Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

«Ιφιάνασσα, Χρυσόθεμη, Λαοδίκη»

Το ποίημα γράφτηκε το 1970 και συμπεριελήφθη στη συλλογή Οι Ατρείδες της φωτιάς και της σιωπής. Τον Σταύρο Βαβούρη απασχολεί ιδιαίτερα ο μύθος των Ατρειδών. Όπως επεξηγεί σε ένα σημείωμά του «τα ποιήματα αυτά κλείνουν την προσπάθειά μου να διεισδύσω στο άγριο δράμα της οικογένειας Ατρείδη, που οι παράφορες κι άγριες μορφές της είναι περισσότερο ανεξιχνίαστες απ' όσο φαντάστηκαν όσοι ασχολήθηκαν μαζί τους». Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με μια προσπάθεια του ποιητή να διεισδύσει στο τραγικό πεδίο των Ατρειδών, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως πρόκειται για ένα πεδίο ανεξιχνίαστο. Η ποίησή του εκφράζει μια απώθηση για το γεγονός της άδικης και απάνθρωπης θυσίας της Ιφιγένειας, από την οποία απέρρευσε και όλη η σειρά των κατοπινών αδικαιολόγητων ανακτορικών φόνων. Γενικά, ο ποιητής επιχειρεί να απογυμνώσει από τη θεϊκή τους μεγαλοπρέπεια τους μύθους αυτούς των φονικών, προκειμένου να μην επαναληφθούν. Γιατί, σύμφωνα με τον ποιητή, υπάρχει νήμα που συνδέει την εποχή των Ατρειδών με τη σύγχρονή μας εποχή. Οι πρωταγωνιστές στην ποίησή του είναι συνήθως άσημα πρόσωπα, τα οποία αποσπά από την αβεβαιότητα του μύθου και τα καθιστά υπαρκτά πρόσωπα με ανθρώπινο βάθος. Η Ιφιάνασσα, η Χρυσόθεμη, η Λαοδίκη, αποκτούν στην ποίησή του σημαντική θέση, ενώ στον Όμηρο παραμένουν άσημα πρόσωπα (Καραντώνης, 1964: 1607–1608). Η Χρυσόθεμη, η όχι και τόσο γνωστή κόρη του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, αναφέρεται για πρώτη φορά στον Όμηρο, (Ιλιάδα, Θ 142–145) μαζί με τα ονόματα των άλλων δύο αδερφών του Ορέστη, της Ιφιάνασσας και της Λαοδίκης. Επίσης, εμφανίζεται στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή. Γενικά, προσλαμβάνει χαρακτηριστικά αντι-ηρωίδας, καθώς είναι αυτή που συμβουλεύει την Ηλέκτρα να φερθεί με σύνεση, και προσλαμβάνει τα χαρακτηριστικά προσώπου που αποφεύγει την πραγματικότητα, ακριβώς όπως η Ισμήνη απέναντι στην Αντιγόνη. Στο συγκεκριμένο ποίημα, τα τρία αυτά άσημα πρόσωπα αποκτούν φωνή, και μέσα από τον μύθο επιχειρείται η αναζήτηση μιας άλλης ερμηνείας, μη καθιερωμένης, καθώς βρισκόμαστε σε μια νέα ανάγνωση του μύθου με προθέσεις βέβηλες (Αργυρίου, 1990 : 120). Στον αντίποδά τους βρίσκεται η διάσημη Ηλέκτρα να συμβολίζει την υπεροψία, την επίγνωση και την επιβολή (Νάσιου, 2014: 830).

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Βαβούρης, Σταύρος. 1998. Πού πήγε, ώς πού πήγε αυτό το ποίημα. Αθήνα: Ερμής.

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία: