Η Λογοτεχνία στον Αστικό Χώρο

Αναζήτηση

Αναζήτηση στα περιεχόμενα λογοτεχνικών πόλεων

«Η Πρωτεύουσα των Προσφύγων»

(απόσπασμα)

Πριν από μερικές δεκαετίες δεν μπορούσες να ονομάσεις τους περισσότερους κατοίκους της πόλης αυτής «Θεσσαλονικείς», παρά μόνον κατά σύμβαση. Όπως λέμε σήμερα «Αθηναίοι» και εννοούμε απλώς αυτούς που κατοικούν στην Αθήνα, χωρίς να πολυεξετάζουμε. Τότε, παλιά, «Θεσσαλονικείς» ήταν μόνον οι εντόπιοι Έλληνες, αυτοί που κατοικούσαν εδώ από τα αρχαία χρόνια. Αλλά αυτοί σε σχέση με τον όγκο των προσφύγων ήταν οι λιγότεροι.

Οι πρόσφυγες έχουν αρχίσει να συρρέουν σ' αυτή την ευλογημένη ελληνική πόλη σχεδόν αμέσως μετά την απελευθέρωσή της. Από το 1914 αρχίζουν να έρχονται. Και μέσα σε μια δεκαετία από τότε απαρτίζεται το μέγα και πολυποίκιλο προσφυγικό πλήρωμα και η Θεσσαλονίκη ξεκινάει.

Οι παλιοί ολοένα φεύγουν και οι νέοι κλιμακώνονται κατά γενιές. Σήμερα κανείς δεν λέει ότι είναι «πρόσφυγας», αλλά ίσως λέει, εάν ερωτηθεί με επιμονή, ότι είναι «προσφυγικής καταγωγής». Κι αυτό, όχι γιατί έχουν ξεχάσει ή δεν ξέρουν τις προγονικές κοιτίδες-όχι, αυτό μένει άσβεστο πάντα και επιδιώξιμο-αλλά γιατί νιώθουν εντόπιοι, πολύ δεμένοι πια μ' αυτόν τον τόπο, ο οποίος από κάθε άποψη έχει περιέλθει στα χέρια τους. Και έχει περιέλθει εξαιτίας της εργατικότητας και της καρτερικότητάς.

Λοιπόν, σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων αυτής της πολιτείας είναι ψυχή τε και σώματι «Θεσσαλονικείς». Προσφυγικής καταγωγής Θεσσαλονικείς. Και αγαπούν αυτή την πόλη όσο και τις πατρίδες των προγόνων τους.

Μέσα στο «Κοινό των Θεσσαλονικέων», όπως έλεγαν παλιά, ορισμένες ομάδες, από τις οποίες ισχυρότερη-απείρως ισχυρότερη-είναι αυτή των Ποντίων, διατηρούν άσβεστους τους πνευματικούς δεσμούς με την καταγωγή τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν καλοστέκονται στη νέα κοιτίδα. Χωρίς τους Ποντίους είναι δύσκολο να συλλάβει κανείς την καλή μοίρα του τόπου αυτού-όχι της Θεσσαλονίκης μόνον αλλά και της Βόρειας Ελλάδας. Το λιγότερο-και διπλωματικότερο-που μπορούμε να πούμε είναι ότι θα ήταν κάτι το πολύ διαφορετικό.

Ιωάννου Γιώργος, "Η Πρωτεύουσα των Προσφύγων" στο Ιωάννου Γιώργος, Η Πρωτεύουσα των Προσφύγων, Κέδρος, Αθήνα 1984 , σελ. 45-46.