"Institute of Educational Policy" Books
4.2 Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση
Η οικονομία. Οι Εβραίοι ήταν νομάδες, οι οποίοι ως κύρια ασχολία είχαν την εκτροφή κοπαδιών, προβάτων και αιγοειδών. Όταν οργανώθηκαν σε κράτος, ασχολήθηκαν με τη γεωργία αλλά κυρίως με το εμπόριο. Αντάλλασσαν τα γεωργικά τους προϊόντα με ξυλεία που προμηθεύονταν από τους Φοίνικες. Τα μέταλλα και οι ημιπολύτιμοι λίθοι αποτέλεσαν τη βάση της βιοτεχνικής τους παραγωγής. Στα εργαστήρια τους κατασκεύαζαν όπλα, κοσμήματα και σφραγιδόλιθους. Η κοινωνία. Ο νομαδικός τρόπος της ζωής τους και ο Μωσαϊκός νόμος ήταν δύο παράγοντες που καθόρισαν την κοινωνική συγκρότηση των Εβραίων. Με εξαίρεση τους ηγεμόνες τους, πατριάρχες, κριτές, βασιλείς, που διαφοροποιούνταν στην κοινωνική ιεραρχία λόγω της αποδοχής και των τιμών που απολάμβαναν ως εκπρόσωποι του θεού, ο εβραϊκός λαός δεν παρουσίαζε έντονες κοινωνικές ανισότητες. Από τότε που οργανώθηκε το κράτος τους και μέχρι τη ρωμαϊκή κατάκτηση ιδιαίτερο ρόλο στην κοινωνία τους έπαιξαν οι ιερείς. Η πολιτική οργάνωση. Η οργάνωση που διατήρησαν σ' όλη τη διάρκεια της ιστορικής τους πορείας ήταν φυλετική. Την οργάνωση αυτή δεν τη μετέβαλαν ακόμα και όταν συγκρότησαν κράτος στα τέλη του 11ου αι. π.Χ. Εάν εξαιρέσει κανείς τη διακυβέρνηση του Δαβίδ και του Σολομώντα, όλες οι άλλες περίοδοι χαρακτηρίζονται από διενέξεις μεταξύ των εβραϊκών φυλών. Η εξουσία των Πατριαρχών στην αρχή αλλά και των βασιλέων κατόπιν ήταν απόλυτη και βασίστηκε στην αποδοχή που διέθεταν από το λαό ως εκλεκτοί του θεού.
1. Κοινές αντιλήψεις για τη βασιλεία απηχεί η λογοτεχνία των λαών της Ανατολικής Μεσογείου Η κοινωνία της ανατολικής Μεσογείου περιλάμβανε μια πολυάριθμη τάξη ευγενών που ασκούσε έλεγχο στη βασιλική εξουσία. Το έπος ελάχιστα ενδιαφέρεται για τον κοινό θνητό· απευθύνεται προς και συμπαρατάσσεται με την κυρίαρχη τάξη. Όταν ο Θερσίτης (Ιλ. Β 225-42) ειρωνεύεται τον βασιλιά Αγαμέμνονα, η συμπάθεια του ποιητή είναι σταθερά με το μέρος του βασιλιά, μολονότι οι αιτιάσεις του Θερσίτη δεν είναι εντελώς αβάσιμες. Αυτός είναι ο λόγος που ο Οδυσσέας επιπλήττει τον Θερσίτη και τον επαναφέρει στη θέση του βάναυσα. Το ίδιο θέμα απαντά και στην ηρωική εποχή του Ισραήλ. Ο Δαβίδ, σε κρίσιμες στιγμές, δέχεται τις βολές του Σεμέι, τον οποίο ο Αβεσσά, όπως ο Οδυσσέας, ήταν έτοιμος να τον αντιμετωπίσει σκληρά (Β' Βασ. 16,5-9). C. Gordon, Όμηρος και Βίβλος, μετ. Δανιήλ Ιακώβ, Θεοδ. Πολύχρου, εκδ. Καρδαμίτσα, 1990, σ. 49.