ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΩ ΚΑΙ ΘΥΜΑΜΑΙ

- Ναοδομία: ρυθμός βασιλικής, περίκεντρος, βασιλική με θόλο, βυζαντινός σταυροειδής εγγεγραμμένος, που συμβολίζει το κτιστό και το άκτιστο. - Αγιογραφία: νωπογραφίες, ψηφιδωτά, τοιχογραφίες, φορητές εικόνες. Μέχρι την εικονομαχία χαρακτηρίζονται από τον νατουραλισμό της ελληνιστικής εποχής. Μετά την Εικονομαχία οι μορφές τυποποιούνται. Το σημείο αναφοράς της εικόνας είναι ο θεατής. - Οι βυζαντινοί αγιογράφοι χρησιμοποίησαν το ζωγραφικό σύστημα της ελληνιστικής εποχής. - Εικονογραφικοί κύκλοι είναι οι ομάδες εικόνων που βρίσκονται σε συγκεκριμένες θέσεις στο χριστιανικό ναό.

ΚΕΙΜΕΝΟ Ο ζωγράφος δεν είχε πλήρη ελευθερία διαμόρφωσης του έργου του. Τα χρώματα και τα πρόσωπα ήσαν, κατά το πλείστον, καθορισμένα. Αλλά μέσα σ' αυτά τα όρια ο καλλιτέχνης είχε ελευθερία. Ιδιαίτερο βάρος έδινε στο φωτισμό και την έκφραση των ματιών. Όλα τα υλικά στοιχεία προσλαμβάνουν μια άλλη ποιότητα, όλες οι κλασικές, γήινες γραμμές σπάζονται, για να κάνουν τον πιστό να αναγνωρίσει, ότι αυτό που βλέπει στην εικόνα, είναι ακριβώς το ίδιο με την πραγματικότητα γύρω του και ωστόσο διαφορετικό: είναι η μεταμορφωμένη πραγματικότητα, που διασπά τα όρια του φυσικού. Στο βαθμό που οι εικόνες μας μεταδίδουν μια βιβλική γνώση, μας υπενθυμίζουν το λόγο του Θεού. Η εικόνα λοιπόν, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα σιωπηλό κήρυγμα (Νησιώτης, Ν., "Περί εικονογραφίας", Σύναξη, Αθήνα 1987, τεύχ. 24, σ. 107).