12.3.3 Ιεραρχία των κόμβων δικτύου

Σε ένα δίκτυο υπολογιστών υπάρχει δυνατότητα καθορισμού διαφόρων ρόλων για τον κάθε κόμβο. Με κριτήριο την ιεραρχία των κόμβων, τα δίκτυα διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα ομότιμα και τα δίκτυα βασισμένα σε εξυπηρετητή.

Ομότιμο δίκτυο

Ένα δίκτυο όπου ο κάθε υπολογιστής, έχει ισότιμα δικαιώματα χρήσης των πόρων με τους άλλους ονομάζεται ομότιμο (pear to pear network).

Ομότιμο δίκτυο

Λογισμικό ομότιμα δίκτυα: - Lantastic/Arisoft - Windows 9Χ/Microsoft.

Σε ένα τέτοιο δίκτυο, κάθε χρήστης έχει θεωρητικά πρόσβαση σε όλους τους πόρους των υπολοίπων. Όμως, επειδή το λογισμικό συστήματος κάθε υπολογιστή συνήθως παρέχει τη δυνατότητα ρύθμισης των πόρων που διατίθενται από αυτόν στο δίκτυο, ο κάθε χρήστης, στην πράξη, έχει πρόσβαση μέσω του δικτύου μόνο σε πόρους των άλλων υπολογιστών που έχουν διαμοιραστεί (shared) από αυτούς στο δίκτυο.

Αυτός ο τρόπος δικτύωσης έχει τα εξής χαρακτηριστικά: - δημιουργεί δυσκολία στην ανεύρεση και συντήρηση της πληροφορίας που βρίσκεται διαμοιρασμένη στους υπολογιστές του δικτύου - απαιτεί τη συνεχή λειτουργία όλων των υπολογιστών του δικτύου, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα πλήρους πρόσβασης σε όλους τους πόρους - προσφέρει χαμηλή ασφάλεια, που οφείλεται στην απουσία κεντρικού σημείου ελέγχου και στη διασπορά της πληροφορίας - έχει μικρό σχετικά κόστος κατασκευής, μια και δεν απαιτεί στις περισσότερες περιπτώσεις ειδικό πρόσθετο λογισμικό και υλικό - το σύστημα έχει καλή απόδοση μόνο σε μικρό πλήθος υπολογιστών.

Δίκτυα βασισμένα σε εξυπηρετητή

Ένας υπολογιστής μπορεί να έχει τον κεντρικό ρόλο στον έλεγχο ενός δικτύου, παρέχοντας βασικές υπηρεσίες στα μέλη του. Ο υπολογιστής αυτός ονομάζεται εξυπηρετητής (server) και τα δίκτυα αυτού του τύπου δίκτυα βασισμένα σε εξυπηρετητή (Server Based Networks).

Σε ένα τέτοιο δίκτυο, ο εξυπηρετητής ελέγχει την όλη λειτουργία και επιτρέπει, για λόγους ασφάλειας του συστήματος, την πρόσβαση μόνο σε "εξουσιοδοτημένους χρήστες", παραχωρώντας τους πόρους ανάλογα με το βαθμό δικαιωμάτων που έχουν. Η εκχώρηση δικαιωμάτων προς τους χρήστες και η διαχείριση του δικτύου γίνεται από έναν ειδικό χρήστη που ονομάζεται Administrator ή Supervisor. Τον ρόλο αυτόν τον έχει ένα πρόσωπο ή μια ομάδα του φορέα στον οποίο ανήκει το δίκτυο.

Δίκτυο με εξυπηρετητή

Στους μικροϋπολογιστές, ο εξυπηρετητής πρέπει να είναι εξοπλισμένος με κάρτα δικτύου, μόντεμ, μονάδα backup, αξιόπιστο σύστημα δίσκων μεγάλης χωρητικότητας και σύνδεση με μονάδα για αδιάλειπτη τροφοδοσία.

Συνήθως ο εξυπηρετητής είναι εφοδιασμένος με λογισμικό δικτύου, δηλαδή ειδικά προγράμματα για τη διαχείριση του δικτύου (Network Management Systems), τον έλεγχό του, την εξαγωγή στατιστικών στοιχείων, την καταγραφή γεγονότων, κ.ά. Αυτό το λογισμικό συχνά είναι υποσύστημα του λειτουργικού συστήματος.

Τα δίκτυα αυτού του τύπου στηρίζονται στη σχέση πελάτη (εξυπηρετούμενου) - εξυπηρετητή (client - server), με τον εξυπηρετητή να παρέχει στοιχεία, να ελέγχει και να κατανέμει τους πόρους, ανάλογα με το αίτημα του κάθε πελάτη.

Πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα Το δίκτυο με εξυπηρετητή πλεονεκτεί των ομότιμων δικτύων, ως προς: - τη δυνατότητα χρήσης κοινών, συγκεντρωμένων στον εξυπηρετητή, αρχείων - τη δυνατότητα ελέγχου της πρόσβασης των χρηστών στο δίκτυο - την αυξημένη ασφάλεια της πληροφορίας και καλύτερο έλεγχο του δικτύου συνολικά - τη δυνατότητα εφαρμογής του σε μεγάλο πλήθος υπολογιστών και μειονεκτεί: - στο κόστος - στην πολυπλοκότητα εγκατάστασης και συντήρησης - στην κατάρρευση του δικτύου, όταν παρουσιαστεί πρόβλημα στον εξυπηρετητή.

Λογισμικό για δίκτυα βασισμένα σε εξυπηρετητή: - NetWare / Novell - Windows NT /Microsoft - Unix.