Ασκήσεις - Θέματα για συζήτηση

1. Να συγκρίνετε το παρακάτω απόσπασμα από το Έπος του Διγενή με το δημοτικό τραγούδι που ακολουθεί και αναφέρεται στο θάνατο του Διγενή και να σημειώσετε τις παρατηρήσεις σας.

«(…) Ο θάνατος τον πολεμά εις το παλάτι μέσα. Ακρίτας τον εγνώρισε και ξεφωνεί και λέγει: «Ω, πάντερπνε, Βασίλειε, ο θάνατος σου ήλθεν και το λοιπόν από του νυν όπλα ουδόλως έχεις. Ανδρεία που σου άπειρος, ανείκαστος η τόλμη, Που δυναστεία η πολλή, που του η πλούτου δόξα; Άρτι ουδείς εις θάνατον δύναται βοηθήσαι, Αι χείρες γαρ ελύθησαν, τα άθλα ου ποιούσαι, Οι πόδες εδεσμεύθησαν οι τας οδούς κρατούντες Ολίγον δε και η ψυχή του σώματος εκφεύγει Και τάφος σε τον δυνατόν μέσα να κλείσει θέλει».

«Ο Διγενής ψυχομαχεί κι η γη τόνε τρομάσσει κι η πλάκα τον ανατριχιά πως θάτονε σκεπάσει. Κι εκείδα που ψυχομαχεί λόγια αντρειωμένα λέει 'νάχεν η γης πατήματα κι ο ουρανός κερκέλια να πάθουν τα πατήματα, νάπιανα τα κερκέλια ν' ανέβαινα στον ουρανό, να διπλωθώ, να κάτσω, να δώκω σείσμα τ' ουρανού, να βγάλει μαύρα νέφη να κάμω χιόνι στα βουνά και τα νερά τσι καρπούς».

2. Ο ιστορικός της λογοτεχνίας μας Λίνος Πολίτης εκτιμά ότι τα προδρομικά ποιήματα μοιάζουν σε πολλά με τα ποιήματα του Γάλλου ποιητή Φρανσουά Βιγιόν (Francois Villon, 1431 - μετά το 1463), όπου με διάθεση περιγραφική και τόνο σκωπτικό ανατρέχει σε θέματα όπως η τύχη, η μωρία, η ματαιότητα, το κακό και ο θάνατος. Στο απόσπασμα που δίδεται από το ποίημα Διαθήκη του Βιγιόν, να αναζητήσετε ομοιότητες ή αναλογίες με τα προδρομικά ποιήματα που περιέχονται στο βιβλίο ΚΝΛ της Γ' Γυμνασίου.

«Το ξέρω: πλούσιους και φτωχούς, σοφούς, μωρούς, ιερείς, λαό, χουβαρντάδες και φειδωλούς, μεγάλους αλλά και μικρούς, καράδες μ' όμορφο λαιμό, όποιο κι αν έχουνε συνάφι, με τζοβαέρικα σωρό, όλους τους παίρνει ο Χάρος στράφι»·

(Η μετάφραση από το έργο Ευρωπαϊκά Γράμματα - Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα 1999, τόμος Α', σελ. 365)

Βιβλιογραφία 1. Αλεξίου, Στ. (1985). Βασίλειος Διγενής Ακριτης (Κατά το χειρόγραφο του Εσκοριάλ) και το άσμα του Αρμούρη. Κριτική έκδοση, Εισαγωγή, Σημειώσεις, Γλωσσάριο Στ. Αλεξίου. Αθήνα: Ερμής [Φιλολογική Βιβλιοθήκη, 5]. 2. Αλεξίου, Στ. (1990). Βασίλειος Διγενής Ακριτης και τα άσματα του Αρμούρη και του Υιού του Ανδρόνικου. Χρηστική έκδοση με Εισαγωγή. Αθήνα: Ερμής. 3. Καλαματιανός, Γ.Ν. (χ.χ.). Σύντομη Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Ι' έκδοση. Αθήνα: Εστία, 22-25. 4. Πολίτης, Λ. (1978). Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 25-46. 5. Χαραλαμπάκης, Χρ. (1992). Νεοελληνικός λόγος, Μελέτες για την γλώσσα, τη λογοτεχνία και το ύφος. Αθήνα: Νεφέλη. 6. Vitti, Μ. (2003). Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Μετάφραση Μ. Ζορμπά, θεώρηση του συγγραφέα, απόδοση Ε. Ι. Μοσχονά. Αναθεωρημένη έκδοση. Αθήνα: Οδυσσέας, 11-47. 7. Για τον Francois Villon (απ' όπου και το απόσπασμα του ποιήματος) 6. Benoit-Dusausoy, A. & Fontaine, G. (επιμ.) (1999). Ευρωπαϊκά Γράμματα: Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας. Μετάφραση Α. Ζήρας κ.ά. Αθήνα, Σοκόλης, τόμ. Α', 364-365.