Θεσσαλονίκη

Πόλη και πρόσφυγες

Συγκρότηση ενότητας: Δέσποινα Κακατσάκη
Μενεξέδες και ζουμπούλια

Προσφυγιά. Ξεριζωμός. Ανταλλαγή. Μετανάστευση. Άφιξη – αναχώρηση. Είσοδος – έξοδος. Ομολογίες, βιβλιάριο Εποικισμού, αίτηση ασύλου. Η Θεσσαλονίκη στο μεταίχμιο. 100 χρόνια αλλαγών. «Πρόσφυγες είμαστε. Απ’ την Οντέσσα. Απ’ τη Σμύρνη, την Πόλη, την Τραπεζούντα. Απ’ τη Μοσούλη, την Τεχεράνη, την Καμπούλ. Πρόσφυγες είμαστε. Στη Θεσσαλονίκη.» Πώς μεταμορφώνεται η πόλη με τον ερχομό των προσφύγων; Πόσο ίδια μένει; Εγκατάσταση, δημιουργία συνοικισμών, γειτονιών, άλλοτε και γκέτο. Ο δημόσιος χώρος με νέα εικόνα. Μπολιάζεται με έθιμα, μουσικές και γλώσσες που μέχρι πρόσφατα δε γνώριζε ή και υποτιμούσε. Ο πρόσφυγας γίνεται μαθητής και εργαζόμενος στη νέα πατρίδα. Αποκτά ιδεολογική και ταξική συνείδηση. Επαναστατεί ή σωπαίνει. Ποια είναι η επαφή του με το ντόπιο στοιχείο; Ποιοι είναι «Εμείς» και ποιοι είναι οι «Άλλοι»; Ποια είναι η ταυτότητά μου και ποια η ταυτότητα της πόλης μου; Η Θεσσαλονίκη σαν μωσαϊκό. Η Θεσσαλονίκη σαν παλίμψηστο. Ξύνω τα στρώματα, να βρω τα όρια του εαυτού μου. Ποιος είμαι; Τι σημαίνει πατρίδα; Οι παππούδες μας πρόσφυγες, οι γονείς μας μετανάστες κι εμείς ρατσιστές; Όχι. Για τον Πρόσφυγα, τον Ξένο, τον Άλλο που όλοι κρύβουμε μέσα μας.