3.2 Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση

Η οικονομία. Η περιορισμένη γεωργική παραγωγή οδήγησε τους κατοίκους της Φοινίκης σε ασχολίες του δευτερογενούς και κυρίως του τριτογενούς τομέα της οικονομίας. Διακρίθηκαν ως τεχνίτες στην κατασκευή όπλων, κοσμημάτων, επίπλων, κεραμικών, στην παραγωγή γυάλινων αγγείων, τα οποία δημιουργούσαν από την άμμο που ήταν άφθονη στη χώρα τους, και ιδιαίτερα στην παραγωγή κόκκινων υφασμάτων, τα οποία έβαφαν με την πορφύρα, μια ουσία προερχόμενη από κοχύλια που ψάρευαν στις ακτές τους. Κατείχαν το μονοπώλιο της παραγωγής υφασμάτων με το κόκκινο χρώμα, το «φοινικούν», όπως ονομάστηκε από τους αρχαίους Έλληνες. Η ξυλεία από το βουνό του Λιβάνου τους έδωσε τη δυνατότητα ναυπήγησης στόλου. Διακρίθηκαν ως θαλασσοπόροι και έμποροι. Στους ξένους λαούς πουλούσαν τα αγαθά της χώρας τους και προμηθεύονταν πρώτες ύλες. Παράλληλα είχαν στα χέρια τους το διαμετακομιστικό εμπόριο των λαών της Μεσογείου, τουλάχιστον μέχρι τον 8ο αι. π.Χ.

1. Τα χαρακτηριστικά των Φοινίκων όπως μας είναι γνωστά από τον Όμηρο Τότε ήρθαν Φοίνικες εκεί θαλασσοξακουσμένοι | κλέφτες, παιγνίδια φέροντας χιλιάδες στο καράβι. | Στο σπίτι του πατέρα μου μια Φοινικιώτισσα ήταν | όμορφη, μεγαλόσωμη και στις δουλειές τεχνίτρα. | Κι εκείνη την ξελόγιασαν οι Φοίνικες οι πλάνοι | και κάποιος, εκεί πόπλυνε κοντά στο τρεχαντήρι, | πρώτος μαζί της πλάγιασε στο στρώμα της αγάπης, | που τα μυαλά των θηλυκών τα κάνει αυτό να στρίψουν | κι ας είναι πρώτα φρόνιμα. Τη ρώτησε κατόπι | ποια να 'τανε η πατρίδα της και πώς τη λεν την ίδια, | κι εκείνη του φανέρωσε το πατρικό μου σπίτι· | «Παινιέμαι απ' την πολύχαλκη πως είμαι τη Σιδώνα, κόρη του Αρύβαντα, με βίος που μετρημό δεν είχε. | Όμως Ταφιώτες μ' άρπαξαν κουρσάροι, ενώ γυρνούσα | απ' το χωράφι και σ' αυτού του ανθρώπου εδώ το σπίτι | μ' έφεραν και μ' αγόρασε με βίος όσο ζητούσαν». Οδύσσεια, ο 414-429 μετ. Ζ. Σιδέρη, εκδ. ΟΕΔΒ.

Η κοινωνία. Η ενασχόληση των Φοινίκων με τη βιοτεχνία και κυρίως με το εμπόριο συνετέλεσε στη διαμόρφωση μιας κοινωνίας με αστικά χαρακτηριστικά. Ο ηγεμόνας κάθε φοινικικής πόλης βρισκόταν στην κορυφή της κοινωνικής ιεραρχίας· την εξουσία του όμως περιόριζαν οι πλούσιοι έμποροι. Το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων των πόλεων, που αποτελούσε και τη βάση της κοινωνίας, κατόρθωνε να ζει σε συνθήκες καλύτερες απ' ό,τι οι υπόλοιποι λαοί της Εγγύς Ανατολής. Μεγάλη δύναμη στη φοινικική κοινωνία φαίνεται ότι διέθεταν οι ιερείς. Η ποδική οργάνωση. Η χώρα τους, λόγω της φυσικής της διαμόρφωσης, δεν αποτέλεσε ποτέ ενιαίο κράτος. Κάθε πεδινή περιοχή με την παραλιακή της πόλη λειτούργησε ως μικρό βασίλειο. Τα στοιχεία τα σχετικά με την πολιτική οργάνωση και τους θεσμούς των Φοινίκων που διαθέτουμε είναι λίγα. Η βασιλεία ήταν η αρχαιότερη μορφή πολιτεύματος που ίσχυσε στις πόλεις τους. Ο βασιλιάς εκλεγόταν από τα μέλη των βασιλικών οίκων και σε πολλές πόλεις κυβερνούσε με τη βοήθεια ενός συμβουλίου γερόντων, όπως συνέβαινε στη Βύβλο, τη Σιδώνα και ίσως στην Τύρο. Τον 6ο αι. π.Χ. η Τύρος για μισό περίπου αιώνα κυβερνήθηκε δημοκρατικά από ένα σώμα εκλεγμένων δικαστών, που παρέμεναν στην εξουσία για περιορισμένο χρόνο.