Ιλιάδα 11 στ. 725-803

Εκείθε βιαστικά μες στ᾽ άρματα ντυμένοι ξεκινούμε, 725
και στου Αλφειού καταμεσήμερα τ᾽ άγια νερά τραβάμε.
Σφάζουμε εκεί στον παντοδύναμο το Δία σφαχτά πανώρια,
στον Αλφειό ταυρί, και δεύτερο ταυρί στον Ποσειδώνα,
στην Αθηνά τη γαλανόματη γελάδα απ᾽ το κοπάδι.
Μετά δειπνούμε στο στρατόπεδο, στο λόχο του ο καθένας, 730
και κοιμηθήκαμε πλαγιάζοντας συνάρματοι, στον όχτο
του ποταμού. Κι οι Ηλείοι οι λιοντόκαρδοι φτασμένοι κιόλας ζώνουν
γοργά το κάστρο, λαχταρίζοντας να το κατακουρσέψουν·
μα πριν σηκώνουνταν ο πόλεμος ο φοβερός μπροστά τους·
τι ως απ᾽ τη γης ο γήλιος πρόβαλε ψηλά στραφτοβολώντας, 735
το γιο του Κρόνου ανακαλιόμαστε βοηθό και την Παλλάδα,
κι έτσι οι στρατοί τη μάχη αρχίζουμε· κι ως ήρθαμε στα χέρια,
πρώτος εγώ το Μούλιο σκότωσα, τρανό κονταρομάχο,
και πήρα τα μονόνυχα άτια του· γαμπρός του Αυγεία λογιόταν,
κι είχε την πιο μεγάλη κόρη του, τη λιόξανθη Αγαμήδη, 740
που κάτεχε όσα βγαίνουν βότανα στης γης τα πλάτη απάνω.
Καθώς χιμούσε, με το χάλκινο τον χτύπησα κοντάρι,
κι ως μες στη σκόνη αυτός σωριάστηκε, στο αμάξι του πηδώντας
εγώ στους πρώτους μέσα εστάθηκα. Και τότε οι Ηλείοι σκορπίσαν
φύλλα φτερά, νεκρό ως αντίκρισαν το γαύρο τους προλάτη, 745
που μες στους άλλους αλογάρηδες ξεχώριζε στη μάχη.
Και τότε εγώ πλακώνω απάνω τους σα μελανό δρολάπι·
πενήντα αμάξια τούς εκούρσεψα, και γύρα στο καθένα
δυο δυο τη γης δαγκώναν πέφτοντας απ᾽ το δικό μου χέρι.
Και τους Μολίονες λέω θα σκότωνα, τους γιους του Αχτόρου, τότε, 750
αν μες στον πόλεμο ο πατέρας τους, ο μέγας Κοσμοσείστης,
με καταχνιά δεν τους εσκέπαζε βαριά, να τους γλιτώσει.
Και τότε νίκη ο Δίας εχάρισε μεγάλη στους Πυλιώτες·
τι στο κυνήγι τούς εστρώσαμε μες στο φαρδύ τον κάμπο
σκοτώνοντάς τους και μαζώνοντας τις ώριες τους αρμάτες, 755
ώσπου πατήσαν το πολύσταρο Βουπράσιο τ᾽ άλογά μας,
και τ᾽ όρος του Αλησίου που λέγεται, και τον Ωλένιο βράχο·
γιατί η Αθηνά να πάει δεν άφηνε το ασκέρι μας πιο πέρα.
Εκεί σκοτώνω εγώ τον ύστερο, και τ᾽ άτια πίσω τότε
στην Πύλο απ᾽ το Βουπράσιο στρέψαμε· κι απ᾽ τους θεούς το Δία, 760
απ᾽ τους θνητούς μαθές το Νέστορα δοξολογούσαν όλοι.
Τέτοιος εστάθηκα, αν εστάθηκα, μες στους ανθρώπους, όμως
τον Αχιλλέα θωρώ να χαίρεται την αντριγιά του μόνος.
Πικρά θα κλάψει ωστόσο αργότερα, σαν όλοι εμείς χαθούμε.
Φίλε καλέ, ο Μενοίτιος σού ᾽δινε τέτοιες ορμήνιες τότε, 765
από τη Φθία στον Αγαμέμνονα σα σ᾽ έστελνε ―θυμάσαι;
Καλά ο Οδυσσέας ο αρχοντογέννητος κι εγώ τους ορισμούς του
ακούσαμε όλους, τι βρεθήκαμε κι εμείς στο σπίτι μέσα.
Από τις χώρες τις πολύκοσμες των Αχαιών, ασκέρι
μαζεύοντας, στο σπίτι εφτάσαμε το πλούσιο του Πηλέα. 770
Εκεί και το Μενοίτιο βρήκαμε τον αντρειανό και σένα,
και δίπλα σου ο Αχιλλέας εστέκουνταν· κι ο γέρο αλογολάτης
Πηλέας στο Δία τον κεραυνόχαρο παχιά μεριά από βόδι
έκαιγε μέσα στον αυλόγυρο, και στάλαζε με κούπα
μαλαματένια στο που καίγουνταν σφαχτό κρασί φλογάτο. 775
Καθώς εσείς το κρέας γνοιαζόσαστε, στην ξώπορτά σας ξάφνου
εμείς προβάλαμε. Πετάχτηκε τότε ο Αχιλλέας, μας πήρε
χεροκρατώντας, να καθίσουμε μας έβαλε κοντά σας,
και με όλα τα καλά μάς φίλεψε που συνηθούν στους ξένους.
Και σύντας το φαγί εχαρήκαμε και το πιοτό, μιλούσα 780
πρώτος εγώ, κι οι δυο σας νά ᾽ρθετε μαζί παρακινώντας.
Κι όπως και σεις το θέλατε, άρχισαν αρμήνιες να σας δίνουν·
ο γέροντας Πηλέας αρμήνευε τον Αχιλλέα το γιο του,
πρώτος να θέλει νά ᾽ναι πάντα του, να ξεπερνά τους άλλους.
Κι ο γιος του Αχτόρου εσένα αρμήνευε και τέτοια λόγια σού ᾽πε: 785
“Γιε μου, ο Αχιλλέας πιο πάνω στέκεται στην αρχοντιά από σένα,
και στην αντρειά πολύ· τρανότερος στα χρόνια εσύ ᾽σαι ωστόσο·
γι᾽ αυτό και μυαλωμένα μίλα του, τη γνώμη του κυβέρνα
κι οδήγα τον, κι αυτός τα λόγια σου θ᾽ ακούει για το καλό του.”
Τέτοια σ᾽ αρμήνευεν ο γέροντας, μα το ξεχνάς· ωστόσο 790
στον Αχιλλέα καν τώρα μίλησε, μπορεί και να συγκλίνει.
Ποιός ξέρει θεός αν δε σε σύντρεχε, το σπλάχνο του ν᾽ αγγίξεις
μιλώντας του· τι αξίζει η φώτιση σαν έρχεται από φίλο.
Μ᾽ αν των θεών κανένα μήνυμα γυρεύει να ξεφύγει,
που η σεβαστή τού το φανέρωσε μητέρα από το Δία, 795
ας στείλει καν εσένα γρήγορα, μαζί και το άλλο ασκέρι
των Μυρμιδόνων· φως θ᾽ αντίκριζαν οι Αργίτες έτσι κάπως.
Και τη δικιά του αρμάτα ας σού ᾽δινε στη μάχη να φορέσεις·
μπορεί, για κείνον αν σε πάρουνε, τον πόλεμο ν᾽ αφήσουν
οι Τρώες, κι οι Αργίτες οι πολέμαρχοι να ξανασάνουν έτσι, 800
που απόστασαν· καλή στον πόλεμο κι η λίγη ανάσα ακόμα.
Κι εύκολα πέφτοντας ξεκούραστοι σε κουρασμένους πάνω,
απ᾽ τα καλύβια θα τους διώχνατε κι από τα πλοία στο κάστρο.»

ἔνθεν πανσυδίῃ σὺν τεύχεσι θωρηχθέντες 725
ἔνδιοι ἱκόμεσθ᾽ ἱερὸν ῥόον Ἀλφειοῖο.
ἔνθα Διὶ ῥέξαντες ὑπερμενεῖ ἱερὰ καλά,
ταῦρον δ᾽ Ἀλφειῷ, ταῦρον δὲ Ποσειδάωνι,
αὐτὰρ Ἀθηναίη γλαυκώπιδι βοῦν ἀγελαίην,
δόρπον ἔπειθ᾽ ἑλόμεσθα κατὰ στρατὸν ἐν τελέεσσι, 730
καὶ κατεκοιμήθημεν ἐν ἔντεσιν οἷσιν ἕκαστος
ἀμφὶ ῥοὰς ποταμοῖο. ἀτὰρ μεγάθυμοι Ἐπειοὶ
ἀμφίσταντο δὴ ἄστυ διαρραῖσαι μεμαῶτες·
ἀλλά σφι προπάροιθε φάνη μέγα ἔργον Ἄρηος·
εὖτε γὰρ ἠέλιος φαέθων ὑπερέσχεθε γαίης, 735
συμφερόμεσθα μάχῃ, Διί τ᾽ εὐχόμενοι καὶ Ἀθήνῃ.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ Πυλίων καὶ Ἐπειῶν ἔπλετο νεῖκος,
πρῶτος ἐγὼν ἕλον ἄνδρα, κόμισσα δὲ μώνυχας ἵππους,
Μούλιον αἰχμητήν· γαμβρὸς δ᾽ ἦν Αὐγείαο,
πρεσβυτάτην δὲ θύγατρ᾽ εἶχε ξανθὴν Ἀγαμήδην, 740
ἣ τόσα φάρμακα ᾔδη ὅσα τρέφει εὐρεῖα χθών.
τὸν μὲν ἐγὼ προσιόντα βάλον χαλκήρεϊ δουρί,
ἤριπε δ᾽ ἐν κονίῃσιν· ἐγὼ δ᾽ ἐς δίφρον ὀρούσας
στῆν ῥα μετὰ προμάχοισιν· ἀτὰρ μεγάθυμοι Ἐπειοὶ
ἔτρεσαν ἄλλυδις ἄλλος, ἐπεὶ ἴδον ἄνδρα πεσόντα 745
ἡγεμόν᾽ ἱππήων, ὃς ἀριστεύεσκε μάχεσθαι.
αὐτὰρ ἐγὼν ἐπόρουσα κελαινῇ λαίλαπι ἶσος,
πεντήκοντα δ᾽ ἕλον δίφρους, δύο δ᾽ ἀμφὶς ἕκαστον
φῶτες ὀδὰξ ἕλον οὖδας ἐμῷ ὑπὸ δουρὶ δαμέντες.
καί νύ κεν Ἀκτορίωνε Μολίονε παῖδ᾽ ἀλάπαξα, 750
εἰ μή σφωε πατὴρ εὐρὺ κρείων ἐνοσίχθων
ἐκ πολέμου ἐσάωσε, καλύψας ἠέρι πολλῇ.
ἔνθα Ζεὺς Πυλίοισι μέγα κράτος ἐγγυάλιξε·
τόφρα γὰρ οὖν ἑπόμεσθα διὰ σπιδέος πεδίοιο,
κτείνοντές τ᾽ αὐτοὺς ἀνά τ᾽ ἔντεα καλὰ λέγοντες, 755
ὄφρ᾽ ἐπὶ Βουπρασίου πολυπύρου βήσαμεν ἵππους
πέτρης τ᾽ Ὠλενίης, καὶ Ἀλησίου ἔνθα κολώνη
κέκληται· ὅθεν αὖτις ἀπέτραπε λαὸν Ἀθήνη.
ἔνθ᾽ ἄνδρα κτείνας πύματον λίπον· αὐτὰρ Ἀχαιοὶ
ἂψ ἀπὸ Βουπρασίοιο Πύλονδ᾽ ἔχον ὠκέας ἵππους, 760
πάντες δ᾽ εὐχετόωντο θεῶν Διὶ Νέστορί τ᾽ ἀνδρῶν.
ὣς ἔον, εἴ ποτ᾽ ἔον γε, μετ᾽ ἀνδράσιν. αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς
οἶος τῆς ἀρετῆς ἀπονήσεται· ἦ τέ μιν οἴω
πολλὰ μετακλαύσεσθαι, ἐπεί κ᾽ ἀπὸ λαὸς ὄληται.
ὦ πέπον, ἦ μὲν σοί γε Μενοίτιος ὧδ᾽ ἐπέτελλεν 765
ἤματι τῷ ὅτε σ᾽ ἐκ Φθίης Ἀγαμέμνονι πέμπε.
νῶϊ δέ τ᾽ ἔνδον ἐόντες, ἐγὼ καὶ δῖος Ὀδυσσεύς,
πάντα μάλ᾽ ἐν μεγάροις ἠκούομεν ὡς ἐπέτελλε.
Πηλῆος δ᾽ ἱκόμεσθα δόμους εὖ ναιετάοντας
λαὸν ἀγείροντες κατ᾽ Ἀχαιΐδα πουλυβότειραν. 770
ἔνθα δ᾽ ἔπειθ᾽ ἥρωα Μενοίτιον εὕρομεν ἔνδον
ἠδὲ σέ, πὰρ δ᾽ Ἀχιλῆα· γέρων δ᾽ ἱππηλάτα Πηλεὺς
πίονα μηρία καῖε βοὸς Διὶ τερπικεραύνῳ
αὐλῆς ἐν χόρτῳ· ἔχε δὲ χρύσειον ἄλεισον,
σπένδων αἴθοπα οἶνον ἐπ᾽ αἰθομένοις ἱεροῖσι. 775
σφῶϊ μὲν ἀμφὶ βοὸς ἕπετον κρέα, νῶϊ δ᾽ ἔπειτα
στῆμεν ἐνὶ προθύροισι· ταφὼν δ᾽ ἀνόρουσεν Ἀχιλλεύς,
ἐς δ᾽ ἄγε χειρὸς ἑλών, κατὰ δ᾽ ἑδριάασθαι ἄνωγε,
ξείνιά τ᾽ εὖ παρέθηκεν, ἅ τε ξείνοις θέμις ἐστίν.
αὐτὰρ ἐπεὶ τάρπημεν ἐδητύος ἠδὲ ποτῆτος, 780
ἦρχον ἐγὼ μύθοιο, κελεύων ὔμμ᾽ ἅμ᾽ ἕπεσθαι·
σφὼ δὲ μάλ᾽ ἠθέλετον, τὼ δ᾽ ἄμφω πόλλ᾽ ἐπέτελλον.
Πηλεὺς μὲν ᾧ παιδὶ γέρων ἐπέτελλ᾽ Ἀχιλῆϊ
αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων·
σοὶ δ᾽ αὖθ᾽ ὧδ᾽ ἐπέτελλε Μενοίτιος, Ἄκτορος υἱός· 785
“τέκνον ἐμόν, γενεῇ μὲν ὑπέρτερός ἐστιν Ἀχιλλεύς,
πρεσβύτερος δὲ σύ ἐσσι· βίῃ δ᾽ ὅ γε πολλὸν ἀμείνων.
ἀλλ᾽ εὖ οἱ φάσθαι πυκινὸν ἔπος ἠδ᾽ ὑποθέσθαι
καί οἱ σημαίνειν· ὁ δὲ πείσεται εἰς ἀγαθόν περ.”
ὣς ἐπέτελλ᾽ ὁ γέρων, σὺ δὲ λήθεαι· ἀλλ᾽ ἔτι καὶ νῦν 790
ταῦτ᾽ εἴποις Ἀχιλῆϊ δαΐφρονι, αἴ κε πίθηται.
τίς δ᾽ οἶδ᾽ εἴ κέν οἱ σὺν δαίμονι θυμὸν ὀρίναις
παρειπών; ἀγαθὴ δὲ παραίφασίς ἐστιν ἑταίρου.
εἰ δέ τινα φρεσὶν ᾗσι θεοπροπίην ἀλεείνει
καί τινά οἱ πὰρ Ζηνὸς ἐπέφραδε πότνια μήτηρ, 795
ἀλλὰ σέ περ προέτω, ἅμα δ᾽ ἄλλος λαὸς ἑπέσθω
Μυρμιδόνων, αἴ κέν τι φόως Δαναοῖσι γένηαι·
καί τοι τεύχεα καλὰ δότω πόλεμόνδε φέρεσθαι,
αἴ κέ σε τῷ εἴσκοντες ἀπόσχωνται πολέμοιο
Τρῶες, ἀναπνεύσωσι δ᾽ ἀρήϊοι υἷες Ἀχαιῶν 800
τειρόμενοι· ὀλίγη δέ τ᾽ ἀνάπνευσις πολέμοιο.
ῥεῖα δέ κ᾽ ἀκμῆτες κεκμηότας ἄνδρας ἀϋτῇ
ὤσαισθε προτὶ ἄστυ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων.»