Οι μεταπολεμικές συνθήκες ζωής

α. Η τεχνολογική επανάσταση Η τεχνολογική επανάσταση που άρχισε το 1945 προσπάθησε να διπλασιάσει τη φυσική σκέψη των ανθρώπων με τη δημιουργία τεχνητής σκέψης στις ίδιες τις μηχανές. Κύριο χαρακτηριστικό των μηχανών αυτών που είναι εφοδιασμένες με εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας είναι η επεξεργασία, η σύνθεση και η μετάδοση πληροφοριών βάσει ενός συγκεκριμένου προγράμματος.

Β. Οι νέοι τομείς έρευνας. Ηλεκτρονικοί υπολογιστές - πληροφορική - κυβερνητική. Με το συνδυασμό του μαθηματικού υπολογισμού και της ηλεκτρονικής κατασκευάστηκαν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, οι οποίοι είναι οργανωμένοι, όπως ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Διαθέτουν μνήμη και οι πληροφορίες αποθηκεύονται και ανακαλούνται χάρη στη χρησιμοποίηση μαγνητικών δίσκων. Εκτελούν χιλιάδες εντολές μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, δεν διαθέτουν όμως ένστικτο, συναίσθημα και κρίση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 60 αρχίζει η τελειοποίηση και η μαζική παραγωγή τους. Με τη χρήση των υπολογιστών συνδέεται στενά η επιστήμη της Πληροφορικής, η οποία ασχολείται με τη διαχείριση των πληροφοριών (αποθήκευση, ταξινόμηση, σύνδεση με άλλες πληροφορίες) με στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων. Οι σημερινοί υπολογιστές μπορούν να επεξεργάζονται μαθηματικά στοιχεία, κείμενα και να προχωρούν σε ταξινομήσεις. Πολλοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές συνδέονται με τράπεζες πληροφοριών ή με επικοινωνιακά συστήματα. Η ανάπτυξη της Πληροφορικής άνοιξε το δρόμο στην επιστήμη της Κυβερνητικής, της οποίας πατέρας θεωρείται ο N. Wiener (1894-1964). Οι έρευνές του αποτέλεσαν το έναυσμα για τις έρευνες ειδικών από πολλούς επιστημονικούς κλάδους με στόχο την κατασκευή μιας μηχανής που θα είναι αντίγραφο του ανθρώπινου εγκεφάλου, μιας ευφυούς μηχανής (ρομπότ). Έτσι με τη συνεργασία της Ηλεκτρονικής, της Πληροφορικής και της Κυβερνητικής δημιουργείται η Βιονική, η οποία προσπαθεί να αναπαραγάγει μηχανικά τις λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου. Όπως δέχτηκε και ο Wiener στα τελευταία έργα του, στην προσπάθεια αυτή υπάρχουν όρια που δεν μπορούν να ξεπεραστούν.

Γ. Η πρόοδος των επιστημών και της τεχνικής Το δεύτερο μισό του 20ού αι. χαρακτηρίζεται από μια δημογραφική έκρηξη χωρίς προηγούμενο, η οποία οφείλεται στις προόδους της ιατρικής (αντιβιοτικά, χειρουργική και μεταμοσχεύσεις) και την αύξηση του μέσου όρου ζωής των ανθρώπων στα 70 χρόνια. Το 1945 αρχίζει η ατομική εποχή. Πολλές χώρες διαθέτουν σήμερα πυρηνικά όπλα, ενώ χρησιμοποιούν την πυρηνική ενέργεια και για ειρηνικούς σκοπούς. Και οι δύο αυτές πραγματικότητες εγκυμονούν τεράστιους κινδύνους για την Ανθρωπότητα, όπως έδειξαν η καταστροφή των ιαπωνικών πόλεων Χιροσίμα και Ναγκασάκι και το πυρηνικό ατύχημα στο σοβιετικό εργοστάσιο του Τσερνομπίλ. Τα μέσα επικοινωνίας και ιδιαίτερα το αυτοκίνητο αναπτύσσονται εντυπωσιακά, ενώ το 1969 αρχίζει η εποποιία της κατάκτησης του Διαστήματος με την επιτυχή προσσελήνωση του αμερικανικού διαστημοπλοίου Απόλλων. Παράλληλα τελειοποιούνται τα μαζικά μέσα επικοινωνίας, ενώ η τηλεόραση κυριαρχεί στη ζωή μας.

δ. Η οικονομική ζωή Η ανάπτυξη της βιομηχανίας και της βιομηχανικής επιχείρησης συμβάλλει στην ανάπτυξη του αγροτικού τομέα και του τομέα των υπηρεσιών. Χαρακτηριστικό του μονοπωλιακού καπιταλισμού ως κυρίαρχου κοινωνικοοικονομικού συστήματος σε παγκόσμια κλίμακα είναι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις, οι οποίες καλύπτουν πολλούς τομείς της παραγωγής με προτίμηση στις τεχνολογίες αιχμής, δραστηριοποιούνται συγχρόνως σε πολλές χώρες και παράγουν προϊόντα υψηλής ποιότητας, αν και στοχεύουν περισσότερο στα οικονομικά οφέλη παρά στην εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών. Το πολυεθνικό κεφάλαιο ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς κεφαλαίων και επηρεάζουν άμεσα την πολιτική ζωή. Συχνά καθορίζουν τις επιλογές των κυβερνήσεων, τις οποίες είναι σε θέση να εκβιάζουν ή και να ανατρέπουν, όταν δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους. Ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα Ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα της σημερινής οικονομικής πραγματικότητας είναι η αντίθεση μεταξύ του αναπτυγμένου βιομηχανικά Βορρά και του υπανάπτυκτου Νότου. Για αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ανεργίας, οι κυβερνήσεις των χωρών του Τρίτου Κόσμου προσπαθούν να προσελκύσουν κεφάλαια, αλλά οι βιομηχανίες που ιδρύονται από τους ξένους επενδυτές δεν είναι μεγάλες, ενώ οι παραδοσιακές ντόπιες βιομηχανίες δεν προσφέρουν πολλές θέσεις εργασίας. Συχνά η μετανάστευση στις πόλεις είναι η μόνη λύση για την αντιμετώπιση της ανέχειας. Γενικά η πενία των χωρών του Τρίτου Κόσμου είναι το αποτέλεσμα και η άλλη όψη του πλούτου των κοινωνιών της αφθονίας.

ε. Οι επιπτώσεις του τεχνολογικού πολιτισμού στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου Θετικές συνέπειες της τεχνολογικής επανάστασης υπήρξαν η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, η προσφορά ανέσεων και η εξασφάλιση περισσότερου ελεύθερου χρόνου. Αρνητικές πλευρές της ναι η δημιουργία τεχνητών αναγκών και η υπερκατανάλωση, ο άκρατος υλισμός και η περιθωριοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων, η όξυνση του προβλήματος της ανεργίας και η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των μεγαλουπόλεων με τη μόλυνση του περιβάλλοντος.

στ. Η αμφισβήτηση Η συνειδητοποίηση αυτών των προβλημάτων γέννησε ένα κίνημα αμφισβήτησης, το οποίο εκφράστηκε με νεολαιίστικα κινήματα όπως αυτό των χίπις, το οικολογικό κίνημα και κυρίως το γαλλικό Μάη που εκδηλώθηκε με κέντρο τα γαλλικό πανεπιστήμια και παρέλυσε τη ζωή στη Γαλλία το 1968.