ΗΡΩΕΣ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΗΡΩΕΣ

Η γλωσσολογία διδάσκει ότι τις λέξεις τις δημιουργεί η ανάγκη να ονομάσουμε πράγματα ή καταστάσεις. Στη γέννησή τους οι λέξεις έχουν μόνο μία σημασία. Όμως, χρησιμοποιούμενες, φορτίζονται σημασιολογικά και με άλλες έννοιες (αρνητικές ή θετικές) που τις διαφοροποιούν λιγότερο ή περισσότερο από την αρχική τους σημασία.

Είναι αλήθεια ότι εμείς στον αθλητικό χώρο έχουμε ιδιαίτερη επίδοση σ' αυτή τη σημασιολογική φόρτιση των λέξεων, μια φόρτιση που συχνά οδηγεί στην υπερβολή ή ακόμη και στην εννοιολογική στρέβλωση.

Αυτό δεν είναι δυσερμήνευτο. Ο αθλητισμός αποτελεί παραδοσιακά μια κοίτη, μέσω της οποίας διοχετεύονται έντονα συναισθήματα, ένας χώρος όπου όλα εκφράζονται με πάθος, αν και (για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους) αυτή η φραστική υπερβολή δεν αποτελεί αποκλειστικά δικό του χαρακτηριστικό. Το ίδιο δεν συμβαίνει για παράδειγμα, στην πολιτική αλλά και σε άλλους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας; Απλώς ο αθλητισμός δεν αναζητεί προκάλυμμα στην υπερβολή του.

Στον αθλητισμό, και ιδιαίτερα στο ποδόσφαιρο υπάρχουν δύο κομβικές λέξεις: οι "ήρωες" και οι "προδότες". Αφορούν σχεδόν πάντοτε τα ίδια πρόσωπα. Οι ήρωες του χθες είναι οι προδότες του σήμερα και πάλι οι ήρωες του αύριο. Συχνά ακόμη, ο ένας ή ο άλλος χαρακτηρισμός εξαρτάται από τυχαία γεγονότα. Ο νικητής μπορεί να είναι ήρωας, ο χαμένος προδότης. Οι ενδιάμεσες έννοιες αχρηστεύονται, προσχωρούν στις ακραίες.

Αυτό μας θυμίζει η ατμόσφαιρα που ζούμε αυτές τις μέρες από τους φίλους της ομάδας Α εξαιτίας της απώλειας του κυπέλλου. Πρόκειται όμως για μια ιστορία, που έχουμε ακούσει πολλές φορές στο παρελθόν.

Τη διηγούνται κάθε τόσο οι φίλοι ομάδων όλων των επιπέδων. Στους ίδιους τους αφηγητές κάθε φορά υπάρχει η αίσθηση της μοναδικότητας, στους δέκτες όμως η βεβαιότητα της επανάληψης. Η αλήθεια είναι αναμφισβήτητη: στον τελικό η ομάδα Α πραγματοποίησε εμφάνιση πολύ κατώτερη εκείνης που απαιτούσαν οι περιστάσεις. Όμως αυτοί οι ίδιοι φίλαθλοι, που σήμερα δεν θέλουν να αντικρίσουν τους παίκτες και τον προπονητή, είναι οι ίδιοι που θα ξεχνούσαν τα πάντα, θα συγχωρούσαν κάθε ασυνέπεια και θα τους σήκωναν στους ώμους, αν από ένα τυχαίο γεγονός η ομάδα τους ήταν ο τελικός νικητής. Και τότε αυτή την ίδια ιστορία που ακούμε, θα μας την διηγούνταν οι οπαδοί του νικημένου. Εκείνοι που ξενύχτησαν πανηγυρίζοντας.

Ειδικά στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, όπου παίκτες και προπονητές έχουν από καιρό αποβάλει το συναίσθημα, οι φίλαθλοι είναι οι μοναδικοί που αρνούνται να δουν τα πράγματα με ορθολογισμό. Είναι οι μοναδικοί που (στη μεγάλη τους πλειονότητα), εξακολουθούν να μαγεύονται από έννοιες, που χρόνια τώρα, λίγο έντεχνα και λίγο αυτοδύναμα έγιναν ιερές. "Η φανέλα της ομάδας", η "ιστορία της ομάδας" και ο "ηρωικός λαός της ομάδας" βρίσκονται σταθερά πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Αυτή, η άρνηση για απομυθοποίηση είναι που κάνει κάποιους καλούς ή κακούς επαγγελματίες να φαίνονται "ήρωες" ή "προδότες" κάποιας νεφελώδους έννοιας. Κι ακόμη περισσότερο, είναι αυτή που κάνει να γκρεμίζει όνειρα μια στραβοκλωτσιά του οποιουδήποτε.

Μ. ΒΟΪΤΣΙΔΗΣ