3. Πτώσεις και συντακτικές λειτουργίες

Κάθε πτώση μπορεί να επιτελεί μία ή περισσότερες συντακτικές λειτουργίες.

Με άλλα λόγια, κάθε τύπος που είδαμε στους πίνακες παραπάνω έχει σταθερό περιεχόμενο (π.χ. και οι τέσσερις τύποι άνθρωπος, ανθρώπου, άνθρωπο, άνθρωπε περιγράφουν ένα έμβιο ον που ανήκει στο είδος homo sapiens), αλλά οι συντακτικοί κανόνες επιβάλλουν τη χρήση ενός από τους τέσσερις ανάλογα με το συντακτικό ρόλο που έχει μέσα σε μια πρόταση.

• Η ονομαστική έχει σχεδόν πάντα θέση υποκειμένου:

  κανονικά ένας τύπος της ονομαστικής είναι το υποκείμενο μιας πρότασης και ένα υποκείμενο πρέπει να βρίσκεται σε ονομαστική:

Ο άνθρωπος ανακάλυψε τη φωτιά.

Οι άνθρωποι καλλιεργούν τη γη.

• Η κλητική έχει πάντα τη λειτουργία της κλητικής προσφώνησης

  :

Τι λες καλέ μου άνθρωπε!

Πότε ήρθες, πατέρα;

• H γενική και η αιτιατική έχουν πολλές λειτουργίες:

  μπορεί να συμπληρώνουν την έννοια ρημάτων ή προθέσεων (και άρα να λειτουργούν ως αντικείμενα ή συμπληρώματα), να λειτουργούν ως υποκείμενα ή αντικείμενα στην περίπτωση ρηματικών ουσιαστικών (γενική υποκειμενική ή αντικειμενική, αντίστοιχα) ή μπορεί να έχουν άλλες (επιρρηματικές) λειτουργίες που δίνουν επιπλέον πληροφορίες:

Οι βουλευτές ψήφισαν την πρόταση υπέρ της παραπομπής τα μεσάνυχτα.

[Οι βουλευτές: ονομαστική-υποκείμενο του ρήματος ψήφισαν]

[την πρόταση: αιτιατική-αντικείμενο του ρήματος ψήφισαν]

[της παραπομπής: γενική-συμπλήρωμα της πρόθεσης υπέρ]

[τα μεσάνυχτα: αιτιατική (επιρρηματική) του χρόνου]

Όπως θα δούμε με συντομία στην επόμενη Ενότητα, οι συντακτικές σχέσεις που μπορεί να εκφράζονται μέσω των πτώσεων μπορεί να είναι αρκετά σύνθετες.