β) Λίγα στοιχεία για τη ζωή του

Ο Ησαΐας έζησε στην Ιερουσαλήμ και προερχόταν από οικογένεια ιερέων που είχε σχέση με τη βασιλική αυλή. Ήταν παντρεμένος και είχε δύο γιους. Η θαυμαστή κλήση του, που ο ίδιος περιγράφει, έγινε στο Ναό του Σολομώντα: Είδα τον Κύριο να κάθεται πάνω σε θρόνο μεγαλόπρεπο και υπερυψωμένο. Οι άκρες του μανδύα του γέμιζαν το Ναό. Μπροστά του στέκονταν σεραφίμ, που καθένα τους είχε έξι φτερούγες… Και φώναζαν το ένα στο άλλο:

«Άγιος, άγιος, άγιος είναι ο Κύριος του σύμπαντος (= Κύριος Σαβαώθ) όλη η γη είναι απ' τη δόξα του γεμάτη».

Σείστηκαν οι παραστάτες* της θύρας από τη δυνατή φωνή τους και γέμισε από καπνό ο Ναός. Τότε είπα: «Αλίμονό μου, χάθηκα! Γιατί είμαι άνθρωπος … και τώρα είδα με τα μάτια μου το βασιλιά, τον Κύριο του σύμπαντος!». Πέταξε τότε κι ήρθε κοντά μου ένα από τα σεραφίμ, κρατώντας ένα κάρβουνο αναμμένο, που το είχε πάρει απ' το θυσιαστήριο. Μ' αυτό άγγιξε το στόμα μου και είπε: «Κοίτα … η ανομία σου εξαλείφθηκε*». Έπειτα άκουσα το Θεό να λέει: «Ποιον να στείλω; Ποιος θέλει να γίνει ο αγγελιαφόρος μου;». Κι εγώ είπα: «Στείλε εμένα!». Κι εκείνος είπε: «Πήγαινε».

Ο Ησαΐας θεωρείται ο σημαντικότερος προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης εξαιτίας της τεράστιας σημασίας των μηνυμάτων του. Όλο το διάστημα της δράσης του ήταν πάντα παρών και στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Προσπαθούσε να επηρεάζει τους βασιλείς, ώστε να ενεργούν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Γι' αυτό επιχείρησε να πείσει το βασιλιά Άχαζ να μη συμμαχήσει με τους Ασσύριους, ώστε να μην εξαρτηθεί θρησκευτικά απ' αυτούς. Αργότερα, όταν οι Ασσύριοι πολιορκούσαν την Ιερουσαλήμ, κατάφερε να στηρίξει το βασιλιά Εζεκία και το λαό, που είχαν πανικοβληθεί.

Γύρω από τον Ησαΐα είχε σχηματιστεί ένας κύκλος μαθητών, οι οποίοι μετά το θάνατο του προφήτη διαφύλαξαν τη διδασκαλία του. Από το 700 π.Χ. τα ίχνη του Ησαΐα χάνονται. Σύμφωνα με την παράδοση πριονίστηκε στα δύο, όταν βασίλευε ο Μανασσής.

Εμμανουήλ είναι εβραϊκό όνομα, που σημαίνει «ο Θεός είναι μαζί μας». Ο Ησαΐας ονομάζει έτσι το Μεσσία. Στην Καινή Διαθήκη το όνομα αυτό αποδόθηκε στον Ιησού Χριστό, αφού αυτός είναι ο Μεσσίας.

Ο προφήτης Ησαΐας, ψηφιδωτό στη Νέα Μονή (11ος αι., Χίος)

γ) Μερικές προφητείες του Ησαΐα • Οι άνθρωποι καταστρέφουν τη σχέση τους με το Θεό και τους συνανθρώπους Ακούστε ουρανοί κι εσύ γη δώσε προσοχή, γιατί μιλάει ο Κύριος: «Ανάθρεψα παιδιά και τώρα που μεγάλωσαν πεισματικά ορθώνονται* εναντίον μου. Το βόδι γνωρίζει τον αφέντη του και το γαϊδούρι ξέρει το παχνί* εκείνου που το ορίζει. Μα ο Ισραήλ σε ποιον ανήκει δεν το ξέρει. Ο λαός μου τίποτα δεν κατανοεί… Έχω χορτάσει απ' των κριαριών τα ολοκαυτώματα*, από το πάχος των καλοθρεμμένων μοσχαριών. Το αίμα των ταύρων, των προβάτων και των τράγων δεν μ' ευχαριστεί… Πάψτε πια να προσφέρετε ανώφελες θυσίες, μ' αηδιάζει… Απεχθάνομαι* τις γιορτές σας … κι όταν απανωτές λέτε τις προσευχές σας, εγώ δεν τις ακούω, γιατί τα χέρια σας είναι στο αίμα βουτηγμένα…». Αλίμονο σ' εκείνους που προσθέτουν στο σπίτι τους κι άλλο σπίτι κι ενώνουνε χωράφι με χωράφι, έτσι που πια να μην υπάρχει τόπος για άλλους, κι αυτοί να μείνουν οι μοναδικοί της χώρας κάτοχοι! Αλίμονο σ' εκείνους που απ' το πρωί νωρίς ορμάνε στο πιοτό και που ως τη νύχτα αργά με κρασί μεθάνε. Αλίμονο σ' εκείνους που λένε το κακό καλό και το καλό κακό, που παρασταίνουν το μαύρο άσπρο και το άσπρο μαύρο, που κάνουν το πικρό γλυκό και το γλυκό πικρό. Αλίμονο σ' εκείνους που θαρρούν πως είναι σοφοί και για έξυπνοι περνιούνται… • Ο Άγιος Θεός βρίσκεται πάντα δίπλα στους ανθρώπους Ο ύψιστος, ο υπέρτατος*, αυτός που υπάρχει αιώνια και που Άγιος είναι τ' όνομά του, λέει: «Σε τόπο κατοικώ υψηλό και άγιο, μα βρίσκομαι μαζί και με τους συντριμμένους και με τους ταπεινούς, ζωή να ξαναδώσω στων ταπεινών το πνεύμα, ζωή να ξαναδώσω στων συντριμμένους την καρδιά… εγώ θα σας γιατρέψω. Το δρόμο θα σας δείξω και θα σας παρηγορήσω, εσάς και τους δικούς σας…». • Οι άνθρωποι του υπολείμματος στηρίζονται στο Θεό Έρχεται μέρα που το υπόλοιπο του Ισραήλ, όσοι από το γένος του Ιακώβ γλιτώσουν, θα πάψουν πια να στηρίζονται στην Ασσυρία που τους χτυπούσε και θα στηριχθούν μ' εμπιστοσύνη στον Κύριο, τον Άγιο Θεό του Ισραήλ. Ένα υπόλοιπο θα επιστρέψει … στον ισχυρό Θεό. Η αγιότητα του Θεού Η λέξη «άγιος» στα εβραϊκά σημαίνει «χωρισμένος», δηλαδή διαφορετικός από κάθε τι κοινό και συνηθισμένο, κάτι, δηλαδή, τόσο ιερό, αγνό, καθαρό και μεγάλο, που κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει. Για τον Ησαΐα, αλλά και για όλη την Αγία Γραφή η αγιότητα ταυτίζεται με το Θεό. Και σημαίνει ό,τι ο ίδιος ο Θεός περιέχει: ζωή, δύναμη, αγάπη. Όλα δε αυτά μόνο ο ίδιος ο Θεός μπορεί να τα μεταδώσει. Στη χριστιανική Εκκλησία άγιοι δεν είναι οι άνθρωποι που έχουν αρετές, όσο σπουδαίες κι αν είναι. Άγιοι ονομάζονται αυτοί που έζησαν μια πολύ κοντινή σχέση με το Θεό, κι έτσι εκείνος τους χάρισε την αγιότητα. Για τους χριστιανούς ο Ιησούς Χριστός χαρίζει τη δυνατότητα σε κάθε άνθρωπο να συμμετέχει στην αγιότητα του Θεού. Αυτό γίνεται με τη Θεία Ευχαριστία, όπου ο πιστός μπορεί να ενώνεται με το μοναδικό άγιο, το Θεό. Όπως φαίνεται στον παρακάτω χάρτη, το κράτος των Ασσυρίων τον 8ο αι. π.Χ. ήταν τεράστιο. Γράφει ο Ησαΐας για τους Ασσυρίους: «Δε θα πεινάσουν, ούτε θα κουραστούν, δε θα νυστάξουν ούτε θα κοιμηθούν … τα βέλη τους είναι μυτερά και τα τόξα τους τεντωμένα…». Ησ 5, 27-28 • Η εποχή του Μεσσία Ένα κλωνάρι θα φυτρώσει απ' τον κορμό του Ιεσσαί, κι ένα κλαδί θα ξεπροβάλει από τις ρίζες του. Πάνω του θα αναπαύεται το Πνεύμα του Κυρίου, το πνεύμα αυτό που θα του δίνει σοφία και σύνεση, την ικανότητα ν' αποφασίζει, τη δύναμη να εκτελεί… Τίποτα δε θα κρίνει απ' τα φαινόμενα ούτε θ' αποφασίζει από τα λόγια μόνο. Αλλά θα κρίνει με δικαιοσύνη τους φτωχούς και θα υπερασπίζεται με ευθύτητα τους ταπεινούς της χώρας… Η δικαιοσύνη και η πιστότητα θα είναι γι' αυτόν σαν το ζωνάρι που τυλίγει στη μέση του. Τότε θα κάθεται ο λύκος παρέα με το αρνί και θα κοιμάται ο πάνθηρας με το κατσίκι αντάμα. Το μοσχαράκι και το λιονταρόπουλο θα βόσκουνε μαζί κι ένα μικρό παιδί θα τα οδηγάει… Το λιοντάρι θα τρέφεται καθώς το βόδι με άχυρο. Το βρέφος άφοβα θα παίζει στη φωλιά του φαρμακερού φιδιού… Κανένας δε θα προξενεί στον άλλον βλάβη ούτε κακό… η γνώση του Κυρίου τη χώρα θα σκεπάζει, όπως σκεπάζουν τα νερά τη θάλασσα. Σαν έρθει εκείνη η μέρα, το βλαστάρι από τη ρίζα του Ιεσσαί εκεί θα στέκεται για όλους τους λαούς σημαία.