Το ποίημα ανήκει στις Επαναλήψεις. Σειρά τρίτη (1969). Στις Επαναλήψεις το μυθολογικό ή ιστορικό προσωπείο θα λειτουργήσει τριπλά: για την καταγγελία του αντιπάλου, για την έκφραση της κρίσης, για την κριτική στους οικείους. Έτσι, οι Επαναλήψεις, παρ' όλη την παραβολική τους μορφή —μάλλον ακριβώς χάρη σ’ αυτήν—, αναφέρονται πιο συγκεκριμένα σε «πρόσωπα και γεγονότα». Στις Επαναλήψεις, λοιπόν, έχουμε τη μυθολογική κάλυψη, την παραβολή, αλλά και την παρουσία του ιστορικού τοπίου πιο έντονη από ποτέ (Προκοπάκη, 1981: 60). Ο Γ. Ρίτσος επέγραψε τα ποιήματά του αυτά Επαναλήψεις για να υποδείξει ότι επαναλαβάνει με δικό του τρόπο θέματα και μοτίβα των ομηρικών επών της Ιλιάδας και κυρίως της Οδύσσειας (Μαρωνίτης, 2013: 50). Το συγκεκριμένο ποίημα αφορμάται από τους στίχους 859-861 της Ε ραψωδίας της Ιλιάδας, σύμφωνα με τους οποίους, όταν ο Διομήδης πλήγωσε με το δόρυ του τον θεό Άρη, αυτός έβγαλε ιαχή που κατατρόμαξε Αχαιούς και Τρώες και που ισοδυναμούσε με ιαχή εννέα ή δέκα χιλιάδων πολεμιστών μαζί.
«Το διαζευκτικόν “ή”» [1969]
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, 20ός αι. / 1969
Στοιχεία Έκδοσης:
- Ρίτσος, Γιάννης. 1972. Πέτρες. Επαναλήψεις. Κιγκλίδωμα. Αθήνα: Κέδρος. Και στον συγκεντρωτικό τόμο: Γιάννης Ρίτσος. [1989] 1998. Ποιήματα Ι΄ (1963-1972). 2η έκδ. Αθήνα: Κέδρος.
Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:
- ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΑΝΕΜΟΣΚΑΛΑ. Γιάννης Ρίτσος.
- ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ, Ρίτσος Γιάννης .
- Μαρωνίτης, Δ. Ν. 2013. «Μικρά Ομηρικά». Στο Γιάννης Ρίτσος. Μελετήματα. Αθήνα: Πατάκης. 45-59.
- Προκοπάκη, Χρύσα. 1981. Η πορεία προς τη Γκραγκάντα ή οι περιπέτειες του οράματος. Αθήνα: Κέδρος.
ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, Νόστος. Ο Αρχαιοελληνικός Μύθος στην Παγκόσμια Λογοτεχνία
