασταμάτητα, κι η λάμψη ξεπετιέται
κι ανηφοράει ψηλά, οι γειτόνοι τους για να τη δουν τρογύρα,
μπορεί να ᾽ρθούν με τα καράβια τους να τους γλιτώσουν· όμοια
κι η λάμψη απ᾽ του Αχιλλέα τινάζουνταν την κεφαλή στα αιθέρια·
και στο χαντάκι, απ᾽ το καστρότειχο πιο πέρα, ανέβη, αλάργα 215
απ᾽ τους Αργίτες, τι της μάνας του σεβάστη την ορμήνια.
Κι ως εκεί πάνω εστάθη, εχούγιαξε, και χωριστά η Παλλάδα
σέρνει Αθηνά φωνή, κι ανείπωτο στους Τρώες ασκώνει τρόμο.
Πώς βροντερός ο αχός της σάλπιγγας γρικιέται, ως τη βαρούνε
ψηλά από κάστρο, οχτροί που τό ᾽ζωσαν ψυχοκαταλυτάδες· 220
όμοια βουερός ο αχός γρικήθηκε κι απ᾽ του Αχιλλέα το στόμα.
Κι εκείνοι, ως του Αχιλλέα το σκούξιμο το βροντολάλο ακούσαν,
μέσα βαθιά τους όλοι ετρόμαξαν· και τα ωριοχήτικα άτια
τη συφορά ψυχανεμίστηκαν και διαγυρνούν τ᾽ αμάξια.
Κι οι αμαξολάτες τους τα σάστισαν, την άγρια φλόγα ως είδαν 225
ψηλά από το κεφάλι αδάμαστη του αντρόκαρδου Αχιλλέα
ν᾽ ανάβει ―κι η Αθηνά την άναβεν, η γλαυκομάτα κόρη.
Τρεις ο Αχιλλέας φορές εχούγιαξεν απ᾽ το χαντάκι απάνω,
και τρεις φορές οι Τρώες τα σάστισαν κι οι ξακουστοί συμμάχοι·
κι ακόμα δώδεκα σκοτώθηκαν τρανοί αντρειωμένοι τότε 230
απ᾽ τα ίδια τους κοντάρια κι άλογα· κι οι Αργίτες απ᾽ την άλλη
απ᾽ τις ριξιές μακριά τον Πάτροκλο με προθυμιά τραβώντας
σε νεκροκρέβατο τον ξάπλωσαν. Τρογύρα οι σύντροφοί του
κλαίοντας τον ζώσαν· κι ο φτερόποδος πίσω Αχιλλέας τραβούσε
κι έχυνε μαύρα δάκρυα, βλέποντας τον γκαρδιακό του ακράνη 235
σε νεκροκρέβατο να κείτεται κονταροσπαραγμένος.
Τον είχε προβοδήσει πού ᾽φευγε με αλόγατα κι αμάξια
στη μάχη, όμως ξανά δε γύρισε, να τον καλωσορίσει.
Κι η Ήρα την ώρα αυτή η βοϊδόματη τον αξεκούραστο Ήλιο
να γείρει στανικώς ξαπόστειλε στου Ωκεανού το ρέμα. 240
Κι έγειρε ο γήλιος και βασίλεψε· κι οι παινεμένοι Αργίτες
σκολνούν τον καταλύτη πόλεμο και το σκληρό το απάλε.
Ἡ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰποῦσ᾽ ἀπέβη πόδας ὠκέα Ἶρις,
αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς ὦρτο Διῒ φίλος· ἀμφὶ δ᾽ Ἀθήνη
ὤμοις ἰφθίμοισι βάλ᾽ αἰγίδα θυσσανόεσσαν,
ἀμφὶ δέ οἱ κεφαλῇ νέφος ἔστεφε δῖα θεάων 205
χρύσεον, ἐκ δ᾽ αὐτοῦ δαῖε φλόγα παμφανόωσαν.
ὡς δ᾽ ὅτε καπνὸς ἰὼν ἐξ ἄστεος αἰθέρ᾽ ἵκηται,
τηλόθεν ἐκ νήσου, τὴν δήϊοι ἀμφιμάχωνται,
οἵ τε πανημέριοι στυγερῷ κρίνονται Ἄρηϊ
ἄστεος ἐκ σφετέρου· ἅμα δ᾽ ἠελίῳ καταδύντι 210
πυρσοί τε φλεγέθουσιν ἐπήτριμοι, ὑψόσε δ᾽ αὐγὴ
γίγνεται ἀΐσσουσα περικτιόνεσσιν ἰδέσθαι,
αἴ κέν πως σὺν νηυσὶν ἄρεω ἀλκτῆρες ἵκωνται·
ὣς ἀπ᾽ Ἀχιλλῆος κεφαλῆς σέλας αἰθέρ᾽ ἵκανε·
στῆ δ᾽ ἐπὶ τάφρον ἰὼν ἀπὸ τείχεος, οὐδ᾽ ἐς Ἀχαιοὺς 215
μίσγετο· μητρὸς γὰρ πυκινὴν ὠπίζετ᾽ ἐφετμήν.
ἔνθα στὰς ἤϋσ᾽, ἀπάτερθε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη
φθέγξατ᾽· ἀτὰρ Τρώεσσιν ἐν ἄσπετον ὦρσε κυδοιμόν.
ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἀριζήλη φωνή, ὅτε τ᾽ ἴαχε σάλπιγξ
ἄστυ περιπλομένων δηΐων ὕπο θυμοραϊστέων, 220
ὣς τότ᾽ ἀριζήλη φωνὴ γένετ᾽ Αἰακίδαο.
οἱ δ᾽ ὡς οὖν ἄϊον ὄπα χάλκεον Αἰακίδαο,
πᾶσιν ὀρίνθη θυμός· ἀτὰρ καλλίτριχες ἵπποι
ἂψ ὄχεα τρόπεον· ὄσσοντο γὰρ ἄλγεα θυμῷ.
ἡνίοχοι δ᾽ ἔκπληγεν, ἐπεὶ ἴδον ἀκάματον πῦρ 225
δεινὸν ὑπὲρ κεφαλῆς μεγαθύμου Πηλεΐωνος
δαιόμενον· τὸ δὲ δαῖε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη.
τρὶς μὲν ὑπὲρ τάφρου μεγάλ᾽ ἴαχε δῖος Ἀχιλλεύς,
τρὶς δὲ κυκήθησαν Τρῶες κλειτοί τ᾽ ἐπίκουροι.
ἔνθα δὲ καὶ τότ᾽ ὄλοντο δυώδεκα φῶτες ἄριστοι 230
ἀμφὶ σφοῖς ὀχέεσσι καὶ ἔγχεσιν. αὐτὰρ Ἀχαιοὶ
ἀσπασίως Πάτροκλον ὑπὲκ βελέων ἐρύσαντες
κάτθεσαν ἐν λεχέεσσι· φίλοι δ᾽ ἀμφέσταν ἑταῖροι
μυρόμενοι· μετὰ δέ σφι ποδώκης εἵπετ᾽ Ἀχιλλεὺς
δάκρυα θερμὰ χέων, ἐπεὶ εἴσιδε πιστὸν ἑταῖρον 235
κείμενον ἐν φέρτρῳ δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ,
τόν ῥ᾽ ἤτοι μὲν ἔπεμπε σὺν ἵπποισιν καὶ ὄχεσφιν
ἐς πόλεμον, οὐδ᾽ αὖτις ἐδέξατο νοστήσαντα.
Ἠέλιον δ᾽ ἀκάμαντα βοῶπις πότνια Ἥρη
πέμψεν ἐπ᾽ Ὠκεανοῖο ῥοὰς ἀέκοντα νέεσθαι· 240
ἠέλιος μὲν ἔδυ, παύσαντο δὲ δῖοι Ἀχαιοὶ
φυλόπιδος κρατερῆς καὶ ὁμοιΐου πολέμοιο.