Μονάδα ελέγχου

Η μονάδα ελέγχου αποτελείται από δύο κύριους καταχωρητές, καθώς και από άλλα απαραίτητα κυκλώματα για τον έλεγχο και συντονισμό της λειτουργίας του υπολογιστή.

- Καταχωρητής εντολών (instruction register - IR). Ο καταχωρητής αυτός που δέχεται μία προς μία τις εντολές του προγράμματος από τη μνήμη, για να αναγνωρισθούν, να αναλυθούν σε επί μέρους εργασίες και τέλος να εκτελεσθούν.

Το μήκος του καταχωρητή εντολών IR είναι ίσο με το μήκος λέξεως του υπολογιστή.

- Μετρητής προγράμματος ή μετρητής εντολών (program counter - PC, instruction counter). To περιεχόμενό του δίνει κάθε φορά τη διεύθυνση κάποιας θέσης της μνήμης στην οποία υπάρχει η επόμενη εντολή προγράμματος που θα εκτελεστεί.

Η εντολή αυτή θα μεταφερθεί πρώτα από τη μνήμη στον καταχωρητή IR, και μετά ο μετρητής προγράμματος θα αυξηθεί αυτομάτως κατά 1 για να αναφέρεται στην επόμενη εντολή.

Αν 2k είναι το πλήθος των θέσεων της μνήμης που μπορεί να έχει ο υπολογιστής, το μήκος του μετρητή προγράμματος PC είναι k.

Η μονάδα ελέγχου δέχεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα, της τάξης των λίγων ns, ένα σήμα από το κεντρικό ρολόι του υπολογιστή (ένα κρύσταλλο). Στο «ρυθμό» αυτού του σήματος γίνονται όλες οι λειτουργίες στον υπολογιστή.

Η γενική οργάνωση του υπολογιστή φαίνεται και στο σχήμα που ακολουθεί.