Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

«Προμηθέας»

Στο ποίημα «Προμηθέας» του Γκαίτε, ο Προμηθέας απευθύνεται στον Θεό (ως Δία) κατηγορώντας τον και αψηφώντας τον. Ο Προμηθέας διακηρύσσει την ανεξαρτησία του από τους θεούς και είναι περήφανος για την αυτοπραγμάτωσή του. Κατά την ανάγνωση του ποιήματος, ο αναγνώστης αποκομίζει την εντύπωση ότι ο Τιτάνας εκείνη τη στιγμή δημιουργεί του ανθρώπους. Και εξηγεί στον αναγνώστη, ή στον Δία, για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό. Ήδη από την πρώτη στροφή βλέπουμε μια μικρή περιφρόνηση του λυρικού εγώ προς τον Δία, η οποία μεγαλώνει με κάθε στροφή. Ο Προμηθέας αποστασιοποιείται από τους άλλους θεούς. Εν μέρει θα μπορούσαμε να πούμε ότι τους χλευάζει.
Μετά από μια καταγγελία και προειδοποίηση του Προμηθέα προς τον Δία, προκύπτει το αποτέλεσμα της εξέλιξης του Προμηθέα. Είναι πλέον ένα ανεξάρτητο ον και γίνεται και ο ίδιος δημιουργός. Με αυτόν τον τρόπο αντικαθιστά τον Δία ως εξουσία, εφόσον προβαίνει σε νέα συμφωνία με το δημιούργημά του, την οποία και εκπληρώνει, σύμφωνα με τον μύθο. Δημιουργεί τους ανθρώπους κατ' εικόνα του. Ωστόσο, δημιουργεί τους ανθρώπους για να τους διδάξει να είναι αυτόνομοι και ανεξάρτητοι. Δεν υπακούουν πλέον στην παλιά εξουσία και ειναι ελεύθεροι και υπεύθυνοι για τον εαυτό τους. Ο Προμηθέας τους χαρίζει την ελευθερία να μπορούν να αποφασίζουν για τον εαυτό τους. Τους χαρίζει την ελευθερία, για την οποία ο ίδιος χρειάστηκε να αγωνιστεί. Το έργο «Προμηθέας» αποτελεί έναν ύμνο για την ελευθερία του ατόμου και την ικανότητά του να παίρνει τις δικές του αποφάσεις.

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Goethe, Johann Wolfgang von. 1999. «Προμηθέας». Μετ. Νίκος Α. Σερεσλής. Στο: Ανθολογία της Ευρωπαϊκής και Αμερικανικής Ποιήσεως. Εκλογή και επιμ. Κλέων Β. Παράσχος. Πρόλογος Νάσος Βαγενάς. Αθήνα: Παρουσία. Βλ. και Φωτόδεντρο.