Διδακτικά Βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Διαβάζω και γράφω

1. Φέρτε τέσσερα αντίτυπα λεξικών με συνώνυμα στην τάξη. Χωριστείτε σε τέσσερις ομάδες: • η πρώτη να αναζητήσει τις λέξεις: Ένωση, Συνομοσπονδίας, ιδιαιτερότητα, ενοποίησης, τυποποίηση, προσήλωση (κείμενο 2), • η δεύτερη τις λέξεις: αλλογενείς, διακηρύξεις, χορήγηση, δικαιώματα (κείμενο 7), • η τρίτη τις λέξεις: διάβαση, βάναυσα, αντιτάσσει, χοντρά, αρμονία (κείμενο 1), • η τέταρτη ομάδα να κάνει το ίδιο με τις λέξεις: αποκλεισμού, ισορροπίας, ιδανικό, να κυριαρχήσει, να καταπολεμήσουν (κείμενο 6).

Με τη βοήθεια των λεξικών βρείτε συνώνυμες λέξεις και αντικαταστήστε τες.

2. Διαβάστε στην τάξη τις προτάσεις που αλλάξατε, αντικαθιστώντας τις λέξεις που σας δόθηκαν παραπάνω με τις συνώνυμές τους. Συγκρίνετε τη νέα εκδοχή με την αρχική. Ποιες αλλαγές παρατηρείτε; Σε ποιο κείμενο οι αλλαγές είναι πιο φανερές και ίσως πιο ενοχλητικές; Οι λέξεις που βρήκατε εσείς έχουν ακριβώς την ίδια σημασία με τις λέξεις των κειμένων;

3. Συγκεντρώστε τα συνώνυμα που βρήκατε για τη λέξη Ένωση και γράψτε δικές σας προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά και ένα διαφορετικό συνώνυμο.

4. Γράψτε άλλα παραδείγματα χρησιμοποιώντας κάθε φορά και μια συνώνυμη λέξη της λέξης ιδιαιτερότητα από αυτές που περιλαμβάνονται στο λήμμα "ιδιαιτερότητα" του Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γιώργου Μπαμπινιώτη:

Η λέξη ιδιαιτερότητα χαρακτηρίζει κάθε μορφής απόκλιση και λειτουργεί ως "μέση" λέξη, ήτοι με θετική (κάτι για το οποίο διακρίνεται κανείς και ξεχωρίζει από τους άλλους) και με αρνητική σημασία (κάτι για το οποίο αποκλίνει κανείς και μειονεκτεί έναντι των άλλων): Οι ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα της για άλλους την κάνουν αξιολάτρευτη και για άλλους το πιο μισητό πρόσωπο. Η ιδιορρυθμία δηλώνει χαρακτηριστικά (συμπεριφοράς, χαρακτήρα, αντιλήψεως) που τείνουν περισσότερο προς το αρνητικό, αλλά που θα μπορούσαν ενίοτε να θεωρηθούν και δημιουργικές παραξενιές (συχνά γίνεται λόγος για τις ιδιορρυθμίες των καλλιτεχνών): Η ιδιορρυθμία της ζωγραφικής του όχι μόνον δεν ενοχλεί, αλλά επαινείται από τους περισσότερους κριτικούς ως σημαντικό προσωπικό ύφος. Η ιδιοτροπία αποτελεί, κατά κανόνα, αρνητικό σχολιασμό για κάποιον εκ μέρους του ομιλητή: Οι ιδιοτροπίες του τον κάνουν να ζει απομονωμένος χωρίς φίλους και παρέες.