Γ. Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΡΑΝΙΟΥ: ΤΟ ΙΣΛΑΜ

Με το Ισλάμ οι Έλληνες ζήσαμε πολύ κοντά για τέσσερις αιώνες, στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Σε ορισμένες περιοχές της βόρειας Ελλάδας (στη Θράκη) συμβιώνουν ειρηνικά και σήμερα ορθόδοξοι και μουσουλμάνοι.

Η θρησκεία αυτή έχει ιδρυτή της τον Άραβα «προφήτη του Ισλάμ» Μωάμεθ. Γεννήθηκε το 570 μ.Χ., ορφάνεψε σε μικρή ηλικία και με τη βοήθεια του θείου του και μιας πλούσιας γυναίκας που τον υιοθέτησε επισκέφτηκε για εμπορικούς λόγους τα μέρη της Παλαιστίνης και Συρίας, που ανήκαν τότε στο βυζαντινό κράτος. Ευφυής και ανήσυχος καθώς ήταν γνώρισε το Χριστιανισμό, τον Ιουδαϊσμό και πολλές χριστιανικές αιρέσεις της Μέσης Ανατολής και γυρνώντας στην Αραβία κήρυξε στο λαό του τη νέα μονοθεϊστική θρησκεία κατ' εντολήν του Θεού, όπως ο ίδιος έλεγε. Οι συμπατριώτες του στη Μέκκα αρχικά δεν τον πίστεψαν, γι' αυτό και διωγμένος κατέφυγε το 622 στη Μεδίνα, δεύτερη σημαντική πόλη της Αραβίας. Η φυγή αυτή ονομάστηκε Εγίρα και το έτος 622 αποτελεί την αρχή της μέτρησης των ετών στο ισλαμικό ημερολόγιο. Το 632 με στρατιωτική επιχείρηση κατέλαβε τη Μέκκα και επέβαλε σ' όλη τη χώρα τη νέα θρησκεία.

Ισλάμ σημαίνει υποταγή στο θέλημα του Θεού και ο υποταγμένος στην πίστη ονομάζεται μουσλίμ.

Η βασική διδασκαλία του Ισλάμ, την οποία περιλαμβάνει το ιερό βιβλίο του, το Κοράνιο (θεωρείται ότι δόθηκε προφορικά από το Θεό στο Μωάμεθ και μετά το θάνατο του καταγράφηκε στην αραβική γλώσσα), είναι ότι ο Θεός (Αλλάχ) είναι ένας, δημιούργησε τον κόσμο και τον άνθρωπο και φροντίζει γι' αυτόν. Ο Αλλάχ είναι κύριος του παντός και του κόσμου των αγγέλων και στο μέλλον θα κρίνει τους ανθρώπους. Τους πιστούς θα τοποθετήσει στον παράδεισο, όπου θα απολαμβάνουν ό,τι στερήθηκαν στην επίγεια ζωή και τους κακούς θα τους τιμωρήσει με βασανιστήρια στην κόλαση. Ο Θεός σε δεδομένες ιστορικές στιγμές έστειλε τους προφήτες της Π. Διαθήκης και αργότερα τον Ιησού Χριστό, για να μεταφέρουν το μήνυμά Του στους ανθρώπους. Τελευταία έστειλε το Μωάμεθ, ο οποίος αποτελεί την «κορωνίδα των προφητών».

Οι πιστοί μουσλίμ, οφείλουν να τηρούν πέντε βασικά καθήκοντα που ονομάζονται «πέντε στύλοι του Ισλάμ» και είναι: • η ομολογία της πίστεως, ότι ένας είναι ο Θεός και προφήτης του ο Μωάμεθ, • η προσευχή πέντε φορές την ημέρα, • η ελεημοσύνη και η αγαθοεργία, • η νηστεία κατά το μήνα Ραμαντάν (από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου πλήρης αποχή από οποιαδήποτε τροφή και νερό) και • το ιερό προσκύνημα στη Μέκκα μια φορά τουλάχιστον στη ζωή του κάθε πιστού.

Στην ιερή αυτή πόλη του Ισλάμ φυλάσσεται από την προϊσλαμική εποχή ο ιερός βράχος Καάμπα, ένας μετεωρίτης λίθος, ο οποίος θεωρήθηκε δώρο του Θεού στους ανθρώπους και τη λατρεία του διατήρησε και ο Μωάμεθ.

Το Ισλάμ θεωρείται η θρησκεία του Κορανίου, επειδή πιστεύεται ότι το Κοράνιο αποτελεί τη μικρογραφία του πρωτοτύπου Κορανίου, το οποίο βρίσκεται στον ουρανό και φυλάσσεται από το Θεό. Κέντρο της πίστης είναι το ιερό αυτό βιβλίο. Αποτελεί την πηγή κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας, πηγή δικαίου και σε μερικές χώρες (Αραβία, Περσία) είναι το Σύνταγμα του κράτους.

Ο πιστός μουσουλμάνος οφείλει πλήρη και τυφλή υποταγή στις επιταγές του Κορανίου, εφόσον μόνο με αυτόν τον τρόπο θα δικαιωθεί από το Θεό.

Η βιομηχανική επανάσταση και η ανάπτυξη της τεχνολογίας βρήκε το Ισλάμ απροετοίμαστο να δεχθεί κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές μεταρρυθμίσεις.

Χαρακτηριστική είναι η στάση του Ισλάμ απέναντι στη γυναίκα, την οποία θεωρεί ότι δεν είναι δυνατό να συμμετέχει εξίσου με τον άνδρα σε κοινωνικές δραστηριότητες. Η δουλεία, επίσης, καταργήθηκε επίσημα στη δεκαετία του '60.

Το Ισλάμ διασπάστηκε σε δυο κλάδους: το σουννιτικό και το σηιτικό ισλάμ. Βασική διαφορά είναι το θέμα της διαδοχής του Μωάμεθ. Οι Σουννίτες πιστεύουν ότι διάδοχος του Μωάμεθ θα έπρεπε να είναι ο ικανότερος, ενώ οι Σηίτες πιστεύουν ότι ο διάδοχος θα πρέπει να είναι εξ αίματος συγγενής του Μωάμεθ. Σουννίτες είναι οι Σαουδάραβες, οι Σύριοι, οι Τούρκοι, οι Αιγύπτιοι, ενώ Σηίτες είναι οι Πέρσες. Ανάμεσα στους Σηίτες αναπτύχθηκαν ομάδες με μυστικιστικές τάσεις και μια ιδιαίτερη φιλοσοφία, κατά την οποία ο άνθρωπος θα μπορούσε με συγκεκριμένες τεχνικές να ενωθεί με το Θεό, κάτι που στο επίσημο Ισλάμ είναι απαράδεκτο. Αυτή η φιλοσοφία ονομάζεται σουφισμός.

ΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΧΑΣΩ Χρειάζεται να είμαστε προετοιμασμένοι για να συμβιώνουμε αρμονικά με συνανθρώπους μας διαφορετικής θρησκευτικής πίστης. Γι' αυτό πρέπει να γνωρίζουμε στοιχεία από την πίστη τους. • Ο Ιουδαϊσμός είναι η αρχαιότερη μονοθεϊστική θρησκεία ενός συγκεκριμένου λαού, των ισραηλιτών. Ιδρυτής είναι ο γενάρχης των Εβραίων, ο Αβραάμ. Ο Μωυσής οργάνωσε το ιουδαϊκό έθνος με το Νόμο που έλαβε στο Σινά και τη νομοθεσία που επέβαλε στο λαό του. Ο Θεός είναι ένας, φροντίζει για τον κόσμο και θα κρίνει τους ανθρώπους στο τέλος της ιστορίας. Προηγουμένως αναμένεται ο Μεσσίας, ως αναμορφωτής της πίστης. • Το Ισλάμ είναι η θρησκεία της τυφλής υποταγής στο θέλημα του Αλλάχ, με βάση το ιερό βιβλίο του Κορανίου που θεωρείται αποκάλυψη του Θεού στους ανθρώπους. Ιδρυτής της θρησκείας είναι ο Μωάμεθ. Η διδασκαλία της θρησκείας δανείζεται τον μονοθεϊσμό του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού και τον αναμειγνύει με αυστηρότητα στις κοινωνικές σχέσεις της αραβικής νοοτροπίας. Η τήρηση πέντε βασικών καθηκόντων είναι δυνατό να δικαιώσουν τον άνθρωπο, σε ένα παράδεισο με πολλές απολαύσεις.

ΕΧΟΥΝ ΣΗΜΑΣΙΑ ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ; 1. Είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε ο ένας την πίστη του άλλου και γιατί; Ποιοι κίνδυνοι θα μπορούσαν να υπάρχουν; 2. Ποια είναι τα βασικότερα στοιχεία του Ιουδαϊσμού; 3. Ποια είναι τα βασικότερα στοιχεία του Ισλάμ; 4. Δώστε ένα σύντομο χαρακτηρισμό και των δύο θρησκειών συσχετίζοντας τις βασικές τους διδασκαλίες.