5. Σημασία της φράσης ή της πρότασης

Οι σημασίες των λέξεων συμβάλλουν στις σημασίες των φράσεων ή των προτάσεων στις οποίες συμμετέχουν, συνήθως κατά τρόπο κανονικό και προβλέψιμο.

Αν ξέρεις τι σημαίνει κάθε μία από τις λέξεις στην πρόταση

Ένα τραπέζι είναι πάντα χρήσιμο

και ακολουθώντας τις οδηγίες της συντακτικής δομής της πρότασης (που μας λένε ότι ένα τραπέζι είναι το υποκείμενο, χρήσιμο είναι το κατηγορούμενο και είναι το συνδετικό), μπορείς εύκολα να καταλάβεις τη σημασία ή το νόημα της πρότασης. (Χρησιμοποιούμε τον όρο νόημα πιο πολύ σε σχέση με τη σημασία φράσεων, προτάσεων ή κειμένων, δηλαδή μονάδων μεγαλύτερων από τη λέξη).

Αυτό όμως δεν συμβαίνει πάντα, αφού υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου η σημασία των επιμέρους λέξεων δεν είναι αρκετή για να εξάγουμε τη σημασία της φράσης ή της πρότασης

. Η μεταφορική σημασία προτάσεων όπως Τα τίναξε, Τα πήρε (στο κρανίο), Του έδωσε τα παπούτσια στο χέρι, Από χέρι (που ακολουθούν κανονικές συντακτικές δομές της ελληνικής) δεν προβλέπεται βέβαια ξέροντας μόνο τι σημαίνουν οι λέξεις τινάζω, παίρνω, κρανίο, δίνω, παπούτσια, χέρι κλπ. Αυτές είναι οι περιπτώσεις των ιδιωματικών εκφράσεων στις οποίες η ιδιωματική/μεταφορική σημασία (γιατί έχουν βέβαια και κυριολεκτική) συνδέεται απευθείας με την πρόταση (ή τη φράση) στο σύνολό της.