Ιλιάδα 23 στ. 612-675

Είπε, και δίνει στο Νοήμονα, του Αντίλοχου το φίλο,
το άλογο ευτύς, κι ατός του εκράτησε το αστραφτερό λεβέτι.
Και το χρυσάφι, τα δυο τάλαντα, πήρε μετά ο Μηριόνης,
σαν πού ᾽ρθε τέταρτος· κι ως έμενε πια το βραβείο το πέμπτο, 615
η κούπα η δίγουβη, του Νέστορα τη χάρισε ο Αχιλλέας.
Κι ως ήρθε ομπρός του μες στη σύναξη βαστώντας τη, του λέει:
«Δέξου και συ την κούπα, γέροντα, και φύλαχ᾽ τη, απ᾽ το ξόδι
νά ᾽χεις μια θύμηση του Πάτροκλου· τι πια μες στους Αργίτες
δε θα τον δεις ποτέ σου· χάρισμα σου δίνω αυτό να τό ᾽χεις· 620
τι μήτε στης πυγμής το αγώνισμα θα πάρεις μέρος τώρα,
κι ουδέ και στο κονταροχτύπημα, κι ουδέ στην πάλη, κι ούτε
θα βγείς να τρέξεις· τα γεράματα σ᾽ έχουν πλακώσει τα έρμα!»

Έτσι μιλώντας τού την έδωκε, κι αυτός την αποδέχτη
όλο χαρά, και με ανεμάρπαστα του συντυχαίνει λόγια: 625
«Γιε μου, όλα τούτα που μου μίλησες σωστά και δίκια αλήθεια·
τι δε με ακούν, καλέ, τα γόνατα πια τώρα, ουδέ τα χέρια
σαλεύουν σαν και πριν ανάλαφρα δεξόζερβα στους ώμους.
Αχ, νιος και νά ᾽μουν, αξεθύμαστη τη δύναμή μου νά ᾽χα,
σαν τότε, στο Βουπράσιο πού ᾽γινε του Αμαρυγκέα το ξόδι, 630
στων Επειών το κάστρο, κι έστησαν οι γιοι του ρήγα αγώνες·
τι εκεί δε στάθηκε παρόμοιος μου μήτε Επειός κανένας
μήτε Αιτωλός αλήθεια αντρόψυχος, και μήτε καν Πυλιώτης.
Στην πυγμαχία του Ηνόπου ενίκησα το γιο, τον Κλυτομήδη,
στην πάλη τον Αγκαίο, που αντίμαχος μου εστάθη, απ᾽ την Πλευρώνα· 635
τον Ίφικλο στο δρόμο επέρασα, κι ας ήταν φτεροπόδης,
και στο κοντάρι τον Πολύδωρο και το Φυλέα κερδίζω.
Στ᾽ άλογα μόνο με προσπέρασαν οι γιοι του Αχτόρου τότε,
που ήτανε δυο και πίσω με άφησαν, τη νίκη λαχταρώντας·
τι εδώ τα πιο τρανά μάς πρόσμεναν βραβεία μες σ᾽ όλα τ᾽ άλλα· 640
κι ήταν αδέρφια διδυμάρικα· τα γκέμια εκράτα ο πρώτος,
τα γκέμια εκράτα αυτός, κι ο δεύτερος μαστίγωνε τους μαύρους.
Τέτοιος εστάθηκα· μ᾽ ας γνοιάζουνται πια τώρα οι νιότεροί μου
σ᾽ έτοιες δουλειές. Κι εγώ, που τ᾽ άραχλα γεράματα με ζώσαν,
αναμερίζω, κι ας ξεχώριζα στους αντρειωμένους τότε. 645
Μα τώρα σύρε, για το σύντροφο ξακλούθα τους αγώνες,
κι αυτό το παίρνω εγώ χαρούμενος, και φραίνεται η καρδιά μου
που δεν ξεχνάς με (τι σε αγάπησα κι εγώ) και το θυμάσαι
να με τιμάς, σαν που ταιριάζει μου μες στους Αργίτες όλους.
Οι αθάνατοι γι᾽ αυτά ας σου δώσουνε τ᾽ ό,τι ποθεί η καρδιά σου!» 650

Αυτά ειπε, κι ο Αχιλλέας ξανάγειρε μες στο πολύ τ᾽ ασκέρι,
τα λόγια τα καλά του Νέστορα σαν άκουσε ως την άκρη.

Και τότε τα βραβεία της άσπλαχνης της πυγμαχίας πιθώνει·
φέρνει και δένει μπρος στη σύναξη γομάρικο μουλάρι,
εξάχρονο, άστρωτο, που ζόρικο πολύ ᾽ναι να το στρώσεις. 655
Κι ακόμα βάζει κούπα δίγουβη να πάρει ο νικημένος.
Ορθός στη μέση τότε στέκοντας στους Αχαιούς φωνάζει:
«Υγιέ του Ατρέα και σεις επίλοιποι καλαντρειωμένοι Αργίτες,
άντρες για τούτα δυο ας φωνάξουμε, τους πιο τρανούς, ολόρθοι
να χτυπηθούνε με τους γρόθους τους· και σ᾽ όποιον απ᾽ τους δυο τους 660
μπρος σε ολονών εδώ τα μάτια μας τη νίκη δώσει ο Φοίβος,
τη μούλα ας πάρει τη γομάρικη να γείρει στο καλύβι·
κι ο νικημένος τη διπλόγουβη την κούπα θα κερδέψει.»

Αυτά ειπε, κι ο Επειός, ο αντρόκαρδος υγιός του Πανοπέα,
πετάχτη ευτύς, ο αρχοντοκάμωτος της πυγμαχίας τεχνίτης· 665
βάζει το χέρι στη γομάρικη τη μούλα και φωνάζει:
«Ας βγει μπροστά μου ο που τη δίγουβη την κούπα θα κερδέψει·
Αργίτης άλλος λέω δε δύνεται τη μούλα να μου πάρει,
νικώντας στις γροθιές· καλύτερος δε βρίσκεται από μένα.
Δε φτάνει τάχα που στον πόλεμο μου λείπει η αξιά; τι αλήθεια 670
όλα μαζί κανείς δε γίνεται να τα κατέχει πλέρια.
Μ᾽ ακούστε τώρα κάποιο λόγο μου, που σίγουρα θα γένει:
Θα του τσακίσω εγώ τα κόκαλα, θα σκίσω το κορμί του
πέρα για πέρα· ας μείνουν δίπλα του τώρα οι δικοί του μόνο,
σα θά ᾽χει σκοτωθεί απ᾽ τα χέρια μου, για να τον κουβαλήσουν!» 675

Ἦ ῥα, καὶ Ἀντιλόχοιο Νοήμονι δῶκεν ἑταίρῳ
ἵππον ἄγειν· ὁ δ᾽ ἔπειτα λέβηθ᾽ ἕλε παμφανόωντα.
Μηριόνης δ᾽ ἀνάειρε δύω χρυσοῖο τάλαντα
τέτρατος, ὡς ἔλασεν. πέμπτον δ᾽ ὑπελείπετ᾽ ἄεθλον, 615
ἀμφίθετος φιάλη· τὴν Νέστορι δῶκεν Ἀχιλλεὺς
Ἀργείων ἀν᾽ ἀγῶνα φέρων, καὶ ἔειπε παραστάς·
«τῆ νῦν, καὶ σοὶ τοῦτο, γέρον, κειμήλιον ἔστω,
Πατρόκλοιο τάφου μνῆμ᾽ ἔμμεναι· οὐ γὰρ ἔτ᾽ αὐτὸν
ὄψῃ ἐν Ἀργείοισι· δίδωμι δέ τοι τόδ᾽ ἄεθλον 620
αὔτως· οὐ γὰρ πύξ γε μαχήσεαι, οὐδὲ παλαίσεις,
οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἀκοντιστὺν ἐσδύσεαι, οὐδὲ πόδεσσι
θεύσεαι· ἤδη γὰρ χαλεπὸν κατὰ γῆρας ἐπείγει.»

Ὣς εἰπὼν ἐν χερσὶ τίθει· ὁ δ᾽ ἐδέξατο χαίρων,
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· 625
«ναὶ δὴ ταῦτά γε πάντα, τέκος, κατὰ μοῖραν ἔειπες·
οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἔμπεδα γυῖα, φίλος, πόδες, οὐδέ τι χεῖρες
ὤμων ἀμφοτέρωθεν ἐπαΐσσονται ἐλαφραί.
εἴθ᾽ ὣς ἡβώοιμι βίη τέ μοι ἔμπεδος εἴη
ὡς ὁπότε κρείοντ᾽ Ἀμαρυγκέα θάπτον Ἐπειοὶ 630
Βουπρασίῳ, παῖδες δὲ θέσαν βασιλῆος ἄεθλα·
ἔνθ᾽ οὔ τίς μοι ὁμοῖος ἀνὴρ γένετ᾽, οὔτ᾽ ἄρ᾽ Ἐπειῶν
οὔτ᾽ αὐτῶν Πυλίων οὔτ᾽ Αἰτωλῶν μεγαθύμων.
πὺξ μὲν ἐνίκησα Κλυτομήδεα, Ἤνοπος υἱόν,
Ἀγκαῖον δὲ πάλῃ Πλευρώνιον, ὅς μοι ἀνέστη· 635
Ἴφικλον δὲ πόδεσσι παρέδραμον ἐσθλὸν ἐόντα,
δουρὶ δ᾽ ὑπειρέβαλον Φυλῆά τε καὶ Πολύδωρον.
οἴοισίν μ᾽ ἵπποισι παρήλασαν Ἀκτορίωνε,
πλήθει πρόσθε βαλόντες, ἀγασσάμενοι περὶ νίκης,
οὕνεκα δὴ τὰ μέγιστα παρ᾽ αὐτόθι λείπετ᾽ ἄεθλα. 640
οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ἔσαν δίδυμοι· ὁ μὲν ἔμπεδον ἡνιόχευεν,
ἔμπεδον ἡνιόχευ᾽, ὁ δ᾽ ἄρα μάστιγι κέλευεν.
ὥς ποτ᾽ ἔον· νῦν αὖτε νεώτεροι ἀντιοώντων
ἔργων τοιούτων· ἐμὲ δὲ χρὴ γήραϊ λυγρῷ
πείθεσθαι, τότε δ᾽ αὖτε μετέπρεπον ἡρώεσσιν. 645
ἀλλ᾽ ἴθι καὶ σὸν ἑταῖρον ἀέθλοισι κτερέϊζε.
τοῦτο δ᾽ ἐγὼ πρόφρων δέχομαι, χαίρει δέ μοι ἦτορ,
ὥς μευ ἀεὶ μέμνησαι ἐνηέος, οὐδέ σε λήθω,
τιμῆς ἧς τέ μ᾽ ἔοικε τετιμῆσθαι μετ᾽ Ἀχαιοῖς.
σοὶ δὲ θεοὶ τῶνδ᾽ ἀντὶ χάριν μενοεικέα δοῖεν.» 650

Ὣς φάτο, Πηλεΐδης δὲ πολὺν καθ᾽ ὅμιλον Ἀχαιῶν
ᾤχετ᾽, ἐπεὶ πάντ᾽ αἶνον ἐπέκλυε Νηλεΐδαο.
αὐτὰρ ὁ πυγμαχίης ἀλεγεινῆς θῆκεν ἄεθλα·
ἡμίονον ταλαεργὸν ἄγων κατέδησ᾽ ἐν ἀγῶνι
ἑξέτε᾽ ἀδμήτην, ἥ τ᾽ ἀλγίστη δαμάσασθαι· 655
τῷ δ᾽ ἄρα νικηθέντι τίθει δέπας ἀμφικύπελλον.
στῆ δ᾽ ὀρθὸς καὶ μῦθον ἐν Ἀργείοισιν ἔειπεν·
«Ἀτρεΐδη τε καὶ ἄλλοι ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί,
ἄνδρε δύω περὶ τῶνδε κελεύομεν, ὥ περ ἀρίστω,
πὺξ μάλ᾽ ἀνασχομένω πεπληγέμεν· ᾧ δέ κ᾽ Ἀπόλλων 660
δώῃ καμμονίην, γνώωσι δὲ πάντες Ἀχαιοί,
ἡμίονον ταλαεργὸν ἄγων κλισίηνδε νεέσθω·
αὐτὰρ ὁ νικηθεὶς δέπας οἴσεται ἀμφικύπελλον.»

Ὣς ἔφατ᾽, ὄρνυτο δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀνὴρ ἠΰς τε μέγας τε
εἰδὼς πυγμαχίης, υἱὸς Πανοπῆος Ἐπειός, 665
ἅψατο δ᾽ ἡμιόνου ταλαεργοῦ φώνησέν τε·
«ἆσσον ἴτω ὅς τις δέπας οἴσεται ἀμφικύπελλον·
ἡμίονον δ᾽ οὔ φημί τιν᾽ ἀξέμεν ἄλλον Ἀχαιῶν
πυγμῇ νικήσαντ᾽, ἐπεὶ εὔχομαι εἶναι ἄριστος.
ἦ οὐχ ἅλις ὅττι μάχης ἐπιδεύομαι; οὐδ᾽ ἄρα πως ἦν 670
ἐν πάντεσσ᾽ ἔργοισι δαήμονα φῶτα γενέσθαι.
ὧδε γὰρ ἐξερέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται·
ἀντικρὺ χρόα τε ῥήξω σύν τ᾽ ὀστέ᾽ ἀράξω.
κηδεμόνες δέ οἱ ἐνθάδ᾽ ἀολλέες αὖθι μενόντων,
οἵ κέ μιν ἐξοίσουσιν ἐμῇς ὑπὸ χερσὶ δαμέντα.» 675