ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

- Στην περίοδο από την πτώση της Κρήτης μέχρι την Επανάσταση η παράδοση της κρητικής λογοτεχνίας μεταφέρθηκε στα Επτάνησα, όπου η επικοινωνία με την Ευρώπη συνεχίζεται έντονη. Όπως στην Ευρώπη οι λόγιοι χρησιμοποιούν την εθνική τους γλώσσα, έτσι και στην Ελλάδα πολλοί από τους λογίους και τους εκκλησιαστικούς ρήτορες χρησιμοποιούν τη λαϊκή γλώσσα για να έχουν απήχηση στο λαό. - Στη διάρκεια του Νεοελληνικού Διαφωτισμού συντελέστηκε η εθνική αφύπνιση που ολοκληρώθηκε με την Επανάσταση του 1821. Η επιθυμία της αποτίναξης του τουρκικού ζυγού συμβαδίζει με την επιθυμία της αποτίναξης του ζυγού της αμάθειας. - Οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης επέζησαν ανάμεσα στους υπόδουλους με το κήρυγμα του Ρήγα που αναμεταδόθηκε από τον ανώνυμο πατριώτη της Ελληνικής Νομαρχίας. Εκφραστές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Ρήγας Φεραίος, ο Νεόφυτος Δούκας, ο Δημήτριος Καταρτζής, υπήρξαν οι προσωπικότητες που συστηματοποίησαν τις ιδέες οι οποίες διαμορφώθηκαν στην Ευρώπη το 18ο αιώνα.