"Institute of Educational Policy" Books

Search

Go
Show

Η Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα

Στον ελλαδικό χώρο οι μεταβολές της νεολιθικής περιόδου αρχίζουν να γίνονται ορατές γύρω στο 6500 π.Χ. Νεολιθικοί οικισμοί έχουν εντοπιστεί σε περιοχές της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, σε βραχώδεις τοποθεσίες των νησιών, σε παρυφές ορεινών όγκων, σε σπήλαια, σε παραλιακές και παραλίμνιες περιοχές. Ο πιο συνηθισμένος χώρος προϊστορικού οικισμού για τις περιοχές της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας είναι ο τεχνητός λοφίσκος που ονομάζεται «τούμπα» και «μαγούλα». Παράλληλα αναπτύσσεται ο επίπεδος οικισμός ο οποίος στη νότια Ελλάδα καταλαμβάνει μεγάλη έκταση. Λιμναίος οικισμός έχει ανασκαφεί στη θέση Δισπηλιό στην Καστοριά. Ξύλινοι πάσσαλοι στήριζαν επίσης ξύλινες πλατφόρμες επάνω στις οποίες στηρίζονταν τα σπίτια.

Στη βόρεια Ελλάδα τα σπίτια των νεολιθικών οικισμών, κατά κανόνα, είναι κατασκευασμένα από κλαριά και λάσπη και στηρίζονται σε έναν ξύλινο σκελετό. Στη Θεσσαλία, στη νότια Ελλάδα αλλά και στα νησιά του Αιγαίου, στην κατασκευή των σπιτιών χρησιμοποιούνται ευρύτατα ντόπιες πέτρες.

Η ενασχόληση με τη γεωκτηνοτροφία* είναι το κύριο χαρακτηριστικό της οικονομίας κατά τη Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα. Τα δημητριακά και τα όσπρια αποτελούν τη βάση των καλλιεργειών, ενώ τα αιγοπρόβατα, τα βοοειδή και οι χοίροι τη βάση της κτηνοτροφίας. Κατά την περίοδο αυτή κατασκευάζονται και χρηστικά αντικείμενα οικιακής χρήσης, κεραμικά, λίθινα ή οστέινα.

Πήλινο αγγείο με πολύχρωμο διάκοσμο από το Διμήνι Θεσσαλίας (3800-3300 π.Χ.) (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)

Πήλινο ειδώλιο Κουροτρόφου* από τη Θεσσαλία. Λείπει το κεφάλι. Η γυναίκα κάθεται σε σκαμνί και κρατάει στην αγκαλιά της βρέφος. Όλη η μορφή είναι διακοσμημένη με απλές γραμμές και σπείρες. (Μουσείο Βόλου)

Δε γνωρίζουμε αν οι άνθρωποι είχαν ατομική ιδιοκτησία της γης. Το πιο πιθανό είναι ότι η γη ανήκε συλλογικά στην κοινότητα. Τα νεολιθικά κοπάδια, από οικόσιτα ζώα, πρέπει να ήταν μικρά. Την ευθύνη για τη βοσκή τους μπορεί να την είχε ολόκληρη η κοινότητα.

Ο άνθρωπος της Νεολιθικής εποχής στην Ελλάδα δεν είναι μόνος. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος μιας ευρύτερης ομάδας, της κοινότητας. Τέλος, η μελέτη των τρόπων ταφής των νεκρών, γενικώς η φροντίδα γι' αυτούς, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο νεολιθικός άνθρωπος στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από έντονο θρησκευτικό συναίσθημα.