Διδακτικά Βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Έκφραση Έκθεση για το ενιαίο λύκειο Αναθεωρημένη έκδοση Β' τεύχος

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Έκφραση Έκθεση για το ενιαίο λύκειο Αναθεωρημένη έκδοση Β' τεύχος

Συγγραφή:

Χρίστος Λ. Τσολάκης, Κυριακή Αδαλόγλου, Άβρα Αυδή, Ελένη Λόππα, Διονύσης Τάνης

Πρώτη αναθεώρηση:

Χρίστος Λ. Τσολάκης, Κυριακή Αδαλόγλου, Άβρα Αυδή, Ελένη Λόππα, Διονύσης Τάνης

Συντονισμός:

Χρίστος Λ. Τσολάκης

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ - ΑΘΗΝΑ

Συγγραφική Ομάδα Πρώτης Αναθεώρησης:

Χρίστος Λ. Τσολάκης Καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΔΑΛΟΓΟΥ Δρ. Φιλολογίας, Σχολική Σύμβουλος

ΑΒΡΑ ΑΥΛΗ Φιλόλογος, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

ΕΛΕΝΗ ΛΟΠΠΑ Δρ. Φιλολογίας, Σχολική Σύμβουλος

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΤΑΝΗΣ Φιλόλογος, π. Σχολικός Σύμβουλος

Υπεύθυνος για το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο:

ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΓΕΛΑΚΟΣ Πάρεδρος

Εικονογράφηση - επιμέλεια, ηλεκτρονική επεξεργασία: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΖΗΤΗ

Περιεχόμενα

Η Είδηση

Ι. Η είδηση και το σχόλιο

1. Το γεγονός και το σχόλιο στην είδηση………………………………………………14 2. Προβολή και διαφοροποίηση της είδησης……………………………………………..18 3. Παρεμβολή ξένου σχολίου στην είδηση……………………………………………….20 4. Διαπλοκή του γεγονότος με το σχόλιο στην είδηση…………………………………….21 Λεξιλόγιο (σχετικό με το σχόλιο και την είδηση)……………………………………….23 Θέματα για συζήτηση και έκφραση/έκθεση (σχετικά με την πληροφόρηση, τη δημοσιογραφία, τον Τύπο)……………………………….26

II. Η οργάνωση και η παρουσίαση της είδησης

1. Η οργάνωση της είδησης…………………………………………………………..32 2. Η οπτική γωνία του δημοσιογράφου στην είδηση……………………………………….36 3. Ο τίτλος της είδησης…………………………………………………………….39 4. Συντακτικά στοιχεία στην είδηση…………………………………………………..43 α) Η σειρά των λεκτικών συνόλων στην είδηση ………………………………………….43 β) Ενεργητική και παθητική σύνταξη στην είδηση………………………………………..45 γ) Η χρήση των ονοματικών προσδιορισμών στην είδηση Χρήση ονομάτων και επιθέτων…………………………………………………………46 δ) Ο προσδιορισμός του χρόνου στην είδηση…………………………………………….47 5. Το σχόλιο πάνω σε μια είδηση……………………………………………………..48 Λεξιλόγιο (σχετικό με το χρόνο)……………………………………………………..54 Θέματα για συζήτηση και έκφραση/έκθεση (σχετικά με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας) …………56 Οργάνωση του λόγου (Η χρήση του παραδείγματος στην ανάπτυξη παραγράφου και ευρύτερου κειμένου)………………………………………63

Βιογραφικά είδη

1. Βιογραφία, μυθιστορηματική βιογραφία ……………………………………………..73 2. Βιογραφικό σημείωμα……………………………………………………………..77 α) Τα γεγονότα και τα σχόλια σε ένα βιογραφικό σημείωμα………………………………..77 β) Η δομή και το περιεχόμενο ενός βιογραφικού σημειώματος………………………………78 γ) Το διάγραμμα ενός βιογραφικού σημειώματος………………………………………….80 δ) Σύγκριση δύο βιογραφικών σημειωμάτων………………………………………………81 Λεξιλόγιο βιογραφικού σημειώματος……………………………………………………82 3. Αυτοβιογραφία/μυθιστόρημα με αυτοβιογραφικά στοιχεία………………………………..85 4. Αυτοβιογραφικό σημείωμα………………………………………………………….86 α) Σύγκριση ενός αυτοβιογραφικού σημειώματος με ένα βιογραφικό σημείωμα………………….86 β) Το έμμεσο σχόλιο στο αυτοβιογραφικό σημείωμα……………………………………….86 γ) Σύγκριση δύο αυτοβιογραφικών σημειωμάτων…………………………………………..88 δ) Ο πρακτικός σκοπός ενός (αυτό)βιογραφικού σημειώματος (curriculum vitae)………………89 Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση (σχετικά με την εργασία και την επιλογή επαγγέλματος).95 5. Απομνημονεύματα…………………………………………………………………104 6. Ημερολόγιο……………………………………………………………………..108 7. Συστατική επιστολή………………………………………………………………112 α) Συστατική επιστολή και βιογραφικό σημείωμα…………………………………………112 β) Χαρακτηρισμός της συστατικής επιστολής ……………………………………………112 Λεξιλόγιο συστατικής επιστολής………………………………………………………114 Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση(σχετικά με το χαρακτηρισμό ατόμου, τις στερεότυπες αντιλήψεις,το φυλετικό και κοινωνικό ρατσισμό)………………………….119 Οργάνωση του λόγου…………………………………………………………………127 I. Παράγραφος. Ανάπτυξη με σύγκριση και αντίθεση……………………………………127 II. Ο ρόλος της αντίθεσης στη συνοχή του κειμένου……………………………………..132 α) Συνοχή προτάσεων και περιόδων…………………………………………………….132 β) Συνοχή παραγράφων με αντιθετική σύνδεση Ανάπτυξη δύο εννοιών σε ένα ευρύτερο κείμενο………………………………………….133 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ…………………………………………………………………………137

Παρουσίαση - Κριτική

Ι. Παρουσίαση και κριτική ενός βιβλίου 1. Η ταυτότητα του βιβλίου………………………………………………………….158 2. Βιβλιοπαρουσίαση………………………………………………………………..159 3. Βιβλιοκριτική…………………………………………………………………..163 α) Λογοτεχνική κριτική …………………………………………………………….163 Λεξιλόγιο (σχετικό με τη λογοτεχνική κριτική)…………………………………………168 β) Κριτική άλλων κειμένων…………………………………………………………..170 4. Το ύφος του κριτικού…………………………………………………………….172 5. Απλή και διαδοχική υπόταξη……………………………………………………….175 6. Οι αναφορικές προτάσεις………………………………………………………….176 Λεξιλόγιο (σχετικό με τα θέματα για συζήτηση και έκφραση/έκθεση) ……………………….178 Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση (σχετικά με την τέχνη και την κριτική έργου τέχνης) ..179 α) Τέχνη …………………………………………………………………………179 β) Κριτική έργου τέχνης…………………………………………………………….188

II. Παρουσίαση και κριτική μιας θεατρικής παράστασης…………………………………..191

Λεξιλόγιο (σχετικό με τη θεατρική κριτική…………………………………………….203

III. Παρουσίαση και κριτική άλλων μορφών τέχνης……………………………………… 207

Κριτική ταινιών……………………………………………………………………208 Μουσική -δισκογραφία……………………………………………………………….212 Έκθεση "θυμητικών"…………………………………………………………………215 Ζωγραφική…………………………………………………………………………217 Λεξιλόγιο (σχετικό με την κριτική)…………………………………………………..219 Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση (σχετικά με την κριτική/αξιολόγηση ατόμου και την αυτοκριτική)…………………………….221

IV. Οργάνωση του λόγου. Ορισμός και διαίρεση μιας εννοίας……………………………225

1. Ορισμός………………………………………………………………………..226 2. Διαίρεση……………………………………………………………………….231

Σημειώσεις - Περίληψη

Ι. Σημειώσεις……………………………………………………………………. 239

Α. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ……………………………………………………….241 1. Κρατώ σημειώσεις κατά παράγραφο…………………………………………………..243 α) Εντοπίζω τα κύρια συστατικά της παραγράφου ………………………………………..243 β) Παρουσιάζω παραλλαγές σημειώσεων από την ίδια παράγραφο……………………………..245 γ) Χρησιμοποιώ τον πλαγιότιτλο της παραγράφου για να κρατήσω σημειώσεις………………….247 δ) Επισημαίνω τις διαρθρωτικές λέξεις………………………………………………..248 2. Εργάζομαι σε ευρύτερες (από την παράγραφο) νοηματικές ενότητες και κρατώ σημειώσεις ……249 3. Από τις σημειώσεις προχωρώ στο διάγραμμα του κειμένου ………………………………253 Β. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΟ…………………………………………………….258 α) Οι δυσκολίες που συναντώ, όταν κρατώ σημειώσεις από προφορικό λόγο …………………..258 β) Κρατώ σημειώσεις από την παράδοση ενός μαθήματος, από την ακρόαση ενός άρθρου, από μία διάλεξη…………………………………………………………………258

II. Περίληψη ……………………………………………………………………..261

Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ………………………………………………………… 262 1. Πώς οδηγούμαι στην περίληψη………………………………………………………262 2. Τι πρέπει να προσέχω σε μία περίληψη………………………………………………263 3. Συγκρίνω δύο περιλήψεις, μία εκτενή και μία συνοπτική του ίδιου κειμένου………………264 4. Εξετάζω τη χρήση της ενεργητικής και της παθητικής σύνταξης σε μία περίληψη……………266 5. Παρατηρώ περιλήψεις από ποικίλα κείμενα……………………………………………268 α) Περίληψη - εισαγωγικό σημείωμα σε κεφάλαιο του βιβλίου της Ιστορίας ………………….268 β) Περίληψη του περιεχόμενου ενός βιβλίου για βιβλιογραφική ενημέρωση …………………..269 γ) Περίληψη από λογοτεχνικό έργο ……………………………………………………270 Β. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ………………………………………………………..274 1. Διαβάζω τη δημοσιογραφική περίληψη μιας συζήτησης…………………………………..274 2. Παρουσιάζω (σε προφορικό και γραπτό λόγο) περίληψη μιας συζήτησης…………………….276 3. θέματα για συζήτηση και έκφραση - έκθεση (σχετικά με τη λακωνική έκφραση και την προσπάθεια για εξοικονόμηση χρόνου