Θεσσαλονίκη

Σε καιρό πολέμου

Συγκρότηση ενότητας: Ελένη Κοσμά

Είσοδοι πόλης Α΄ και Β΄ Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-1913)

Το 1912 και 1913 ο βαλκανικός χώρος έζησε δύο εξαιρετικά σημαντικούς πολέμους, τον Α και τον Β Βαλκανικό, και με αυτόν τον τρόπο τα κράτη που ορίζονταν ως Βαλκανική Συμμαχία, δηλαδή η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Ελλάδα και Βουλγαρία, επαναπροσδιόρισαν τα σύνορά τους, αποκλείοντας έτσι την Οθωμανική αυτοκρατορία από τις επεκτατικές της βλέψεις. Στον Α Βαλκανικό Πόλεμο η διεθνής συγκυρία ευνόησε τη Βαλκανική συμμαχία, διότι όλες οι Ευρωπαϊκές δυνάμεις, αλλά και η Ρωσία, στράφηκαν προς μια θέση ανεξαρτητοποίησης των Βαλκανίων, και άρα μια θέση εχθρική προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία την εποχή εκείνη είχε στην κατοχή της πολλά βαλκανικά εδάφη. Ο Α Βαλκανικός Πόλεμος έληξε με τη συνθήκη του Λονδίνου, το Μάιο του 1913, αλλά με υφέρποντα ακόμη τον κίνδυνο για την πόλη της Θεσσαλονίκης, στο βαθμό που οι Έλληνες δεν είχαν καταφέρει κάποια σημαντική νίκη έναντι των Οθωμανών ούτε είχαν προσδιορίσει τα σύνορά τους με τη γειτονική Βουλγαρία. Η έλλειψη ελληνοβουλγαρικής συμφωνίας για τη διανομή των νέων εδαφών, αλλά και η «φιλομακεδονική» ομάδα στη Βουλγαρία που απαιτούσε άμεση προσάρτηση της Θεσσαλονίκης, πυροδότησαν έναν νέο πόλεμο στα Βαλκανικά εδάφη, τον Β Βαλκανικό: αυτήν τη φορά η Ελλάδα μαζί με τη Σερβία κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν το βουλγαρικό επεκτατισμό. Οι ελληνικές δυνάμεις ανασυντάχθηκαν και με μια σειρά πολεμικών επιχειρήσεων, στη Δοϊράνη στο Μπέλλες, στη Στρώμνιτσα, καθώς επίσης και μετά από νικηφόρα πορεία στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, κατάφεραν τη νίκη και μαζί το τέλος του Β Βαλκανικού πολέμου. Η ελληνική επικράτεια διπλασιάστηκε σε έκταση και πληθυσμό και τέθηκαν οι βάσεις για την κοινωνικοοικονομική της ανάπτυξη.

Με την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης, η οποία την εποχή εκείνη ήταν ήδη μια ευρωπαϊκή πόλη με οργανωμένο και αριθμητικά σημαντικό εργατικό δυναμικό, άλλαξε η ανθρωπογραφία του ελληνικού κράτους, ενισχύθηκε ο πολυπολιτισμικός του χαρακτήρας και προχώρησε σε κάποια μορφή αστικοποίησης. Στην ενότητα αυτή θα παρακολουθήσουμε μέσα από μια σειρά λογοτεχνικών κειμένων, μαρτυριών, φωτογραφικών και άλλων ντοκουμέντων, την υποδοχή των Βαλκανικών Πολέμων στην πόλη της Θεσσαλονίκης, εστιάζοντας τον φωτογραφικό μας φακό σε τρία σημεία: τις εισόδους της πόλης, το λιμάνι της και το κέντρο.

Μετάβαση στο σημείο: Είσοδοι πόλης