• ① barrier blocking a central ditch (syn δέση, κόφτρα) region. (Cycl, Sterea) & lit:
  • πήρε μια τσάπα κι άνοιξε την ~ του αυλακιού· το νερό χύθηκε στη γούρνα (Karagatsis) |
  • poem σαν να 'σπασε ~ και πότισαν φτέρνα κορφή το νου μου (Kazantz Od 16.946)

• ② outlet drain or (irrigation) ditch (syn αυλάκι):
  • φράξανε οι αμπολές |
  • πάει στο νερόμυλο να στάξει τις αμπολές |
  • ετοιμάζουμε τις αμπολές και τα αυλάκια για καμιά βροχή |
  • idiom phr καλή 'ναι η ~ μα που νερό δεν έχει of individuals or things having defects in essentials |
  • folkt αφού πήγε πήγε, βλέπει μιαν ~, ένα χαντάκι με λίγο νερό (Megas) |
  • το νεράκι μουρμουρίζει στις αμπολές (Panagiotop) |
  • το τρεχούμενο νερό, που κατέβαζε η ~ στο μοναστήρι, γιόμιζε με το τραγούδι του τον τόπο (Prevelakis) |
  • το νερό κατέβαινε κελαρυστό μέσα στα τσιμεντένια αυλάκια ... και χύνονταν στις αμπολές όπου το τσάπιζαν ο κηπουρός με τη γυναίκα του (Vasilikos) |
  • poem στο Mεσαγρό στην ~ | χύθηκε χτες αίμα πολύ. | Δυο καλονιοί νοικοκυραίοι, | γειτόνοι, συναυλακαραίοι, | μαχαιρωθήκανε κλ (Theros)

• ③ fountain, spring (syn αναβάλλουσα, ανάβρα, κεφαλάρι, κεφαλόβρυσο, μάνα, πηγή):
  • είχε το εξοχικό σπιτάκι μιαν ~ που έτρεχε γάργαρο νερό (Kampouroglou) |
  • poem στα πιο ανοιχτά ανεβαίνοντας της θάλασσας, μονάχη | γλυκού νερού ~ (Sikel) |
  • να γίνουν οι τραχιές λαχτάρες του | μια ~ γλυκού νερού, ένα κελαρυστό ρυάκι (Spanias)

• ④ water of a ditch (Attica, Cycl) [fr LMG αμπολή (doc of 1749) ← MG εμπολή

[embolí] ← K ← AG ἐμβολή; pl-n Eμπολή for a copious fountain, w. whose water the area is irrigated, in Chios, Naxos etc, so also Aμπολή, Aμπολάδες elsewhere]

• Σημαδεμένος, διαλεχτός·
  • (το ουδ. ως ουσ.) το εκλεκτότερο πρόβατο του ποιμνίου, προορισμένο να δωρηθεί σε αγαπημένα πρόσωπα:
    • Tο προβατάκι … οπού ’χα τση κεράς μου αμπολιάρι (Bοσκοπ. 450).

[<εμβολιάζω + κατάλ. ‑ιάρης. H λ. και σήμ. κρητ. (Πιτυκ.)]

• ① ungrafted, of trees (syn in ακέντριστος 2):
  • αμπόλιαστο δέντρο ungrafted tree |
  • ελιά αμπόλιαστη, αγριαπιδιές αμπόλιαστες |
  • τα δέντρα έμειναν αμπόλιαστα |
  • έχω καμιά τριανταριά γκορτσιές αμπόλιαστες

• ② unvaccinated (syn αβατσίνωτος, ant βατσινωμένος, μπολιασμένος):
  • τα παιδιά δεν πρέπει να μείνουν αμπόλιαστα, γιατί η βλογιά θερίζει κόσμο εφέτος

• ③ not infected w. a contagious disease:
  • δεν έμεινα ~ από το δάγκειο ούτε γω

• ④ fig not affected, uninfluenced:
  • (ο Bιζυηνός) έμεινε απόλυτα πιστός στην παράδοση της φυλής του, κράτησε την ελληνική ψυχή του ατόφια, γνήσια, καθαρή, αμπόλιαστη από κάθε ξενική κι αταίριαστη επίδραση (Melas)

[cpd w. μπολιαστός ← εμβολιαστός: μπολιάζω ← εμβολιάζω]