"Institute of Educational Policy" Books
Βασίλης Βασιλικός
Η εκδίκηση της φύσης είναι το κεντρικό θέμα στην τριλογία του Βασίλη Βασιλικού (γενν. 1934) με τίτλο Το φύλλο, το πηγάδι, τ' αγγέλιασμα (1961), που θα εγκαινιάσει την παραγωγική πορεία του συγγραφέα. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί νεοτερικές τεχνικές γραφής, παρωδώντας τον ηθογραφικό ρεαλισμό και μεταφέροντας στον αναγνώστη το φόβο της ολοκληρωτικής καταστροφής που απειλεί τον άνθρωπο. Ο Βασίλης Βασιλικός θα μυθιστοριοποιήσει στο μυθιστόρημά του Το Ζ την υπόθεση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη (που θα γυριστεί σε ταινία από το σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά). Βρισκόμαστε στην εποχή που το πνεύμα της μεταπολεμικής λογοτεχνίας απηχεί το δίδαγμα του εξεγερμένου ανθρώπου ενάντια στον παραλογισμό του κόσμου. Τότε ακριβώς ο Άρης Αλεξάνδρου (1922-1978) θα εμπνευστεί από τον καταναγκασμό της εξουσίας και θα αρχίσει να γράφει το περίφημο μυθιστόρημα Το κιβώτιο, που στη δεκαετία του '70 θα εκφράσει την οδυνηρή απορία του ανθρώπου μπροστά στον αυθαίρετο μηχανισμό της βίας. Το 1961 ο Χριστόφορος Μηλιώνης (1932) εκδίδει τη συλλογή διηγημάτων Παραφωνία ισορροπώντας τη νεοτεριστική του γραφή με ένα ρεαλιστικό λόγο. Ο Μένης Κουμανταρέας (1933) με τη συλλογή διηγημάτων του Τα μηχανάκια (1962), με θέμα τα ψυχικά αδιέξοδα των ηρώων του, αποδεικνύει πως διαθέτει μεγάλη αφηγηματική ικανότητα και με τον τρόπο αυτό η νεοτεριστική γραφή του δε δίνει την εντύπωση πως παραβιάζει τα όρια του ρεαλισμού. Η λειτουργία της μνήμης θα παίξει σημαντικό ρόλο και σε συγγραφείς όπως ο Μάριος Χάκκας (1931-1972) που παρουσιάστηκε με μια ποιητική συλλογή (Όμορφο καλοκαίρι, 1965). Συνέχισε όμως με πεζογραφία, κυρίως με μικρά διηγήματα, όπου είναι έντονος ο βιωματικός χαρακτήρας και η εξομολογητική διάθεση (Ο τυφεκιοφόρος του εχθρού (1966). Η αρρώστιά του και η επίγνωση του επικείμενου τέλους της ζωής του επέδρασε ιδιαίτερα στην μορφή των διηγημάτων του. Η συγγραφική παραγωγή της δεκαετίας αυτής σταμάτησε απότομα με την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών τον Απρίλιο του 1967.