Εισαγωγικά στοιχεία

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες έχουν σημειωθεί τεράστιες αλλαγές στην τεχνολογία, στην ανάπτυξη των συγκοινωνιών και των επικοινωνιών, στην εξέλιξη των τρόπων διάδοσης των πληροφοριών, στις μορφές οργάνωσης και διοίκησης των επιχειρήσεων, στις χρηματιστηριακές συναλλαγές, στην εργασία, την εκπαίδευση, το εμπόριο κτλ. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αυτές οι αλλαγές μπορούν να μεταδοθούν αστραπιαία σχεδόν σε κάθε γωνιά της γης. Όλος ο κόσμος θεωρείται πια μια παγκόσμια σκηνή όπου όλοι παρακολουθούμε να παίζεται το ίδιο έργο. Εάν το έργο είναι καλό, επωφελούμαστε όλοι οι πολίτες του πλανήτη, εάν είναι κακό, ζημιωνόμαστε πάλι όλοι. Ζούμε λοιπόν στην εποχή της παγκοσμιοποίησης4. Πρόκειται για μια σημαντική περίοδο της πανανθρώπινης ιστορίας όπου επικρατεί η ελεύθερη και ανεμπόδιστη διακίνηση προϊόντων, κεφαλαίων, εργαζομένων, ιδεών σε διεθνές επίπεδο, με ό,τι αρνητικό ή θετικό συνεπάγεται αυτό. Στο πλαίσιο αυτό μπορούμε να αντιληφθούμε τη διεθνοποίηση της οικονομίας και της εργασίας. Ειδικότερα, η διεθνοποίηση της οικονομίας έχει οδηγήσει στη διαμόρφωση νέων συνθηκών εργασίας. Νέα πρότυπα, νέοι τύποι απασχόλησης έχουν εμφανιστεί στην κοινωνία μας, η οποία διακρίνεται από πολυπλοκότητα και πολυπολιτισμικότητα. Επομένως, απαραίτητη κρίνεται η διαρκής πληροφόρηση και η δυνατότητα πρόσβασης σε πηγές πληροφόρησης που θα καλύπτουν όλους τους κοινωνικούς τομείς. Η πληροφόρηση δίνει στον άνθρωπο την ευκαιρία να διερευνήσει εναλλακτικές δυνατότητες στην εργασία και την κοινωνική ζωή του. Όμως, πληροφόρηση δε σημαίνει παθητική αποδοχή, αλλά κριτική στάση απέναντι στις πληροφορίες και στις εξελίξεις. Η ανεργία αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι εργαζόμενοι αλλά και οι κοινωνίες στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Η ανάπτυξη και η συνένωση των εταιρειών σε υπερεθνικό επίπεδο έχει ως συνέπεια την αύξηση της οικονομικής και της πολιτικής τους δύναμης, ενώ οι εργαζόμενοι νιώθουν ολοένα και μεγαλύτερη αβεβαιότητα για την εργασία τους. Οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν όχι μόνο την κοινωνία και την απασχόληση αλλά και το χώρο της εκπαίδευσης. Από την άλλη πλευρά, όμως, προβάλει η ανάγκη για τη διασφάλιση και το σεβασμό του δικαιώματος του ανθρώπου στην εργασία. Την ευθύνη της διασφάλισης του δικαιώματος στη εργασία την έχουν οι επιχειρήσεις, τα κράτη, οι διεθνείς ενώσεις και οργανώσεις αλλά, σε ένα βαθμό, και τα ίδια τα άτομα. Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα και υποχρέωση να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων που αφορούν την άσκηση της εργασίας και οφείλει να μη δέχεται άκριτα τις μεταβολές που αφορούν την εργασία του. Για να μπορεί να αντιμετωπίζει το άτομο τις συνεχείς αλλαγές στο χώρο της εργασίας, είναι απαραίτητη η κατάλληλη προετοιμασία και εκπαίδευση του. Έτσι, η εξεύρεση εργασίας συνδέεται όχι μόνο με την ποιότητα και το είδος της προηγούμενης εκπαιδευτικής εμπειρίας του ατόμου, αλλά και με τη δυνατότητά του να ανανεώνει αυτή την εμπειρία και να την προσαρμόζει στα νέα δεδομένα. Κλειδί για την επιτυχή αντιμετώπιση των συνεπειών της παγκοσμιοποίησης είναι η δια-βίου μάθηση και κατάρτιση και η κριτική στάση των ατόμων απέναντι σ' αυτές τις αλλαγές. Μεγάλη σημασία αποκτά επομένως η ανάπτυξη των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων για: - ενεργό συμμετοχή στις κοινωνικές υποθέσεις - αξιολόγηση και αξιοποίηση των πληροφοριών - επικοινωνία, εφευρετικότητα, ανάληψη πρωτοβουλιών κ.ά. - δημιουργία εναλλακτικών σχεδίων σταδιοδρομίας. Ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να αγωνιστεί και να βελτιώσει τη ζωή του, αλλά και να επιτύχει αλλαγές σε διάφορους κοινωνικούς τομείς, όπως είναι η εργασία και η εκπαίδευση.