"Institute of Educational Policy" Books

Search

Go
Show

Οι κάτοικοι της Σικελίας και της Ιταλίας.

Σύμφωνα με την παράδοση, οι Σικελοί εισέβαλαν στο νησί από την Ιταλία του 11ο αι. π.Χ. και εκτόπισαν τους Σικανούς, πρώτους κατοίκους της Σικελίας. Την πρώιμη εποχή του σιδήρου, δηλαδή την περίοδο των αναστατώσεων και μετακινήσεων των ελληνικών φύλων, οι Σικελοί φαίνεται ότι οργανώθηκαν, για λόγους προστασίας σε μεγάλες κοινότητες. Όταν τον 8ο αι. π.Χ. φτάνουν οι Έλληνες, ο σικελικός πολιτισμός αντιπροσωπεύεται από την παραγωγή γραπτής κεραμικής και έργων μεταλλοτεχνίας που αποδεικνύουν ικανότητα στη χαλκουργική τέχνη. Όλες σχεδόν οι θέσεις που επέλεξαν οι Έλληνες για τις εγκαταστάσεις τους κατοικούνταν από Σικελούς, οι οποίοι εκδιώχθηκαν. Ακόμα και όταν τον 7ο και 6ο αι. π.Χ. οι ελληνικές αποικίες ακόμα επεκτείνονταν, τούτο συνέβαινε σε βάρος των Σικελών. Η επίδραση του ελληνικού πολιτισμού στο γηγενή πληθυσμό ήταν μεγάλη3. Στις παλαιότερες αποικίες, όπου υπήρχαν σικελικές εγκαταστάσεις, εντοπίζονται κεραμικά σκεύη αλλά και αγγεία εγχώρια που φαίνεται ότι φέρουν έντονη την ελληνική επίδραση. Οι αυτόχθονες* έμαθαν από τους Έλληνες να κατασκευάζουν έργα μικροτεχνίας, μεταλλικά ή πήλινα, στα οποία γίνεται φανερή η ανάμειξη διαφορετικών τεχνοτροπικών στοιχείων, ελληνικών και τοπικών. Σε γενικές γραμμές, οι Έλληνες δεν είχαν προβλήματα με τους Σικελούς, αν και οι σχέσεις τους ήταν σχέσεις υποταγής. Οι πληθυσμοί του νησιού αντιστάθμιζαν την ευημερία που τους έφεραν οι Έλληνες, με τα εδάφη που έχασαν και ήταν μάλλον ικανοποιημένοι. Στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. μόνο δημιουργήθηκε ένα τοπικό σικελικό κίνημα· έκτοτε όμως παρουσιάζονται οι οικισμοί τους πλήρως εξελληνισμένοι. Σε θέματα θρησκευτικά ή λατρευτικών παραδόσεων έχει υποστηριχθεί ότι μπορεί να υπήρχε κάποια επίδραση των Σικελών στους Έλληνες, με τους οποίους, όπως άλλωστε ήταν φυσικό, θα υπήρχαν επιγαμίες. Μερικά ιερά έξω από τα τείχη των ελληνικών αποικιών υποδηλώνουν την ύπαρξη τοπικών, μη ελληνικών λατρειών.

3. Οι σχέσεις Ελλήνων και Σικελών Η επίδραση των ελληνικών ιδεών και του ελληνικού πολιτισμού ήταν άμεση. Σε πολλές σικελικές θέσεις κοντά στις παλιότερες αποικίες βρίσκουμε ελληνικά αγγεία, και συχνά επίσης αγγεία που είναι εντόπια ως προς το σχήμα αλλά ελληνικά ως προς τη διακόσμηση. Όταν έχουν εικονιστική διακόσμηση, φαίνεται σαν να έχουν ζωγραφιστεί από Έλληνες ειδικά για τους Σικελούς γείτονες τους. Οι εντόπιοι έμαθαν επίσης από τους Έλληνες να φτιάχνουν χάλκινα και πήλινα ειδώλια, στα οποία παρουσιάζεται μια ενδιαφέρουσα ανάμειξη διάφορων στυλ, και τα χάλκινα έργα τους ιδιαίτερα έγιναν με παρακίνηση και ενθάρρυνση των Ελλήνων. Υιοθέτησαν μια μορφή του χαλκιδικού αλφαβήτου. Δεν είναι πάντως απαραίτητο να υποθέσουμε ότι ελληνικές οικογένειες ζούσαν σε σικελικές πόλεις. J. Boardman, Οι αρχαίοι Έλληνες στην υπερπόντια εξάπλωση τους, μετ. Ηλ. Ανδρεάδη, εκδ. Καρδαμίτσα, σ. 240.

Οι Σικανοί ήταν περισσότερο φιλοπόλεμοι από τους Σικελούς. Αυτό αποδεικνύει η καταστροφή μερικών από τους οικισμούς τους. Πάντως και αυτοί εξελληνίστηκαν πλήρως στη διάρκεια του 7ου και 6ου αι. π.Χ. Στην Κάτω Ιταλία η ιστορία επαναλαμβάνεται. Τα ποικίλα ιταλικά φύλα γρήγορα επηρεάστηκαν από τους Έλληνες. Στην Κύμη και την Ποσειδώνια οι κάτοικοι που συνάντησαν οι Έλληνες ανήκαν πολιτιστικά στους λαούς των Απεννίνων της κεντρικής Ιταλίας. Αυτοί, σύμφωνα με την παράδοση, υιοθέτησαν για πρώτη φορά το χαλκιδικό αλφάβητο και στη συνέχεια διαμόρφωσαν το λατινικό, που αποτελεί τη βάση των περισσότερων σύγχρονων ευρωπαϊκών αλφαβήτων. Αποδεδειγμένη, επίσης, είναι η επαφή των Ελλήνων με τους κατοίκους της Ρώμης, μισό περίπου αιώνα μετά από την παραδιδόμενη χρονολογία της ίδρυσης της από τον Ρωμύλο (754/3 π.Χ.).

Πήλινες πλάκες με ζωγραφιστές παραστάσεις από επένδυση ετρουσκικού μνημείου (τέλη 6ου αι. π.Χ.). Απεικονίζουν πιθανότατα θρησκευτική τελετή. (Παρίσι, Μουσείο Λούβρου)

Πήλινο γυναικείο κεφάλι ετρουσκικού αγάλματος (αρχές 5ου αι. π.Χ.). Στην απόδοση του είναι αισθητή η επίδραση της ελληνικής πλαστικής των ύστερων αρχαϊκών χρόνων. (Παρίσι, Μουσείο Λούβρου)